Pamięć mięśniowa (pamięć ciała) - czy tego typu pamięć w ogóle istnieje?
Pojęcie pamięci mięśniowej spotyka się najczęściej w kontekście ćwiczeń i budowania masy ciała. Długo spierano się, czy taka pamięć w ogóle istnieje. Okazało się, że już można mówić o pamięci mięśniowej, chociaż nie opiera się ona na takim sposobie zapamiętywania i odtwarzania informacji, jaki znany z działania mózgu.
W trakcie eksperymentów naukowcy potwierdzili, że pamięć mięśniowa pozwala nawet po dłuższej przerwie w ćwiczeniach na szybszą odbudowę masy mięśniowej. Dowody opierają się na teorii jąder komórkowych.
Komórki mięśni szkieletowych należą do największych komórek w naszym ciele. Aby utrzymać żywotność takich komórek, mamy w nich nie jedno, a kilka jąder, które kontrolują pracę komórki, utrzymują DNA i koordynują aktywność tejże komórki, w tym jej wzrost. Gdy w wyniku ćwiczeń mięśnie zaczynają się rozrastać, potrzebują przy tym większej ilości jąder. Zaczynają je więc pobierać z puli komórek macierzystych znajdujących się poza włóknem mięśniowym. I ta większa ilość jąder komórkowych, pozyskana w wyniku ćwiczeń i rozrastania się mięśnia, pozostaje w komórce włókna mięśniowego nawet gdy ten przestanie się rozrastać albo nawet zmaleje. Zatem po zaprzestaniu ćwiczeń mamy nadal w mięśniach tę powiększoną pulę jąder komórkowych, które potem pomagają mięśniom szybciej wrócić do poprzedniego stanu, co naukowcy określają właśnie mianem pamięci mięśniowej.
Dowiedziono tego badając mięśnie zwierząt w całej serii eksperymentów, w tym m.in. na Uniwersytecie Massachusetts w USA. Wykazano, że nawet gdy unieruchomi się mięśnie i przestaje stymulować nerwy, włókna mięśniowe, mimo że się kurczą, nie tracą zdobytych wcześniej jąder przez wiele lat. Niektórzy badacze sądzą nawet, że zostają na całe życie. Po treningu, w wyniku którego następuje rozrost mięśni, zostaje więc nam także zwiększona liczba jąder komórkowych, gotowych do dalszej pracy.
W naszym filmie sprawdzamy, czy warto robić "brzuszki".
Pamięć mięśniowa (pamięć ciała) - trenerzy na siłowni mają rację
Naukowcy przypominają, że w badaniach nad fizjologią ćwiczeń, istnieje cały szereg dowodów na to, że o wiele łatwiej jest odzyskać określony poziom sprawności mięśniowej podczas ponownych ćwiczeń, niż gdy ćwiczymy po raz pierwszy, nawet gdy przerwa była na tyle długa, że mięśnie uległy atrofii. Czyli, jak piszą badacze - popularne na siłowniach hasło "używaj lub trać" powinno być zamienione na "używaj lub trać, dopóki nie zaczniesz nad tym pracować ponownie".
Autorzy publikacji na łamach "Frontiers of Physiology" powołują się przy tym na eksperyment przeprowadzony na Uniwersytecie w Oslo. W trakcie badań wykazano, że mięsień, który nabył nowe jądra, zachowuje je długo po tym, jak usunięto bodźce przerostowe. Badacze najpierw spowodowali przerost mięśni u myszy, dając im duże dawki testosteronu, a następnie przebadali je po trzech tygodniach po odstawieniu sterydów. Wtedy już mięśnie myszy powróciły do stanu początkowego, ale jeszcze przez trzy miesiące w ich komórkach utrzymywały się dodatkowe jądra. Gdy znowu powrócono do stymulacji mięśni, u zwierząt nastąpił gwałtowny przyrost masy mięśniowej (aż o 36 procent), natomiast w grupie kontrolnej - tylko o 6 procent. Naukowcy doszli do wniosku, że to te dodatkowe jądra mogły pomóc w ponownym rozwoju mięśni.
Pamięć mięśniowa (pamięć ciała) - jakie są konsekwencje odkrycia?
Uważa się, że dowody na istnienie swoistej pamięci mięśniowej, które znaleźli amerykańcy i norwescy naukowcy, mogą mieć swoje konsekwencje dla zdrowia. Wiadomo, że wzrost mięśni i ich zdolności regeneracyjne maleją wraz z wiekiem, głównie z powodu zmniejszonej proliferacji komórek satelitarnych (to typ komórek macierzystych wspierających regenerację mięśni i pomagających w hipertrofii włókien mięśniowych). Dlatego też - uważają naukowcy - ćwiczenia w okresie dojrzewania, gdy wzrost mięśni jest dodatkowo napędzany przez hormony, dobre odżywianie oraz istniejącą jeszcze pulę komórek satelitarnych, mogą pomóc w zgromadzeniu solidnej porcji dodatkowych jąder, które organizm może wykorzystać w późniejszym wieku. Spowolni to skutki starzenia się, a nawet może zapobiec sarkopenii (czyli zanikowi masy mięśniowej na starość).
Odkrycie, że jądra dodatkowe w mięśniach nie obumierają po zaprzestaniu ćwiczeń, oznacza także, że trzeba będzie na nowo spojrzeć na sporty wyczynowe i problem stosowania dopingu - dodają badacze. Gdy po zastosowaniu sterydów anabolicznych wzrasta masa mięśniowa i zwiększa się pula jąder komórkowych, efekty dopingu pozostają na długo po zaprzestaniu przyjmowania nielegalnych substancji. Zatem wyniki takich sportowców nadal są zawyżone, mimo że nie zażywają już sterydów.
Źródła: Frontiers of Physiology,
