Menopauza - co to jest i kiedy się pojawia?
Menopauza to naturalny proces wygaszania płodności u kobiet, wiążący się ze spadkiem produkcji hormonów płciowych, czyli estrogenów i progesteronu oraz ustawania czynności jajników. Na naszym kontynencie średni wiek wchodzenia w menopauzę wynosi 51 lat. Jest to jednak sprawa bardzo indywidualna i bywają kobiety, u których menopauza zaczyna się znacznie wcześniej lub takie, które przechodzą ją dopiero pod koniec 50-tego roku życia. Chociaż nie ma w tej dziedzinie wyraźnych reguł, to jednak do pewnego stopnia jest to sprawa dziedziczna i córka na ogół wchodzi w okres menopauzy w podobnym wieku co matka i babcia.
Wygasanie pracy jajników może też trwać latami i zaczyna się dużo wcześniej niż ustanie miesiączkowania. Niektóre kobiety długo zmagają się tzw. perimenopauzą, czyli okresem przejściowym, w którym występują, między innymi, duże wahania w produkcji hormonów. Menopauzę definiuje się jako czas, gdy krwawienia miesięczne ustały na rok.
O wczesnej menopauzie mówimy, gdy pojawia się przed 40-tym rokiem życia. Nie wiadomo, co dokładnie powoduje że niektóre kobiety tak wcześnie wchodzą w okres pokwitania. Wśród przyczyn pojawienia się wczesnej menopauzy znajdują się choroby onkologiczne narządów rodnych i przebyte terapie oraz operacje. Także kobiety palące papierosy wcześniej wchodzą w wiek menopauzalny. U pozostałych kobiet przyczyny przedwczesnej menopauzy pozostają na ogół nieznane.
Jak wygląda zawał serca u kobiet?
Wczesna menopauza niesie ze sobą zwiększone ryzyko rozwoju chorób serca
Jest to związane z zanikiem ochrony estrogenowej. Żeńskie hormony płciowe mają zdolność rozszerzania i uelastyczniania naczyń krwionośnych, co do pewnego stopnia zapobiega miażdżycy, czyli w konsekwencji zawałom serca oraz udarom niedokrwiennym mózgu. Estrogeny pomagają w zwalczaniu "złego" cholesterolu i w utrzymaniu "dobrego" na odpowiednim poziomie. Stymulują uwalnianie tlenku azotu w ściankach naczyń krwionośnych, co zapobiega pojawianiu się stanów zapalnych tętnic i przyleganiu blaszki miażdżycowej do ścianek, a także przeciwdziała zakrzepom.
Zatem wczesna menopauza sprzyja zawałom u kobiet, przy czym ryzyko to wzrasta wraz z obniżaniem się wieku, w których kobieta weszła w menopauzę. Potwierdzają to badania naukowe przeprowadzone na Uniwersytecie w Queensland na grupie ponad 300 tysięcy kobiet, w 15-tu badaniach, prowadzonych na całym świecie (pozyskanych z banku danych InterLace). Wśród badanych kobiet wyróżniono te, które przeszły przedwczesną menopauzę, czyli przed 40-tym rokiem życia, wczesną menopauzę, między 40 a 44 rokiem życia, a następnie grupę kobiet, które weszły w menopauzę stosunkowo wcześnie, w wieku 45-49 lat. Tzw. naturalna menopauza przychodzi w wieku 50–51 lat, stosunkowo późna dotyczy kobiet liczących 52–54 lata, a późna - kobiet powyżej 55 roku życia.
Naukowcy stwierdzili, że ryzyko wystąpienia zdarzeń sercowo-naczyniowych nieprowadzących do zgonu było ponad 1,5 raza wyższe u kobiet, które przeszły przedwczesną menopauzę, czyli przed 40-tym rokiem życia i 1,3 raza wyższe u kobiet po wczesnej menopauzie (między 40 a 44 rokiem życia) w porównaniu do kobiet, u których menopauza nadeszła w wieku 50-51 lat. Ponadto ryzyko wystąpienia choroby sercowo-naczyniowej przed 60-tym rokiem życia było około dwa razy wyższe u kobiet z przedwczesną menopauzą i 1,4 razy wyższe u kobiet z wczesną menopauzą, w porównaniu do grupy kobiet, które przeszły menopauzę w wieku 51-52 lat. Na zwiększenie ryzyka wystąpienia zawału u kobiet miały też wpływ takie czynniki jak palenie papierosów, otyłość, nadwaga, a także niższy poziom wykształcenia.
Wczesna menopauza zdarza się średnio u co dziesiątej kobiety. Objawia się tak samo, jak naturalna, czyli zaburzeniami cyklu miesiączkowania, obniżeniem libido, suchością pochwy, a także nadmierną potliwością, uderzeniami gorąca oraz kołataniem serca. Jak udowodniły badania wiąże się także ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia chorób serca oraz osteoporozy. Oznacza to, że w przypadku wejścia we wczesną menopauzę warto uważniej śledzić swój organizm, dbać o utrzymanie odpowiedniej masy ciała, zmienić dietę na zdrowszą oraz zażywać jak najwięcej ruchu.
Źródło: The Lancet Public Health
