Starzec jakubek to roślina masowo spotykana na naszych łąkach, w przydrożnych rowach i na krańcach lasu. Nie jest rośliną wymagającą, dlatego wyrasta nawet na glebach bardzo ubogich w składniki odżywcze. Łacińska nazwa rośliny - Jacobaea vulgaris - nawiązuje do ludowych podań, według których roślina zakwita w dniu Świętego Jakuba Apostoła, czyli 25 lipca. W rzeczywistości jej okres kwitnienia trwa od czerwca do września. Posiada duży, żółty kwiatostan, który wieńczy wysoką nawet na 120 cm łodygę. Jest rośliną dwuletnią lub byliną. Należy do rodziny astrowatych.
Przez wiele lat uznawana była za roślinę leczniczą. Zielarze zrywali jej kwiaty, suszyli i wykorzystywali w chorobach wątroby, a zewnętrznie do leczenia trudno gojących się ran. Polecano go nawet w przypadku nowotworów. Bardzo popularne były nalewki ze starca jakubka. Wierzono, że mają dobroczynne działanie w przypadku kolki i skurczów jelit, stosowano je także jako środek hamujący nadmierne krwawienia miesiączkowe oraz obniżający ciśnienie krwi, a ponadto jako środek moczopędny.
Zioła nie są obojętne dla naszego zdrowia, mogą np. uczulać. Kto i dlaczego nie powinien stosować ziół? O tym mówi nasz film:
Starzec jakubek - szkodzi wątrobie
Pierwsze niepokojące informacje o niekorzystnym działaniu tego zioła pojawiły się jeszcze w latach 20. ubiegłego wieku. W połowie wieku, w latach 50., już było wiadomo, że roślina zawiera szkodliwe składniki, takie jak alkaloidy pirolizydynowe. Alkaloidy pirolizydynowe są to powszechnie występujące w przyrodzie toksyny naturalnego pochodzenia. Do tej chwili zidentyfikowano około 500 tego typu związków, z czego 17 uznawanych jest za szczególnie groźne dla zdrowia. Znajdują się w wielu gatunkach roślin kwitnących, w tym w niektórych chwastach. Niemal 3 proc. roślin na naszych łąkach zawiera te trujące związki.
Starzec jakubek zawiera w swoim składzie około 0,2 proc. alkaloidów, około 2,5 proc. olejku eterycznego, 4,8 proc. soli mineralnych. Roślina zawiera także inulinę oraz flawonoidy, w tym rutynę. I to właśnie alkaloidy pirolizydynowe działają toksycznie na wątrobę, a także kancerogennie i mutagennie. Te związki znajdziemy także w innych roślinach leczniczych, w tym w żywokoście, podbiale i innych, ale w znacznie mniejszych ilościach. Przed używaniem naparów czy też nalewek ze starca jakubka przestrzega się od wielu lat. Szczególnie niebezpieczny jest dla kobiet w ciąży i matek karmiących piersią. Większa dawka ziół powoduje zniszczenie wątroby.
Starzec jakubek niebezpieczny dla zwierząt
Roślina, jak przypominają Lasy Państwowe na swoich stronach, jest niebezpieczna dla małych zwierząt domowych, w tym dla kotów oraz psów. Także duże zwierzęta, pasące się na łąkach, takie jak konie i kuce, po zjedzeniu większej ilości tej rośliny mogą ulec śmiertelnemu zatruciu. Alkaloidy pirolizydynowe kumulują się w organizmie zwierząt i w efekcie prowadzą do uszkodzenia wątroby oraz do zaburzeń neurologicznych.
Źródło: lasy.gov.pl
