Przeczulica - czym jest, jakie może mieć przyczyny?
Przeczulica, określana również nazwą hiperestezja (od łac. hyperaesthesia) jest to nadmierna wrażliwość ciała na bodźce zewnętrzne, takie jak dotyk, dźwięk oraz inne. Odczuwany ból jest nieadekwatny do przyczyny. Oznacza to, że odczuwany jest znacznie silniej, niż można by przypuszczać obserwując siłę czy natężenie bodźca. Hiperestezja może dotyczyć takich bodźców jak dotyk, dźwięk, a nawet obraz, a zatem oznacza nadwrażliwość albo zmysłu dotyku, albo słuchu czy wzroku.
Przeczulica bywa znacznie nasilona i może utrudniać codzienne życie osoby dotkniętej taką dysfunkcją. Zdarza się także, że jest jednym z objawów co najmniej kilku chorób. Może oznaczać choroby neurologiczne, a także choroby wewnętrzne lub dermatologiczne, czy też schorzenia narządu słuchu lub wzroku. Zatem jeżeli przeczulica trwa już długo trzeba zgłosić się z tym problemem do lekarza, który zleci odpowiednią diagnostykę i rozpocznie leczenie.
Jedną z przyczyn przeczulicy może być cukrzyca. Polineuropatia cukrzycowa objawia się zaburzeniami czucia, uczuciem pieczenia skóry i innymi nieprzyjemnymi doznaniami skórnymi. Ból wywoływany jest drobnymi uszkodzeniami naczyń krwionośnych zaopatrujących nerwy w składniki odżywcze.
Wyróżnia się kilka rodzajów przeczulicy, w tym przeczulicę skórną, słuchową i wzrokową, które mają różne przyczyny i objawy.
Przeczulica skórna - nadwrażliwość na dotyk
Nadwrażliwość na dotyk świadczy najczęściej o uszkodzeniach dróg nerwowych, które mogą być spowodowane wieloma czynnikami, w tym urazem fizycznym lub chorobą ośrodkowego układu nerwowego, a także dysfunkcją kręgosłupa. Wtedy nawet niewielki bodziec w uszkodzonej okolicy ciała wywołuje nadmierną reakcję bólową.
Ból neuropatyczny może być spowodowany na przykład chorobą zwyrodnieniową kręgosłupa. Korzenie nerwów, wychodzących z rdzenia kręgowego, są wtedy stale uciskane, co wywołuje ból. Nieadekwatna reakcja bólowa może wystąpić nawet przy niewielkim nacisku na skórę w uszkodzonej okolicy.
Przeczulica skórna bywa jednym z następstw uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego w wyniku urazu lub udaru mózgu. Inna możliwa przyczyna przeczulicy skórnej to zespoły cieśni nerwów obwodowych, takich jak zespół cieśni nadgarstka powstający na skutek intensywnego i długiego ucisku nerwu pośrodkowego przez obrzęknięte tkanki.
Możliwe przyczyny przeczulicy skórnej:
- neuropatia obwodowa
- radikulopatia, czyli korzeniowe zapalenie nerwu
- uszkodzenie ośrodkowego układu nerwowego
- stwardnienie rozsiane
- infekcje (rozwijający się półpasiec)
- cukrzyca
- ADHD
- alkoholizm
- schorzenia dermatologiczne (np. bakteryjne zapalenie skóry)
- zaburzenia nerwicowe
Przeczulica słuchowa i wzrokowa
Przy przeczulicy słuchowej, czyli nadwrażliwości na dźwięki można mówić o dwóch rodzajach przyczyn. Jedna to choroby laryngologiczne, druga - neurologiczne. Osobie cierpiącej na przeczulicę słuchową zwykły poziom hałasu wydaje się nie do zniesienia. Czują dyskomfort, słyszą szumy i odczuwają ból w uchu. Jedną z przyczyn przeczulicy słuchowej są uszkodzenia narządu słuchu, w tym ucha wewnętrznego, środkowego lub zewnętrznego. W takim wypadku koniecznie należy udać się do lekarza laryngologa, który wdroży odpowiednie leczenie.
Inną przyczyną przeczulicy słuchowej może być porażenie nerwu twarzowego, który połączony jest z mięśniami strzemiączka, zwykle regulującego natężenie bodźców słuchowych, płynących do wnętrza ucha. Nadwrażliwość słuchowa towarzyszy także migrenie. Na tego typu nadwrażliwość cierpią także autystyczne dzieci, dla których zwykłe dźwięki bywają za głośne i powodują wręcz uczucie bólu.
Przeczulica wzrokowa natomiast może pojawić się przy okazji migreny, przy zaburzeniach neurologicznych, ale najczęściej jest to objaw schorzeń okulistycznych, w tym zapalenia spojówek i zapalenia rogówki. Ponadto za nadwrażliwość oczu może odpowiadać infekcja ogólnoustrojowa, taka jak odra.
