W większości przypadków zażółcenie skóry stanowi symptom choroby wątroby, jednak czasami może być to objaw innego schorzenia, niezwiązanego z tym gruczołem. Zazwyczaj przed żółtą skórą pojawiają się zażółcone białka oczu.
Zażółcenie skóry a żółtaczka
Zażółcenie skóry jest to skutek podwyższonego stężenia bilirubiny we krwi. Ten stan organizmu nazywany jest żółtaczką i stanowi objaw, a nie chorobę, jak się powszechnie uważa. Zażółcenia skóry i białek ocznych nie można bagatelizować, ponieważ zwykle wywołuje je jakieś schorzenie lub nieprawidłowa praca narządów wewnętrznych (zwykle wątroby, ale też nerek, nadnerczy, trzustki i tarczycy).
Maksymalne stężenie bilirubiny całkowitej w organizmie dorosłego człowieka (z wyjątkiem kobiet w ciąży) powinno wynosić 1,1 mg/dl. Zażółcenie skóry następuje powyżej 2,5 mg/dl.
Żółta skóra – choroby wątroby
Żółtą skórę lub pojawienie się żółtych plam na skórze zazwyczaj wszyscy powiązują z żółtaczką. Jak się okazuje, żółta skóra nie zawsze jest objawem żółtaczki i może wynikać z wielu innych przyczyn. W większości są to choroby wątroby, ponieważ to właśnie tam dochodzi do przemiany bilirubiny pośredniej w bilirubinę bezpośrednią i uwolnienia jej do żółci.
Wyróżnia się 3 główne powody zatrzymania bilirubiny w organiźmie i zwiększenia jej poziomu we krwi:
- Zbyt duże wytwarzanie spowodowane nieprawidłowym, przyspieszonym rozpadem erytrocytów (hemoliza, rozpad dużej ilości włókien mięśniowych, krwiaki) – tzw. żółtaczka przedwątrobowa
- Patologie metabolizmu wynikające z chorób wątroby, np. alkoholowego lub wirusowego zapalenia wątroby, Zespół Gilberta, zapalenie wątroby wskutek przyjmowanych leków – tzw. żółtaczka wewnątrzwątrobowa
- Utrudnione lub zahamowane wydalanie, które może być spowodowane fizyczną przeszkodą (kamica przewodowa, guzy dróg żółciowych), zablokowanie wypływu żółci z wątroby lub z dróg żółciowych (cholestaza) – tzw. żółtaczka pozawątrobowa
Inne choroby, które są związane z nieprawidłową pracą wątroby i które mogą wywołać zażółcenie skóry to:
- Marskość wątroby
- Wirusowe zapalenia wątroby: typu A, B oraz C (wywołane wirusami HAV, HBV oraz HVC)
- Uszkodzenie wątroby wskutek jej zatrucia
- Zespół Gilberta
- Zewnątrz oraz wewnątrzwątrobowe zwężenie przewodów żółciowych
Zażółcenie skóry – inne przyczyny
Istnieje również wiele przyczyn zażółcenia skóry, które nie wynikają z chorób wątroby. Są to:
- Zespół Criglera-Najjara – rzadka choroba genetyczna, która ujawnia się już w okresie noworodkowym. Wywołana jest ona mutacją genetyczną, która skutkuje podwyższonym poziomem bilirubiny we krwi.
- Niewydolność nerek – wskutek nieprawidłowej pracy nerek następuje nagromadzenie substancji toksycznych w organizmie, co objawia się ziemistą, niekiedy żółtą skórą.
- Palenie tytoniu – żółtawą, ziemistą skórą charakteryzują się również osoby, które od wielu lat palą papierosy.
- Nieprawidłowe opalanie się lub reakcja na stosowanie uczulających preparatów do opalania. Najczęściej objawia się to powstaniem punktowych, żółtych plam na skórze.
- Zaburzenia hormonalne, np. u chorych na nadczynność tarczycy lub niedoczynność kory nadnerczy, a także u kobiet w ciąży.
- Zbyt duża podaż karotenu do organizmu – u osób, które jedzą zbyt dużo marchwi może wystąpić zażółcenie skóry.
- Zaburzenia lipidowe lub odkładanie się cholesterolu w organizmie – przejawia się to żółtymi krostkami w okolicach powiek oraz żółtymi kępkami na dłoniach, stopach lub fałdach skórnych.
- Różyczka,cytomegalia lub mononukleoza zakaźna – podczas przebiegu tych chorób mogą pojawić się objawy żółtaczki.
Żółtaczka niemowlęca
Żółtaczka niemowlęca, nazywana inaczej fizjologiczną, jest to naturalny stan, który może dotknąć noworodka, w pierwszych godzinach życia. Wynika on z tego, że po przyjściu na świat wątroba małego dziecka nie jest przystosowana do przetwarzania bilirubiny, w związku z tym dochodzi do okresowego zwiększenia stężenia tej substancji we krwi. Maksymalne stężenie bilirubiny u noworodków donoszonych wynosi 12 mg/dl, zaś u wcześniaków 15 mg/dl. Jest to stan fizjologiczny, który objawia się zażółceniem skóry i osiąga swój szczyt zwykle w 4 dobie życia. Trwa od 1 do 3 (w przypadku wcześniaków) tygodni.
