Męczennica cielista - charakterystyka rośliny
Męczennica cielista (Passiflora incarnata L.) to roślina należąca do gatunku męczennicowatych. Zwyczajowa nazwa to męczennica Pańska lub kwiat Męki Pańskiej. Jest byliną, która lubi tropikalne i ciepłe rejony Ameryki. W stanie naturalnym występuje w Ameryce, natomiast w Europie i Azji, ale także w Ameryce Środkowej i Południowej jest uprawiana jako kwiat ozdobny. Nazwę nadali jej Hiszpanie, którzy po zdobyciu Ameryki spotkali się z tą pięknie kwitnącą rośliną i spostrzegli, że jej kwiat przypomina im koronę cierniową Chrystusa. Jest wieloletnią rośliną, która wypuszcza pnącze mogące osiągnąć długość nawet 10 metrów. Jej liście mają tzw. wąsy czepne, dzięki którym męczennica pnie się i rozprzestrzenia szeroko, wiosną wypuszczając silnie pachnące kwiaty o średnicy ok. 8-10 cm. Wytwarza niewielkie zielonożółte owoce, pełne nasion. Mogą być zjadane na surowo lub wykorzystywane do produkcji przetworów.
Męczennica cielista jest jedynym gatunkiem spośród 513 gatunków z rodzaju Passiflora, który oficjalnie uznano za roślinę leczniczą. Po raz pierwszy jej właściwości opisano jeszcze w końcu XVI wieku. To wtedy przebywający na misji hiszpański mnich Monardus zauważył, że rdzenni mieszkańcy Peru używają męczennicy do leczenia bezsenności i łagodzenia stanów pobudzenia nerwowego. Hiszpan jako pierwszy porównał kwiat rośliny do korony cierniowej. Niebawem nadano jej łacińską nazwę Passiflora, czyli kwiat cierpienia, kwiat pasyjny (passio po łacinie znaczy cierpienie).
Z rodzaju Passiflora znamy ponad 500 gatunków. Wśród nich znajdziemy marakuję, czyli męczennicę jadalną oraz Passiflora incarnata - męczennicę cielistą o właściwościach leczniczych.
W naszym filmie mówimy o tym, jak pomagać choremu na depresję.
Męczennica cielista jako roślina lecznicza
Zastosowanie męczennicy w medycynie datuje się od 1867 roku, gdy Amerykanin I. Lidsay po raz pierwszy zastosował wyciąg z rośliny do leczenia nerwicy. Jako surowiec farmaceutyczny służą wysuszone naziemne części rośliny wraz z kwiatami i owocami. Z ziela męczennicy (Herba Passiflorae) przygotowuje się wyciągi za pomocą etanolu, metanolu lub acetonu.
Przez stulecia męczennicy cielistej używano przy bólach neuralgicznych, dla złagodzenia bolesnego miesiączkowania i objawów menopauzy, a także do leczenia hemoroidów, wrzodów i oparzeń.
Obecnie uważa się, że męczennica ma rzeczywiście duży potencjał leczniczy. Wykazuje działanie uspokajające, przeciwlękowe oraz przeciwdrgawkowe. Męczennicę stosuje się także jako środek wspomagający leczenie uzależnień od alkoholu, nikotyny oraz tetrahydrokannabinolu THC, czyli substancji psychoaktywnej znajdującej się w konopiach. Niektóre badania wskazują także, że męczennicę można z powodzeniem używać do łagodzenia kaszlu i ataków astmy, a także w przypadku zaburzeń libido, przy ADHD, cukrzycy i chorobie Parkinsona.
Męczennica cielista - skład i właściwości
Męczennica cielista zawiera flawonoidy (C-glikozydy, apigeniny i luteoliny), glikozyd cyjanogenny (gynokardyna), fitosterole, sole mineralne, pasiflorynę, a także maltol, kumaryny, olejek eteryczny, alkaloidy indolowe (pochodne beta-karboliny) oraz alkaloidy harmanowe.
Za lecznicze właściwości męczennicy odpowiadają przede wszystkim flawonoidy, a także maltol, który wpływa na działanie ośrodkowego układu nerwowego. Nie ma jeszcze pewności, jak dokładnie działa męczennica, chociaż naukowcy podejrzewają, że związane jest to z przekaźnictwem GABA-ergicznym (GABA to rodzaj receptorów w układzie nerwowym). Związki benzoflawonowe, zawarte w męczennicy, mogą działać jak agoniści receptorów alfa-adrenergicznych. W roślinie znajdują się także śladowe ilości alkaloidów harmanowych, które posiadają działanie halucynogenne, stymulujące oraz drgawkotwórcze. Jednak działania niepożądane przy zażywaniu męczennicy zdarzają się niezwykle rzadko. Męczennica cielista uważana jest za roślinę bezpieczną.
Męczennicę cielistą zażywa się w postaci naparów, nalewek, wyciągu płynnego lub w postaci sproszkowanej. Zioło wchodzi w skład takich produktów leczniczych jak syrop Passiflor, syrop Senospazmina oraz kilku suplementów diety. W aptekach można kupić także zioła suszone do przyrządzania naparów. Sposób przyrządzania: 2-4 g suszonych ziół zalewamy gorącą wodą i parzymy a następnie pijemy 3-4 razy dziennie.
Męczennica cielista - na co pomaga?
Zioło zaleca się przy bezsenności, w stanach pobudzenia nerwowego, może służyć jako lek wspomagający przy leczeniu depresji, szczególnie depresji lękowej. Ma działanie uspokajające, pomocne w przypadku nerwic wegetatywnych i w zaburzeniach na tle nerwowym. Może być zażywana w przypadku menopauzy, ponieważ łagodzi stany napięcia nerwowego. Wykorzystywana jest także w leczeniu uzależnień.
