Agawa - charakterystyka rośliny
Agawa (Agave L.) należy do rodziny agawowatych, która liczy sobie ponad 100 gatunków. Rosną w stanie dzikim na pustyniach i półpustyniach południowej Ameryki i na południu Stanów Zjednoczonych. Jest to roślina długoletnia i wytrzymała. Charakteryzują ją grube, mięsiste liście, pokryte drobnymi kolcami. Agawa kwitnie tylko raz w życiu, w wieku około 6-15 lat, chociaż są i takie gatunki, które zakwitają dopiero mając 100 lat. Roślina potrafi wydać kwiat wysokości 12 metrów. Po przekwitnięciu agawa obumiera, ale odrosty korzeniowe żyją nadal, tworząc nową roślinę. Bywa uprawiana w ogrodach, a w mieszkaniach służy jako roślina doniczkowa. Agawa najbardziej znana jest jako roślina służąca do produkcji alkoholu, w tym mezcalu i jej najbardziej znanej odmiany, czyli tequili oraz niskoalkoholowego napoju pulque. Drugim produktem z agawy jest niezwykle słodki syrop fruktozowo-glukozowy.
Agawa i syrop z agawy
Syrop pozyskiwany jest z niektórych gatunków agawy, w tym z Agave tequilana oraz Agave salmiana. Aby dostać się do słodkich zasobów agawy, ucina się jej liście, gdy osiągnie wiek 10 lat i wydobywa ze środka tzw. serce. W jego wnętrzu znajduje się sok, z którego wytwarza się syrop. Serce jednej agawy może ważyć nawet 75 kg. Z tego rdzenia wyciska się sok, który następnie poddaje się procesowi filtracji, a potem podgrzewa. To prowadzi do wytrącenia się fruktozy. Odparowany sok zmienia się w bardzo słodki syrop o konsystencji rzadkiego miodu. Tak wygląda tradycyjny meksykański sposób produkcji syropu, dzięki któremu zachowuje on część wartościowych składników samej rośliny.
Niestety, przemysłowa produkcja syropu z agawy nie zostawia w nim praktycznie żadnych wartościowych dodatków. Jest to w większości po prostu fruktoza z niewielkim dodatkiem glukozy, pozyskiwana już nawet nie z serca agawy tylko z korzeni i znajdującej się w nich skrobi. Syrop przemysłowy powstaje w procesie rafinacji, podobnie zresztą jak nasz cukier z buraków. Tak pozyskany syrop jest produktem wysokoprzetworzonym i mającym niekiedy inne jeszcze dodatki, w które zaopatrzył je producent.
Agawa - skład i właściwości syropu
Syrop z agawy to głównie węglowodany, a także śladowe ilości białka i tłuszczu. To w niemal 90 proc. fruktoza oraz w około 10 proc. glukoza. W zależności od producenta syropu te proporcje cukrów prostych mogą się różnić. Ponadto syrop z agawy zawiera witaminy: większość z grupy B, witaminę A, C, E i K, a także sole mineralne, w tym żelazo, wapń, potas i magnez, fosfor, wapń oraz cynk. Dodatki mineralne nadają syropowi różne zabarwienie, od jasnego, w kolorze bursztynu, aż do zupełnie ciemnego.
Syrop z agawy ma niski indeks glikemiczny i około 300 kcal (100 g). Zawiera saponiny, które pomagają w metabolizowaniu tłuszczów i wspierają walkę z cholesterolem. W składzie syropu znajdziemy także inulinę, czyli naturalny prebiotyk, wspierający florę bakteryjną jelit. Inulina jest też uznawana za rodzaj błonnika, usprawniającego proces oczyszczania organizmu. Przeciwdziała na przykład zaparciom.
Syrop z agawy, aby można było mówić o jego zaletach, powinien być produkowany z liści agawy w tradycyjny sposób. Natomiast produkowany przemysłowo nie jest już tak wartościowy. Wytwarzany jest głównie ze skrobi, zawartej w korzeniach rośliny, dlatego kupując syrop z agawy należy zwrócić uwagę na jego skład i sposób produkcji. Trzeba zate, po prostu, uważnie przeczytać etykietę.
Dlaczego syrop z agawy budzi kontrowersje? Przede wszystkim ze względu na fruktozę, która nie jest przyjazna dla organizmu. Fruktoza w stanie czystym może tak naprawdę zaszkodzić. W nadmiernych ilościach sprzyja rozwojowi cukrzycy i nadmiarowym kilogramom. Mimo, że kaloryczność syropu z agawy jest o 1/4 niższa niż cukru z buraków cukrowych, to jednak później przynosi uczucie sytości. Zatem w efekcie zjadamy więcej produktów posłodzonych takim syropem. Nadmiar fruktozy w organizmie grozi otyłością i komplikacjami zdrowotnymi, takimi jak choroby układu krążenia, nadciśnienie tętnicze oraz dyslipidemia (niski poziom LDL i wysokie stężenie trójglicerydów we krwi). Może także nasilać objawy dny moczanowej. Jednym słowem, nadmiar cukru jest szkodliwy i syrop z agawy podobnie jak nasz biały cukier, powinien być spożywany z umiarem. Bo spróbować jego smaku warto.
Agawa - zastosowanie syropu z agawy
Syrop z agawy jest promowany jako zamiennik cukru albo miodu. Ponieważ jest bardzo słodki wystarczy dodać niewielkie jego ilości, aby uzyskać słodki smak. Bardzo dobrze rozpuszcza się w wodzie, dlatego też dodawany jest do zimnych napojów i mrożonych herbat. Także weganie cenią sobie syrop z agawy, którym zastępują miód. W zależności od składu syrop z agawy bywa łagodny w smaku lub ma intensywny, karmelowy posmak. Dodawany jest wtedy do naleśników i gofrów, ciemnych ciast oraz do deserów.
