Hipokalcemia - za mało wapnia w organizmie. Jak zapobiegać niedoborom wapnia

Hipokalcemia to stan organizmu, który cechuje się zbyt małą ilością wapnia w krwi. Stanu tego nie można bagatelizować, ponieważ nieleczona, przewlekła hipokalcemia może skutkować poważnymi i różnorodnymi chorobami, takimi jak padaczka, łuszczyca, choroby oczu, ale też zaburzeniami akcji serca. Najczęstszą przyczyną hipokalcemii jest niezbilansowana dieta, a więc zbyt mała ilość wapnia w jadłospisie

Co to jest hipokalcemia?

Hipokalcemia jest to stan organizmu, który charakteryzuje się zbyt małym stężeniem wapnia w surowicy krwi. Prawidłowe stężenie tego pierwiastka w organizmie człowieka wynosi od 2,25 do 2,5 mol/l surowicy krwi. Hipokalcemię rozpoznaje się, gdy poziom wapnia we krwi jest niższy niż 2,25 mol/l lub stężenie wapnia zjonizowanego wynosi mniej niż 0,95 mmol/l.

Rola wapnia we organizmie człowieka

Wapń jest to składnik mineralny, którego zawartość organizmie ludzkim jest stosunkowo niewielka, jednakże pełni on bardzo ważną rolę w funkcjonowaniu poszczególnych narządów. Pierwiastek ten odpowiada za prawidłową pracę układu nerwowego, serca, a także wspomaga proces krzepnięcia krwi. Wapń to również budulec kości i aż 99 proc. zawartości znajduje się w kościach. Dostarczany jest on do organizmu drogą pokarmową, a jego przyswajalność wynosi od 10 do 40 proc. Najwięcej wapnia znajduje się w produktach mlecznych. Dzienne zapotrzebowanie na ten pierwiastek u dorosłego człowieka wynosi 1000 mg.

Wapń jest ważnym składnikiem nie tylko dla kości, ale również dla serca i układu nerwowego

Przyczyny powstawania hipokalcemii

Istnieje wiele przyczyn powstawania hipokalcemii:

• Niedoczynność przytarczyc – które odpowiadają za uwalnianie się parathormonu, hormonu regulującego gospodarkę wapniowo – fosforanową
• Niedobór witaminy D – witamina D ściśle związana jest z wapniem w organizmie, ponieważ wpływa ona na prawidłowe wchłanianie się tego pierwiastka w przewodzie pokarmowym, ale też blokuje jego wydalanie
• Choroby blokujące wchłanianie się lub wydalanie wapnia, np. zespół jelita krótkiego, choroba Leśniewskiego-Crohna, celiakia czy choroba wrzodowa dwunastnicy lub żołądka
• Niekorzystny stosunek zawartości wapnia do fosforu w organizmie – w skutek reakcji tych dwóch pierwiastków powstaje fosforan wapniowy, czyli związek źle wchłaniany przez organizm
• Nieprawidłowa dieta – według badań, w Polsce istnieje duży problem z pokryciem zapotrzebowania na wapń za pomocą diety, wynika to z nieprawidłowych nawyków żywieniowych
• Nadmierna utrata wapnia drogami moczowymi – niedobór wapnia w organizmie może być skutkiem przyjmowania leków moczopędnych
• Ostre zapalenie trzustki – choroba ta skutkuje zbyt dużą ilością odkładanego wapnia w kościach

Hipokalcemia – objawy

Łagodna hipokalcemia (stężenie wapnia od 1,9 do 2,25 mol/l w surowicy krwi) zwykle przebiega bezobjawowo. Dopiero stężenie poniżej 1,9 mol/l tego pierwiastka lub zbyt szybki jego spadek wywołuje pierwsze oznaki. Objawami hipokalcemii są:

• Mrowienie w okolicach ust, dłoni, stóp, a także ich drętwienie
• Skurcz mięśni dłoni objawiający się zgięciem jej w nadgarstku, odwiedzeniem kciuka oraz wyprostowaniem pozostałych palców
• Tężyczka hipokalcemiczna, czyli pojawienie się regularnych skurczów, symetrycznie w różnych partiach ciała, np. dłoni, ramion, klatki piersiowej, twarzy oraz stóp
• Bóle brzucha, głowy, napady migreny
• Skurcz powiek
• Napady duszności i kaszel spowodowane skurczem oskrzeli
• Światłowstręt
• Problemy z połykaniem oraz chrypka wywołane skurczem w obrębie gardła, krtani i przewodu pokarmowego

Hipokalcemia - leczenie

Bardzo ostra odmiana hipokalcemii może skutkować zaburzeniami pracy serca oraz atakami drgawek. Z kolei nieleczony niedobór wapnia w organizmie po długim czasie wywołuje epilepsję,zaćmę, a także łuszczycę.  W związku z tak poważnymi skutkami, w przypadku wystąpienia objawów sygnalizujących zbyt małą ilość wapnia w organizmie, chory powinien niezwłocznie zgłosić się do lekarza.

Diagnostyka hipokalcemii rozpoczyna się od wykonania badań laboratoryjnych oraz wywiadu lekarskiego, który ma na celu zweryfikowanie przyczyny powstania takiego stanu organizmu. Zwykle lekarze zlecają wykonanie badania poziomu stężenia kreatyniny we krwi, której zbyt małe stężenie może wskazywać na niewydolność nerek. Ponadto, podczas diagnostyki wykonywane jest badanie EKG, które również wskazuje na poziom zaawansowania hipokalcemii oraz wykazuje, czy choroba ta nie wpłynęła negatywnie na pracę serca. Zweryfikowanie przyczyny zbyt małej ilości wapnia w organizmie jest istotne, ponieważ leczenie tego stanu opiera się w dużej mierze na wyeliminowaniu choroby, powodującej hipokalcemię. Osobom, u których wystąpiły objawy tężyczki zlecone są dożylne preparaty, zawierające chlorek wapnia, a także suplementacja witaminy D.