Twardówka - jaką pełni rolę?
Twardówka (łac. sclera) to gruba, biała, nieprzeźroczysta tkanka otaczająca oko od strony oczodołu. Ta błona, zbudowana z tkanki łącznej włóknistej, nadaje gałce ocznej kształt. Ma grubość około 1,5 mm w tylnej części oraz 0,3 mm w przedniej. Włókna biegną w niej wzdłuż i w poprzek na przemian, przeplatając się ze sobą, co sprawia, że jest bardzo wytrzymała. Chroni więc gałkę przed uszkodzeniami. Zbudowana jest z trzech warstw: blaszki nadtwardówkowej na powierzchni, istoty właściwej (zrębu) oraz z blaszki brunatnej, przylegającej do błony naczyniowej wewnątrz gałki. Jest mało czuła, nie posiada bowiem zbyt wielu naczyń ani nerwów. Otacza prawie całą gałkę oczną, z wyjątkiem przedniej części, gdzie przechodzi w rogówkę oraz miejsca, gdzie wychodzi nerw wzrokowy i twardówka tworzy pochewkę nerwu wzrokowego. Zatem twardówka pełni funkcje ochronne, chroniąc wnętrze gałki ocznej przed urazami, a także nadaje jej kształt.
Twardówka - zapalenie warstwy nadtwardówkowej lub zrębu
Zapalenie twardówki może dotyczyć dwóch z jej warstw osobno. Zapalenie warstwy nadtwardówkowej ma zazwyczaj łagodny przebieg. Nie wiadomo, co może być przyczyną tego zapalenia. Dość często towarzyszy stresom, a także migrenie. Może się także rozwinąć przy chorobie atopowej skóry, półpaścu, a także przy trądziku różowatym, dnie moczanowej, przy chorobach tkanki łącznej i naczyń oraz boreliozie i kile. Ponadto niektóre odczynniki chemiczne mogą podrażnić warstwę zewnętrzną twardówki. Zapalenie nadtwardówki zazwyczaj ulega samowyleczeniu.
Zapalenie warstwy wewnętrznej, czyli zrębu twardówki, jest już groźne, może bowiem doprowadzić do uszkodzenia wzroku. Zapalenie zrębu zawsze oznacza także zapalenie nadtwardówki. Do zapaleń twardówki z martwicą tkanek dochodzi przy chorobach tkanki łącznej i naczyń. Towarzyszy czasem groźnym chorobom ogólnoustrojowym, takim jak reumatoidalne zapalenie stawów, łuszczycowe zapalenie stawów, guzkowe zapalenie tętnic, ziarniniak Wegenera, toczeń rumieniowaty układowy, zespół Reitera, nawracające zapalenie chrząstek, zapalenia tętnic.
Zapalenie zrębu twardówki może wystąpić w postaci rozlanej lub guzkowej bez martwicy lub z martwicą - to groźna postać choroby, prowadząca do uszkodzenia oka.
Twardówka - objawy zapalenia
Zapalenie nadtwardówki objawia się zaczerwienieniem gałki ocznej, najczęściej zlokalizowanym w jednym miejscu, a także uczuciem pieczenia oka. Gałka oczna jest podrażniona, łzawi, odczuwa się także niewielki światłowstręt. Ból jest łagodny, to raczej uczucie dyskomfortu w oku. Nie ma też objawów bólowych przy uciskaniu gałki ocznej. Wzrok nie ulega pogorszeniu. Zapalenie nadtwardówki lubi wracać, dotyczy też obu oczu.
Zapalenie twardówki natomiast przebiega dużo ostrzej. Początkowo czuje się ból, który może być umiarkowany lub silny, promieniujący często jakby spoza oka, z okolic szczęki, zatok przynosowych i czoła. W martwiczym zapaleniu twardówki ból jest niezwykle silny. W przypadku zapalenia umiejscowionego z tyłu gałki ocznej, dochodzi też do porażenia mięśni poruszających okiem, a także do utraty widzenia oraz wytrzeszczu oczu. Gałka oczna jest zaczerwieniona lub fioletowa, albo niebieskawa. Zapalenie może dotyczyć obu gałek ocznych lub występować naprzemiennie. Z powodu zajęcia rogówki lub siatkówki u chorego pogarsza się ostrość wzroku lub rozwija się zaćma wtórna.
Twardówka - leczenie zapalenia
Zapalenie nadtwardówki nie jest trudne do leczenia. Można skorzystać z porady lekarza lub samemu sobie radzić. Pomocne są zimne kompresy oraz tzw. sztuczne łzy, czyli krople, dostępne bez recepty. To zapalenie przechodzi po około 1-2 tygodniach i nie pozostawia śladu.
Natomiast zapalenie twardówki wymaga wizyty u lekarza, który stawia diagnozę i stosuje odpowiednie leczenie. Należy pamiętać, że jest to stan groźny dla zdrowia, a nawet życia, ponieważ jest symptomem wielu groźnych chorób.
Twardówka - jak dochodzi do jej uszkodzenia?
Mikrourazy mięśni i stawów, ścięgien oraz więzadeł w czasie dużego wysiłku fizycznego, mogą skutkować zapaleniami tkanki łącznej. Oznacza to zwiększone ryzyko wystąpienia zapalenia twardówki. Nierzadko zapalenie twardówki to pierwszy sygnał, że rozwija się w nas choroba naczyniowa lub choroba tkanki łącznej.
