Wirusowe zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych to stan zapalny, który obejmuje oponę pajęczynówkową, płyn mózgowo - rdzeniowy oraz oponę miękką, pokrywającą mózgowie. Wirusowe zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych jest stosunkowo rzadką chorobą zakaźną. Według wstępnych danych Państwowego Zakładu Higieny w 2018 roku odnotowano 1221 przypadków o różnej etiologii (źródło).
Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych to choroba infekcyjna, którą wywołują nie tylko wirusy, ale również bakterie, rzadziej grzyby. Tym samym wyróżnia się wirusowe zapalenie opon mózgowych, bakteryjne zapalenie opon mózgowych oraz grzybicze zapalenie opon mózgowych. Przebieg wirusowego zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych jest o wiele łagodniejszy niż bakteryjne zapalenie opon i występuje częściej niż choroba mająca podłoże bakteryjne.
Wirusowe zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych: przyczyny
Do zakażenia wywołującego wirusowe zapalenie opon mózgowych zazwyczaj dochodzi drogą kropelkową, przez układ pokarmowy lub oddechowy. Najczęściej odpowiadają za nie takie drobnoustroje jak:
- enterowirusy (ECHO, polio, Coxsackie – nawet 80 proc. przypadków),
- wirus świnki - wirus nagminnego zapalenia ślinianek,
- arbowirusy, głównie wirus kleszczowego zapalenia mózgu (KZM),
- wirus opryszczki pospolitej (HSV),
- wirus ospy wietrznej i półpaśca (VZV),
- wirus Ebsteina i Barr (EBV),
- wirus cytomegalii (CMV),
- wirus grypy typu A i B,
- HIV.
Wirusy dostają się do organizmu przez drogi oddechowe i przewód pokarmowy, ale i układ moczowo-płciowy lub w wyniku zranienia skóry. Wirusy namnażają się w miejscu pierwotnej infekcji, a następnie wraz z krwią przedostają się do ośrodkowego układu nerwowego.
Wirusowe zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych jest konsekwencją wniknięcia patogenów do ośrodkowego układu nerwowego lub ich przenikania do płynu mózgowo-rdzeniowego z krwi wskutek uogólnionego zakażenia wirusowego. Źródłem zakażenia wirusami, które wywołują zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, są osoby zakażone lub nosiciele.
Wirusowe zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych: objawy
Wirusowe zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych zwykle przebiega dwufazowo. Dla fazy pierwszej charakterystyczne są objawy nieżytowe górnych dróg oddechowych lub przewodu pokarmowego. Objawy oponowe są poprzedzone gorączką, złym samopoczuciem, biegunką, bólem stawów i mięśni i stawów Po kilku dniach poprawy, która okazuje się pozorna, powraca gorączka i dreszcze. Pojawiają się też objawy typowe dla zapalenia opon mózgowo–rdzeniowych, czyli:
- wymioty,
- bóle głowy,
- sztywność karku,
- objawy neurologiczne: rozdrażnienie, nadwrażliwość na dotyk i dźwięk, światłowstręt.
Najczęściej wirusowe zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych przebiega łagodniej niż bakteryjne zakażenie opon mózgowo-rdzeniowych. Jego objawy zwykle mijają po kilku dniach, a choroba nie pozostawiając trwałych następstw.
Wirusowe zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych: diagnostyka i leczenie
Chory, u którego podejrzewa się zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, powinien niezwłocznie udać się do lekarza. Specjalista, po zebraniu wywiadu oraz stwierdzeniu obecności charakterystycznych objawów zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych powinien skierować pacjenta do szpitala. Hospitalizacji wymagają wszyscy chorzy, bez względu na przyczynę choroby. Wymaga tego zarówno leczenie, jak i diagnostyka zapalenia opon mózgowych, która opiera się na wykonaniu nakłucia lędźwiowego w celu pobrania płynu mózgowo-rdzeniowego. Pomocna jest także tomografia komputerowa głowy, posiewy krwi i wymazy z gardła.
Wirusowe zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych leczy się zarówno przyczynowo, stosując leki przeciwwirusowe (najczęściej stosowany jest acyklowir, podawany w ciężkim stanie dożylnie), jak i objawowo. Leczenie objawowe polega na podawaniu dożylnym płynów, leczeniu przeciwobrzękowym i przeciwzapalnym, stosowaniu leków przeciwgorączkowych i przeciwbólowych.
Wirusowe zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, w przeciwieństwie do zakażeń bakteryjnych, rzadko powoduje problemy zdrowotne i prowadzi do powikłań, takich jak choćby upośledzenie słuchu.
Czego może się nauczyć mózg? Przełomowe odkrycie polskich naukowców
Zródło: PZH
