Test HBA ma za zadanie określić odsetek dojrzałych plemników w spermie, czyli zdolnych do zapłodnienia. Dojrzałe i w pełni funkcjonalne plemniki łączą się z bowiem z kwasem hialuronowych, co pozwala odróżnić prawidłowe plemniki od niedojrzałych lub uszkodzonych. Jeżeli wynik testu jest negatywny, oznacza to że plemniki mają nieprawidłową budowę i nie posiadają receptorów, które są potrzebne w procesie wiązania plemnika z komórką jajową. Negatywny wynik testu HBA zdarza się mimo dobrych wyników ogólnego badania nasienia. Testu HBA używa się także w celu wybrania najbardziej optymalnej metody rozrodu wspomaganego.
Badanie ogólne nasienia nie jest badaniem ostatecznym i wystarczającym do oceny płodności mężczyzny. W badaniu ogólnym ocenia się wybrane cechy plemników i ejakulatu, w tym koncentrację, ruchliwość, żywotność i budowę. W tym celu obserwuje się plemniki pod mikroskopem i bada ich cechy oraz ilość w ejakulacie. Ale wyniki tego badania nie przesądzają o tym, czy plemniki są rzeczywiście zdolne do zapłodnienia. Dlatego potrzebne są także inne badania właściwości plemników, w tym test wiązania z hialuronianem, czyli kwasem hialuronowym.
Test HBA (ang. Hyaluronian Binding Assay) pokazuje zatem stopień dojrzałości i funkcjonalności plemników. Plemniki są produkowane w jądrach w procesie spermatogenezy, skąd przedostają się do najądrza, gdzie przechodzą proces dojrzewania. Jednym z ostatnich etapów tego procesu jest nabywanie zdolności plemników do wiązania się z komórką jajową poprzez odpowiednie procesy chemiczne. W pełni dojrzałe i zdolne do zapłodnienia są tylko te plemniki, który uzyskały zdolność do wiązania się z kwasem hialuronowym. Oznacza to bowiem, że w ich obrębie doszło do odpowiednich procesów dojrzewania, takich jak rozdział materiału genetycznego, odpowiednie jego rozmieszczenie, pozbycie się nadmiaru cytoplazmy, a także uformowanie się witki plemnika, a ponadto pojawienie się w błonie komórkowej plemnika odpowiednich receptorów.
Chodzi o to, aby plemnik był w stanie rozpoznać i przedostać się do komórki jajowej, która otoczona jest związkami kwasu hialuronowego. Stąd najskuteczniejsze są plemniki posiadające receptory hialuronowe. Dzięki temu są w stanie przeniknąć przez otaczające komórkę jajową warstwy ochronne i połączyć się z tzw. powierzchnią osłonki przejrzystej.
Wskazaniem do badania HBA są: niepłodność idiopatyczna, czyli o nieustalonej przyczynie oraz badanie uzupełniające do ogólnego badania nasienia. A także występowanie poronień nawracających, czy też konieczności przeprowadzenie uzupełniającej diagnostyki zaburzeń płodności u mężczyzny.
Przy interpretacji wyników laboratorium nie kieruje się jednolitymi wskazówkami liczbowymi, lecz instrukcją przekazaną przez producenta konkretnego testu. Dlatego nie ma jednolitych wartości referencyjnych i do wyników testu dodawane są odpowiednie wskazówki.
W trakcie testu sprawdza się pod mikroskopem ilość plemników, które związały się z kwasem hialuronowym. Aby badanie się udało, plemniki muszą być ruchliwe oraz w odpowiedniej ilości. Stąd tego typu badania nie wykonuje się w przypadku nieprawidłowej ruchliwości plemników (asthenozoospermia).
Wykonanie testu HBA pozwala na późniejsze zakwalifikowanie do odpowiednich procedur wspomaganego zapłodnienia: ICSI lub PICSI (technika, przy której przed wstrzyknięciem plemnika do komórki jajowej dokonuje się jego wyboru na podstawie oceny stopnia wiązania z hialuronem).
Test HBA może być wykonany tylko na świeżym nasieniu, nie później niż trzy godziny po oddaniu. Test nie wymaga specjalnych przygotowań, a przed badaniem należy zachować kilkudniową abstynencję seksualną. Ponadto do pięciu dni przed badaniem nie wolno pić alkoholu albo przyjmować innych używek.