Jak na razie badania objęły grupę zaledwie dziewięciu osób, bez tzw. grupy kontrolnej. Ale i tak wyniki eksperymentu są zdumiewające. Zostały osiągnięte przypadkiem.
Na czym polegało badanie? Niewielkiej grupce zdrowych mężczyzn w wieku od 51 do 65 lat przez rok podawano mieszankę leków przeciwcukrzycowych oraz hormonu wzrostu. Pierwotnym celem naukowców było sprawdzenie, jak zadziała hormon wzrostu na proces regeneracji grasicy. Z badań nad zwierzętami, a także z niektórych obserwacji ludzi, wynikało, że w ten sposób można stymulować grasicę do odnowy. Ale jednocześnie istnieje ryzyko rozwoju cukrzycy. Stąd wraz z hormonem wzrostu mężczyźni dostawali także dwa powszechnie stosowane leki przeciwcukrzycowe - DHEA, czyli dehydroepiandrosteron (hormon steroidowy) oraz metforminę, doustny lek przeciwcukrzycowy.
Po roku zażywania tej mieszanki leków naukowcy zauważyli, że zegar biologiczny uczestników eksperymentu cofnął się o około dwa i pół roku, a dodatkowo ich układ odpornościowy wyraźnie odmłodniał. Jeden z autorów odkrycia, genetyk Steve Horvath, nazwał efekty swoich badań "futurystycznymi". Jak mówi, spodziewał się tylko niewielkiego spowolnienia procesu starzenia się komórek, ale nie odwrócenia biegu biologicznego zegara.
Inny naukowiec, biolog Wolfgang Wagner z Uniwersytetu w Aachen w Niemczech, w komentarzu do badań stwierdził, że rzeczywiście można zauważyć pozytywny efekt u badanych osób, ale same badania jeszcze niczego nie przesądzają, ponieważ obejmują zbyt małą próbę. Badanie wieku biologicznego uczestników eksperymentu wykonano przy pomocy tzw. zegara epigenetycznego.
Co to jest zegar epigenetyczny?
Zegar epigenetyczny śledzi wiek organizmu, opierając się na epigenomie, czyli na chemicznych modyfikacjach DNA, w tym na procesie, który reguluje tzw. ekspresję genów. Ekspresja genów to proces, w trakcie którego informacja genetyczna, zawarta w genie, zostaje odczytana i wykorzystana do przekształceń w odpowiednie struktury (białka).
Te procesy chemiczne trwają przez całe życie i zostawiają ślady w DNA komórek. Dzięki temu możliwe jest oznaczenie wieku biologicznego organizmu, który nie jest jednoznaczny z wiekiem chronologicznym. Naukowcy budują zegary epigenetyczne, a genetyk Steve Horvath opracował jeden z najdokładniejszych zegarów epigenetycznych.
Tym, co skłoniło naukowców do eksperymentu z podawaniem hormonu wzrostu, były badania nad grasicą i nad określeniem bezpośredniego wpływu hormonu wzrostu na proces regeneracji tego gruczołu. Grasica jest niewielkim gruczołem, który największą aktywność wykazuje w okresie dojrzewania, gdy wykorzystywany jest do budowy odporności organizmu poprzez przekształcanie białych krwinek w wyspecjalizowane limfocyty T, które służą do zwalczania infekcji i nowotworów. Po zakończeniu okresu dojrzewania gruczoł zaczyna się kurczyć, zarasta tłuszczem, wytraca aktywność.
Analiza składu krwi uczestników badania, a także rezonans magnetyczny, wykazały, że zarówno krew, jak i grasica uległy po roku brania leków wyraźnemu odmłodzeniu. U siedmiu osób tłuszcz nagromadzony w grasicy zniknął, a gruczoł podjął swoją pracę. Ale dopiero badanie przy pomocy zegara epigenetycznego wykazało, że mężczyźni rzeczywiście odmłodnieli. Ich biologiczny wiek "cofnął się" o ponad dwa lata, a efekt odmłodzenia utrzymywał się nawet po sześciu miesiącach od zakończenia eksperymentu.
Mamy leki, które mogą opóźniać starzenie
Badaniami kierował immunolog Gregory Fahy, a badania przeprowadzono w Stanford Medical Center w Palo Alto w Kalifornii. Wyniki zostały opublikowane w czasopiśmie "Aging Cell". Sam G. Fahy od dawna interesował się grasicą i jej rolą w budowaniu systemu odpornościowego organizmu. W 1986 roku natrafił na opis badania, które pokazywało, że u szczurów, którym wszczepiono hormon wzrostu, układ odpornościowy uległ odmłodzeniu. Zaskoczony, że nikt potem nie kontynuował tych interesujących eksperymentów, najpierw sam wypróbował ten mechanizm na własnym organizmie. Potem przystąpił do badań z udziałem dziewięciu ochotników.
To wszystko może oznaczać, że takie leki jak metformina mogą pomóc w chronieniu organizmu przed chorobami związanymi z wiekiem, a więc przed chorobami serca i nowotworami - twierdzą naukowcy. Połączenie trzech leków, użytych w doświadczeniu, mogłoby - zdaniem badaczy - pomóc w walce z procesem starzenia się systemu odpornościowego, wspierając regenerację grasicy u starszych osób i ochronę przed chorobami zakaźnymi i nowotworami. Planowane są zatem dalsze badania.
Źródło: "Nature", "Aging Cell"
