Badanie na krew w kale – wskazania
Głównym wskazaniem do przeprowadzenia badania na krew utajoną w kale jest podejrzenie raka jelita grubego. Badanie tego typu stosuje się również w przypadku niedokrwistości, która może być spowodowana na przykład krwawieniem z układu pokarmowego.
Badanie takie warto wykonywać również profilaktycznie, nawet jeżeli nie wystąpią żadne niepokojące dolegliwości. Obecność nawet najmniejszych ilości krwi w masie kałowej może bowiem świadczyć o raku jelita grubego, a wykrycie choroby we wczesnej fazie znacząco zwiększa szanse na wyleczenie pacjenta. W związku z tym u osób, u których ryzyko zachorowania na nowotwór jest większe, czyli u pacjentów powyżej 50. roku życia, badanie na występowanie krwi w kale należy przeprowadzać regularnie raz w roku.
Badanie na krew utajoną w kale – przebieg
Rozróżnia się dwa rodzaje testów, które są wykonywane w celu wykrycia obecności krwi w kale:
- Test z użyciem bibułek - taki test można kupić w aptece i przeprowadzić samodzielnie w domu;
- Test gFOBT (gwajakolowy) - jest przeprowadzany w laboratorium na podstawie oddanej próbki kału.
W każdym przypadku, do badania kału warto się odpowiednio przygotować. Zaleca się, aby przez minimum 3 dni przed pobraniem próbki kału nie poddawać się zabiegom stomatologicznym (mogą wywołać krwawienie dziąseł, które spowoduje fałszywy dodatni wynik). Czasami lekarz może zalecić tymczasową rezygnację z przyjmowania określonych leków albo jedzenia pewnych produktów. Wyniki badania mogą zostać zaburzone na przykład przez przyjmowanie aspiryny, która zwiększa ryzyko pojawienia się krwawienia z błony śluzowej układu pokarmowego. Co więcej, niektóre leki, a także substancje (na przykład kwas borowy, jodyna czy witamina C) występujące w produktach, takich jak chrzan, rzepa czy czerwone mięso, reagują z barwnikami, które wchodzą w skład testów, w związku z czym ich obecność w kale może zaburzyć wynik.
W celu przeprowadzenia badania kału konieczne jest pobranie próbki do czystego pojemnika, który otrzymuje się od lekarza. Pojemniki można również kupić w aptece. W zestawie z pojemnikiem znajduje się także aplikator, a czasami również papierki testowe, na których umieszcza się próbki kału. Stolec należy umieścić na papierku albo w pojemniku zgodnie z instrukcją lekarza, a następnie dostarczyć do laboratorium. Podczas pobierania należy uważać, aby nie zanieczyścić próbki, na przykład moczem lub wodą. Zwykle próbki pobiera się trzy dni z rzędu. Podobnie wygląda badanie testami, które można kupić w aptece, z tą różnicą, że próbek nie zanosi się do laboratorium, a jedynie obserwuje zmianę koloru papierka testowego. Testy tego typu cechują się dość wysoką czułością, jednak zazwyczaj służą wstępnej diagnozie. W wielu przypadkach, gdy podczas domowego testu stwierdzona zostanie obecność krwi w kale, lekarz zleca dodatkowe przeprowadzenie badań laboratoryjnych.
Krew w stolcu – o czym może świadczyć?
Warto wiedzieć, że śladowe ilości znajdują się w kale każdego, nawet zdrowego człowieka, jednak krwi jest tak mało, że nie jest wykrywana podczas standardowo wykonywanych testów. Wówczas mówi się o fizjologicznej utracie krwi przez przewód pokarmowy, natomiast, jeśli krew jest wykrywana w kale, można mówić o niefizjologicznej, czyli zwiększonej utracie krwi. Taki stan może być spowodowany różnymi schorzeniami, do których, oprócz raka jelita grubego, zalicza się:
- Hemoroidy
- Wrzody, którym towarzyszy krwawienie
- Choroby zapalne jelit
- Polipy.
Krew w stolcu, która jest wywołana występowaniem nowotworu albo polipów, zazwyczaj pojawia się okresowo, nie podczas każdego wypróżnienia, dlatego tak ważne jest kilkukrotne wykonanie testu, co znacząco zwiększa szanse wykrycia choroby. Co więcej, obecność krwi może pojawić się również na skutek połknięcia krwi, na przykład podczas krwawienia z dziąseł albo nosa. Zazwyczaj w przypadku wykrycia krwi w stolcu zalecana jest dalsza diagnostyka. Często przeprowadza się takie badania jak sigmoidoskopia oraz kolonoskopia. Są to badania endoskopowe, podczas których możliwe jest uwidocznienie zmian na różnych odcinkach układu pokarmowego.
Czasami wykonuje się również badanie RTG jamy brzusznej.
