Procesy oddychania i wymiany gazowej są regulowane i kontrolowane przez wyspecjalizowane ośrodki zlokalizowane w pniu mózgu. Są one odpowiedzialne za stymulowanie mięśni oddechowych oraz kontrolowanie głębokości i częstotliwości, z jaką wykonujemy wdechy i wydechy. Na funkcjonowanie ośrodka oddechowego wpływ mają także receptory, które rozmieszczone są w różnych obszarach ludzkiego ciała. Receptory te są wrażliwe między innymi na poziom pH krwi, który nierozerwalnie wiąże się z poziomem dwutlenku węgla. Zdrowy człowiek, u którego poziom dwutlenku węgla jest prawidłowy, wykonuje mniej więcej od 14 do 16 oddechów na minutę. Gdy w organizmie dochodzi do nagromadzenia dwutlenku węgla, pH krwi ulega obniżeniu, co ma wpływa na przyspieszenie oddechów w celu pozbycia się nadmiaru CO2.
Depresja oddechowa – przyczyny
Zmniejszenie częstości oddechów oraz redukcja objętości oddechowej występuje na skutek upośledzenia funkcjonowania ośrodka oddechowego w mózgu. Taki stan dotyczy często osób, które przedawkowały alkohol, narkotyki lub różnego rodzaju leki, na przykład leki uspokajające, nasenne lub znieczulające. Leki, które najczęściej są przyczyną depresji oddechowej, to tak zwane opioidy, do których należą między innymi kodeina oraz morfina. Czasami tego typu problemy z oddychaniem występują na skutek urazu głowy, podczas którego dochodzi do uszkodzenia konkretnych ośrodków w obrębie pnia mózgu albo ograniczenia dopływu tlenu do mózgu. Inne możliwe przyczyny depresji oddechowej to:
- Gwałtowne zatrzymanie dopływu krwi do ośrodkowego układu nerwowego,
- Udar mózgu,
- Uszkodzenie pnia mózgu,
- Choroba nowotworowa rozwijająca się w obrębie mózgu.
Depresja oddechowa – objawy
W przypadku nieznacznej depresji oddechowej spłycenie oddechów i zmniejszenie częstotliwości ich wykonywania może być całkowicie niezauważone przez pacjenta. W niektórych przypadkach problemy z oddychaniem pogłębiają się, a u niektórych pacjentów objawy występują nagle. Częste objawy to uczucie nadmiernego pobudzenia, uczucie niepokoju, duszności, brak powietrza oraz trudności ze złapaniem oddechu. W sytuacji, gdy problem pogłębia się, dochodzi do wystąpienia nieprawidłowego wzorca oddechowego, w którym pacjent wykonuje kilka głębszych wdechów, po czym następują epizody bezdechu.
Często pacjenci skarżą się na dolegliwości, które nie są bezpośrednio związane z funkcjonowaniem układu oddechowego, ale wynikają z niedostatecznej dostawy tlenu do tkanek organizmu. Czasami w związku ze zbyt małą ilością dostarczanego tlenu dochodzi do przyspieszania czynności serca, co ma zrekompensować niedostateczne dotlenienie. Czasami pojawia się również sinica, która dotyczy najczęściej paznokci albo ust. Zaawansowana depresja może skutkować poważnym, postępującym spłyceniem oddechu i zmniejszeniem częstotliwości, a w efekcie zatrzymaniem oddychania. W skrajnych przypadkach dochodzi do niedotlenienia i utraty przytomności. W niektórych przypadkach, gdy nie zostanie zastosowana sztuczna wentylacja płuc pacjent może się udusić, w związku z czym może dojść do zgonu. Zgon występuje wówczas bardzo szybko, zwykle w przeciągu zaledwie kilku minut.
Depresja oddechowa – leczenie
Najważniejszą kwestią w terapii depresji oddechowej jest dostarczenie pacjentowi odpowiedniej ilości tlenu, aby nie dopuścić do poważnych powikłań. Czasami konieczne jest zaintubowanie pacjenta i stosowanie wentylacji mechanicznej, która ma na celu zapewnienie organizmowi wystarczającej ilości powietrza. Intubacja polega na umieszczeniu w tchawicy specjalnej rurki, która umożliwia przywrócenie drożności dróg oddechowych. Kroki mające na celu przywrócenie dostaw tlenu do organizmu muszą zostać podjęte jak najszybciej, w przeciwnym razie może dojść do zgonu pacjenta. Po przywróceniu oddechu wdraża się leczenie przyczyny depresji oddechowej. Dopiero po wyleczeniu schorzenia, które wywołuje problemy z oddychaniem możliwe jest pozbycie się depresji oddechowej. Jeżeli zmniejszenie częstotliwości i spłycenie oddechów są związane z przedawkowaniem alkoholu, leków, narkotyków lub innych środków, pacjentowi podaje się środki odtruwające albo redukujące działanie substancji wpływających na wystąpienie depresji oddechowej.
