Zapalenia narządów płciowych kobiety mogą dotyczyć części dolnej, czyli sromu, pochwy oraz szyjki macicy, natomiast górny odcinek to macica, przydatki oraz przymacicze, czyli tkanka łączna, tzw. więzadło szerokie macicy, zawierające tętnicę maciczną oraz więzadło właściwe jajnika. Źródłem zapalenia może być endogenna pochwowa flora bakteryjna lub zakażenie florą bakteryjną lub wirusami przenoszonymi drogą płciową lub pozapłciową.
Zakażenie wirusem opryszczki HSV2 objawia się po kilku dniach od infekcji w postaci drobnych, sączących się pęcherzyków. Jednocześnie pojawia się ból, gorączka, powiększenie węzłów chłonnych, ból przy oddawaniu moczu oraz nietrzymanie moczu. Najbardziej zakaźny jest początek choroby, przy czym przy opryszczce o ciężkim przebiegu jest to 12 dni, a przy wtórnej - około 4 dni. W leczeniu stosuje się acyklowir lub famcyklowir.
Do zakażenia dochodzi w czasie kontaktów seksualnych. Kłykciny kończyste wywołuje wirus o nazwie HPV (HPV 6, HPV 11 lub HPV 16, 18 i rzadziej HPV 2). W wyniku zakażenia na narządach płciowych pojawiają się narośla grzebieniowate lub brodawkowate, ulokowane na sromie, kroczu, pochwie oraz na szyjce macicy. Leczenie jest trudne i nie daje gwarancji, że choroba nie wróci. Kłykciny leczy się odpowiednimi maściami, a także usuwa metodami chirurgicznymi, laserem, wymraża przy pomocy krioterapii, stosuje się także techniki elektrokoagulacji.
Zapalenie sromu objawia się zaczerwienieniem z białawymi nalotami, świądem i uczuciem pieczenia. Może pojawić się także obrzęk i ocieplenie okolicy objętej procesem zapalnym.
Przyczyny zapalenia sromu mogą być dwojakiego rodzaju: urazy oraz nieprawidłowa higiena, a także zakażenia bakteryjne, grzybiczne bądź wirusowe, a nawet pasożytnicze, takie jak zakażenie owsikami lub wszawica. Zakażenie bakteryjne może spowodować ostre zapalenie i czyraczność sromu lub ropień gruczołu przedsionkowego Bartholina. Leczenie polega na stosowaniu maści, takich jak lorinden A, maść anestezynowa, flucinar. Pomocne są także nasiadówki i okłady.
Gruczoły przedsionkowe większe, zwane także gruczołami Bartholina, odpowiadają za produkowanie śluzu, który nawilża wejście do pochwy podczas stosunku. Są niewielkie i leżą po obu stronach wejścia do pochwy. Zapalenie gruczołu Bartholina jest zwykle jednostronne, a wywołują je gronkowce, paciorkowce, ziarenkowce lub bakterie Escherichia coli. Zamknięcie przewodu wyprowadzającego powoduje powstanie torbieli, która zainfekowana może przerodzić się w ropień. Leczenie polega na nacięciu i wyłuszczeniu torbieli. W niektórych przypadkach pomocna jest antybiotykoterapia.
Zapalenia pochwy mogą być spowodowane zakażeniem bakteryjnym (waginoza bakteryjna) lub infekcją grzybiczną, ponadto może dojść do rzęsistkowego zapalenie pochwy. Za zapalenia odpowiedzialne są także chlamydiozy oraz mykoplazmy urogenitalne (są to najmniejsze znane nam drobnoustroje, które są jednym z czynników, wywołujących zapalenie narządów miednicy mniejszej).
Objawy zakażeń bakteryjnych to szare, homogenne upławy o rybim zapachu, a także ból czy też swędzenie, pieczenie podczas oddawania moczu, uczucie suchości pochwy. Leczenie polega na aplikowaniu specjalnych globulek lub kremów, a także - w przypadku zakażeń bakteryjnych - na podawaniu antybiotyków. Przy zakażeniach beztlenowcami stosuje się także preparaty zakwaszające.
Grzybica pochwy to efekt aktywności grzyba Candida albicans. Objawy to serowate upławy i bolesność oraz pieczenie sromu. A także ból przy oddawaniu moczu. Do leczenia wykorzystuje się maści antygrzybiczne oraz środki doustne zwalczające kandydozę.
Rzęsistkowica wywoływana jest przez pierwotniaka o nazwie rzęsistek pochwowy. Rzęsistkiem można się zarazić podczas kontaktów seksualnych, ale także poprzez używanie wspólnych ręczników, a nawet na basenie. Objawy to pieniste i obfite upławy o nieprzyjemnym zapachu, a także świąt i pieczenie sromu i pochwy, obrzęk i przekrwienie ścian pochwy oraz sromu, bolesne stosunki. W przypadku rzęsistkowicy leczyć się muszą także partnerzy. W leczeniu stosuje się chemioterapeutyki o działaniu ogólnoustrojowym.
W tym wypadku objawy to śluzowo-ropna wydzielina z pochwy, a także plamienie po stosunku. Sprawcami są te same bakterie, grzyby i wirusy, co w przypadku zapaleń pochwy. Niektóre zakażenia mogą przebiegać bezobjawowo lub ze skąpymi symptomami. Nieleczone zapalenie szyjki macicy niesie ze sobą ryzyko powikłań: zapalenie cewki moczowej, zakażenie i zapalenie dalszych odcinków dróg płciowych, ciąża pozamaciczna, niepłodność i zapalenie otrzewnej.
Zapalenia górnego odcinka narządów płciowych kobiety obejmują:
Zapalenia macicy mogą być spowodowane niedostatecznym obkurczeniem się macicy po porodzie, a także wystąpić jako efekt zabiegów wyłyżeczkowania jamy macicy, czy też po badaniach ginekologicznych, takich jak sondowanie i inne. Zapalenie może też świadczyć o mięśniakach macicy, polipach na błonie śluzowej, a także o rozwijającym się raku trzonu macicy. Ponadto, do zapaleń prowadzą niekorzystne zmiany we florze bakteryjnej pochwy, w wyniku czego chorobotwórcze drobnoustroje mogą wniknąć do wnętrza macicy.
Objawy to przedłużone lub nadmierne krwawienie miesiączkowe, krwawienia między miesiączkami, bóle dołu brzucha, temperatura, tkliwa i powiększona macica. Leczenie to przede wszystkim antybiotykoterapia.
Zapalenia przymacicz objawiają się dolegliwościami bólowymi, obrzękiem tkanek obok macicy, zaburzeniami w oddawaniu moczu. Leczenie polega na podawaniu dużych dawek antybiotyków.
Zapalenie narządów miednicy mniejszej, dawniej określane było mianem zapalenia przydatków. Oznacza zapalenie błony śluzowej macicy, jajowodów, jajników oraz otrzewnej miednicy mniejszej, spowodowane zakażeniem bakteryjnym. Do infekcji dochodzi w czasie kontaktów seksualnych. Nieleczone zapalenie PID może doprowadzić do niepłodności, ciąży pozamacicznej oraz przewlekłego bólu brzucha.