Ropne zapalenie zatok wywołuje zazwyczaj infekcja bakteryjna. Może być jednak powiązana z infekcją wirusową zatok, ponieważ często dochodzi wtedy to tzw. nadkażeń. Niewirusowe zapalenia zatok pojawiają się zazwyczaj po pięciu dniach od zakażenia wirusowego i trwają kilkanaście dni.
Bakteryjne zapalanie zatok wywołują głównie bakterie z gatunku Streptococcus pneumoniae, Haemophilus influenzae oraz Moraxella cattarhalis. Natomiast za grzybiczne zapalenie odpowiadają patogeny z rodzaju Aspergillus. Zdarza się to rzadko i raczej u osób z zaburzeniami odporności.
Jak dochodzi do ropnego zapalenia zatok? Gdy jesteśmy przeziębieni i mamy infekcję wirusową, towarzyszy temu zazwyczaj zatkanie wydzieliną przewodów nosowych. Zamknięcie jam zatok przynosowych sprzyja namnażaniu się bakterii. I zapalenie gotowe.
Zaczyna się od uczucia zatkanego nosa oraz niemiłego spływania wydzieliny po tylnej ściance gardła. Katar, czyli wydzielina z nosa, jest gęsta, żółta lub zielonkawa. Twarz, a dokładnie okolice czoła i zatok przynosowych, stają się bolesne. Są tkliwe przy niewielkim nawet nacisku. Chorobie towarzyszy dość wysoka gorączka oraz ból głowy.
Pozostałe objawy to:
Takie ropne zapalenie zatok łatwo rozpoznać po powyższych symptomach. Już nawracająca po pięciu dniach gorączka jest sygnałem alarmowym. Jeżeli udamy się do laryngologa może dodatkowo zlecić takie badania jak tomografia komputerowa zatok przynosowych lub endoskopia zatok i nosa. Endoskopia jest najlepszym sposobem oceny stany jamy nosowej. Najpierw obkurcza się i miejscowo znieczula błonę śluzową nosa, a następnie do jamy nosowej wprowadza się endoskop, sztywny lub giętki i ogląda wnętrze i śluzówkę nosa, oceniając jej stan.
Kolejnym badaniem, które może wykonać laryngolog, jest rynoskopia przedniej lub tylnej części nosa. Jest to oglądanie jamy nosowej przez wziernik za pomocą lampy czołowej lub lusterka czołowego i zewnętrznego źródła światła. Chodzi tutaj o to, aby wykluczyć inne przyczyny zapalenia, takie jak nieprawidłowości w budowie anatomicznej zatok, czy też obecność polipów w nosie.
Pierwszym etapem leczenia jest udrożnienie zatok przynosowych. W tym celu stosuje się zabieg płukania zatok. Świetnie do tego nadaje się sól fizjologiczna lub sól morska. Dobrze jest przy tym używać specjalnych irygatorów, składających się z butelki i przewodu doprowadzającego roztwór do nosa. Irygacja nosa pomaga pozbyć się zalegającej w zatokach wydzieliny, będącej źródłem infekcji. Można ją stosować nawet kilka razy dziennie.
Lekarz przepisuje też zazwyczaj leki, mające na celu obkurczenie śluzówki nosa, która zazwyczaj jest mocno opuchnięta. Już udrożnienie jam zatok pomaga w zmniejszeniu bólu. Ale stosuje się także leki przeciwzapalne oraz leki przeciwbólowe. Ropne zapalenie zatok wymaga antybiotykoterapii, jeżeli nie mija po 10 dniach lub nasila się mimo objawowego leczenia. Niestety, czasem konieczna jest nawet punkcja zatok.
Zapalenie zatok, które nie mija po trzech miesiącach, wymaga dodatkowej diagnostyki. Przewlekłe zapalenia zatok mogą mieć różne przyczyny i konieczne stają się dodatkowe wizyty u laryngologa.
Powikłania ropnego zapalenia zatok to rozszerzenie się zakażenia na kolejne części twarzy, w tym w okolice oczodołu. Czasem dochodzi nawet do rozwinięcia się ropnia oczodołu. Może także dojść do zapalenia nerwu wzrokowego, czy też do zapalenia gałki ocznej. W skrajnych przypadkach bakterie atakują kości twarzoczaszki, a następnie przedostają się do opon mózgowo-rdzeniowych i mózgowia, gdzie wywołują stan zapalny.