Zdrowy człowiek, u którego nie występują problemy z wypróżnianiem się, oddaje stolec minimum 3 razy w tygodniu, chociaż najlepiej, aby wypróżnienie odbywało się codziennie. Warto pamiętać, że regularne wypróżnianie nie zawsze oznacza, że wypróżnianie jest prawidłowe. Ważna jest również objętość, waga, barwa oraz konsystencja stolca.
W przypadku problemów z wypróżnianiem, jakim są zaparcia, stolec ma zbyt zwartą konsystencję i często bardziej intensywną i nieprzyjemną woń niż w przypadku prawidłowego stolca. Jest to spowodowane tym, że masa kałowa zalega przez dłuższy czas w przewodzie pokarmowym, co sprawia, że zachodzą złożone procesy gnilne i fermentacyjne, a wchłanianie wody ze stolca jest zwiększone. O zaparciach mówi się, gdy masa kałowa zalega przez dłuższy czas w przewodzie pokarmowym, ale również wtedy, gdy pacjent ma problemy z wydalaniem stolca z odbytnicy.
Zaparcia – przyczyny
Przyczyny zaparć są bardzo zróżnicowane. Najczęstszą przyczyną zaparć jest oczywiście nieprawidłowa dieta, w której występuje zbyt mała ilość błonnika oraz pacjent nie przyjmuje odpowiedniej ilości płynów. Na powstawanie zaparć może mieć wpływ zbyt niski poziom aktywności fizycznej, a także długotrwałe leżenie w łóżku (na przykład w przypadku pacjentów z poważnymi kontuzjami uniemożliwiającymi poruszanie się). Nieodpowiednia dieta oraz brak aktywności fizycznej często prowadzą do zaburzeń funkcjonowania układu pokarmowego, a w takim przypadku zaparcia nazywa się idopatycznymi. Szacuje się, że ten typ zaparć dotyczy około 90 proc. osób, które cierpią na obstrukcje.
Inne możliwe przyczyny zaparć to nieprawidłowości w funkcjonowaniu układu nerwowego, takie jak choroba Parkinsona, choroby naczyniowe mózgu, stwardnienie rozsiane oraz guz rdzenia kręgowego. Poza tym, zatwardzenia pojawiają się w przypadku takich problemów jak:
- Brak zwojów nerwowych w jelicie grubym powodujące nadmierne rozszerzenie jelita,
- Wydłużenie jelita grubego,
- Nadmierne zwężenie światła jelita spowodowane występowaniem guza w obszarze jelita.
Zaparcia mogą być jednym z objawów, który pojawia się w przebiegu takich chorób jak endometrioza, cukrzyca, przepuklina, niedoczynność tarczycy oraz hemoroidy. Problemy z zaleganiem treści kałowej w jelicie grubym mogą być spowodowane także przyjmowaniem różnych rodzajów leków.
Zaparcia – rodzaje
W przypadku problemów z zatwardzeniami, wydalany stolec jest zbity, twardy, a jego objętość jest mniejsza niż objętość prawidłowego stolca. W zależności od przyczyny oraz częstotliwości występowania zaparć, rozróżnia się kilka rodzajów tego problemu:
- Zaparcia krótkotrwałe - występują co pewien czas, a pomiędzy okresami zaparć wypróżnianie jest prawidłowe. Zaparcia tego typu zwykle nawracają, jednak, jeżeli problem powtarza się często należy zgłosić się do lekarza;
- Zaparcia przypadkowe - mówi się o nich wtedy, gdy problemy z wypróżnianiem występują bardzo rzadko i są spowodowane na przykład zmianą diety, krótkotrwałym stresem czy podróżami;
- Zaparcia przewlekłe - określane są też mianem nawykowych, występują stale lub bardzo często.
Zatwardzeniu często towarzyszą inne dolegliwości, takie jak ból podczas oddawania stolca, wzdęcia, mdłości, uczucie pełności w brzuchu, odbijanie, zawroty głowy, brak apetytu, utrata masy ciała, a także gorączka. Często stwierdza się również obecność krwi lub śluzu w kale.
Zaparcia – jak sobie z nimi radzić?
Sposobem na zaparcia jest dieta bogata w błonnik. Poznajcie pięć najlepszych źródeł błonnika
Kluczową sprawą w leczeniu zatwardzenia jest znalezienie przyczyny takiego stanu. Jeśli zaparcia są wywoływane przez nieodpowiednią dietę albo tryb życia, należy przyjrzeć się swojemu menu i zadbać o to, aby znalazło się w nim dużo produktów bogatych w błonnik. Rano, na czczo warto wypijać szklankę letniej wody, pół szklanki soku z kiszonej kapusty, kefiru albo kompotu z suszonych śliwek. Pomóc może również jedzenie siemienia lnianego – niezaparzone siemię warto jeść 3 razy dziennie po jednej łyżeczce (można dodawać je na przykład do jogurtu, sałatek albo zup). Żeby przywrócić regularność wypróżnień należy codziennie mniej więcej o tej samej porze próbować oddać stolec. Jeśli dochodzi do zaparć można wspomagać się lekami osmotycznymi, które wpływają na zmniejszenie gęstości masy kałowej. Nie należy zbyt często przyjmować środków przeczyszczających, ponieważ wpływają one na rozleniwienie układu pokarmowego.
