Odra jest chorob± wirusow± pocz±tkowo przypominaj±c± zwyk³e przeziêbienie. Jednak po dwóch-czterech dniach do objawów choroby do³±czaj± gor±czka, kaszel i wysypka na ca³ym ciele. Na odrê nie ma lekarstwa. Mo¿na stosowaæ tylko leki ³agodz±ce objawy. To choroba wysoce zara¼liwa, przenosi siê drog± kropelkow± na zdrowe osoby. Niesie ze sob± gro¼ne powik³ania, takie jak zapalenia mózgu, zapalenia p³uc i inne. Na ¶wiecie na odrê umiera oko³o 110 tys. dzieci rocznie.
Wirus odry powoduje, ¿e organizm doznaje tzw. amnezji immunologicznej
Oznacza to, ¿e organizm nie pamiêta poprzednich infekcji i dlatego nie wie, jak sobie z nimi radziæ, jakiego typu odpowied¼ immunologiczna jest najbardziej odpowiednia. Ponadto, nie tylko nie pamiêta poprzednich zaka¿eñ wirusem odry, lecz tak¿e innych zagro¿eñ. Uk³ad odporno¶ciowy osoby przechodz±cej odrê wraca do, jak to okre¶lili naukowcy, stanu "dzieciêcego", kiedy nie potrafi³ jeszcze skutecznie radziæ sobie z infekcjami.
Dowiedli tego naukowcy z Harvard Medical School, badaj±c grupê nieszczepionych dzieci z ortodoksyjnej spo³eczno¶ci protestanckiej w Holandii w czasie wybuchu epidemii odry w 2013 roku. Od dzieci pobrano próbki krwi przed zachorowaniem oraz ponownie po dwóch miesi±cach, a nastêpnie dok³adnie przeanalizowano. Skoncentrowano siê na badaniu przeciwcia³ i bia³ych krwinek, które bior± udzia³ w odpowiedzi immunologicznej organizmu. Chodzi o to, ¿e pamiêæ o przesz³ych infekcjach zachowywana jest w limfocytach B, które s± rodzajem komórek odporno¶ciowych specjalizuj±cych siê w wytwarzaniu tylko jednego rodzaju przeciwcia³. I to w³a¶nie te komórki niszczy wirus odry, powoduj±c "amnezjê immunologiczn±".
Analizie poddano próbki krwi pochodz±ce od 77 dzieci i przeskanowano przy u¿yciu narzêdzia o nazwie VirScan. To pozwoli³o naukowcom poznaæ i wyodrêbniæ tysi±ce ró¿nych rodzajów przeciwcia³, znajduj±cych siê w krwi dzieci przed oraz po zachorowaniu na odrê. Analiza pokaza³a, ¿e dzieci utraci³y ¶rednio oko³o 20 procent posiadanych wcze¶niej przeciwcia³. Jedno dziecko, wyj±tkowo ciê¿ko przechodz±ce chorobê, straci³o a¿ 73 procent przeciwcia³, w porównaniu do stanu sprzed choroby.
Jeden z autorów badania, dr Michael Mina powiedzia³ w wywiadzie dla BBC:
Odra jest jak pierwsze 10 lat nieleczonego zaka¿enia wirusem HIV skompresowanym do kilku tygodni - tak bardzo uszkadza pamiêæ immunologiczn±
Nie ka¿da strata przeciwcia³ jest gro¼na dla organizmu, ale istnieje kilka kluczowych, które s± wa¿ne dla naszej odporno¶ci. A nigdy nie wiadomo, które akurat zostan± zniszczone przez wirusa odry. "To jak gra losowa - mówi wspó³autor badania prof. Stephen Elledge - a im wiêcej przeciwcia³ zostanie zniszczonych, tym wiêksze prawdopodobieñstwo, ¿e bêd± w¶ród nich te kluczowe". Zdaniem badaczy odra jest jeszcze gro¼niejsza, ni¿ pierwotnie s±dzono, poniewa¿ mo¿e spowodowaæ zgon z powodu zachorowania na choroby wywo³ane "amnezj± immunologiczn±". Szczególnie niebezpieczne jest to wtedy, gdy na odrê zachoruje dziecko s³abe, niedo¿ywione. W takich przypadkach spadek ilo¶ci przeciwcia³ mo¿e przekroczyæ nawet 90 procent.
Wyniki opublikowano na ³amach czasopisma Science.
W jaki sposób odra utrudnia walkê z nowymi infekcjami?
Na to pytanie starali siê odpowiedzieæ badacze z Instytutu Sanger. Okazuje siê, ¿e wirus odry dzia³a nie tylko na komórki B, gdzie wymazuje pamiêæ o poprzednich infekcjach, lecz tak¿ê na tzw. naiwne komórki B, ¶wie¿o powsta³e w szpiku kostnym. To do nich komórki B pamiêci immunologicznej, pamiêtaj±ce poszczególne antygeny, z którymi mia³y kiedy¶ do czynienia, wysy³aj± sygna³, aby rozpoczê³y produkcjê przeciwcia³. Je¿eli jednak wirus odry "wyma¿e" pamiêæ w komórkach B, uk³ad odporno¶ciowy wraca do stanu, w jakim by³ w okresie niemowlêctwa, gdy mia³ ograniczon± zdolno¶æ reagowania na nowe infekcje.
Przy okazji przypomniano tak¿e starsze badania z 2015 roku, przeprowadzone w bogatych krajach, gdzie analizowano przyczyny ¶mierci dzieci po zaka¿eniu odr±. Okaza³o siê, ¿e najwiêcej zgonów zanotowano w ci±gu dwóch-trzech lat po przechorowaniu. To oznacza - mówi± naukowcy - ¿e tyle czasu zajmuje uk³adowi odporno¶ciowemu odzyskanie pe³nej sprawno¶ci po infekcji wirusem odry.
Badania ukaza³y siê na ³amach Science Immunology.
Wirus odry - jak siê broniæ przed zachorowaniem?
Szczepienia przeciwko odrze skutecznie eliminuj± zagro¿enie. Naukowcy ponadto podkre¶laj±, ¿e je¿eli uk³ad odporno¶ciowy zosta³ ju¿ zdewastowany konieczne jest ponowne przyjêcie szczepionki MMR, zawieraj±cej os³abionego wirusa odry, który chroni przed zachorowaniem i nie powoduje "amnezji immunologicznej".
¬ród³o: BBC News
