Oregano czyli lebiodka pospolita
Oregano (Origanum vulgare) to gatunek rośliny z rodziny jasnotowatych. Jest byliną rosnącą w Azji, Europie oraz w północnej Afryce. W Polsce można ją spotkać w całym kraju. Podobno nazwa oregano wywodzi się z greckich słów: oros czyli góra oraz ganos, czyli ozdoba, jako że oregano gęsto porastało nasłonecznione greckie wzgórza. Nazywana też bywa dzikim majerankiem i wykazuje bliskie pokrewieństwo z tureckim majerankiem. Wyrasta do wysokości 80 cm, pokryta jest maleńkimi włoskami i roztacza charakterystyczny, piękny zapach. To olejki eteryczne, wytwarzane przez maleńkie gruczoły widoczne na liściach. Roślina kwitnie na fioletowo od czerwca do września, a jej maleńkie kwiaty wydzielają słodki zapach w zaroślach i na skraju lasów, czy też na pagórkach, gdzie rośnie. Oregano lubi, gdy jest ciepło i dość sucho. Jeżeli więc sadzimy go w ogrodzie, wybierzmy stanowisko słoneczne i z glebą raczej zasadową i żyzną.
Oregano - skład
W oregano znajdziemy białko i węglowodany, a także tłuszcz roślinny. Oregano zawiera stosunkowo dużo błonnika, bo około 43 g w 100 g ziół. Wśród witamin doszukamy się witaminy A, witamin z grupy B, witaminy C, E oraz K. Większa zawartość witaminy C oznacza, że oregano to dobry przeciwutleniacz. Natomiast sole mineralne to potas, magnez, wapń, a także sód, żelazo, oraz cynk.
Oregano jako roślina lecznicza
Oregano znano już i ceniono w starożytnej Grecji. Jej opisy znajdują się w średniowiecznych księgach zielarskich. Ziele zbiera się w okresie kwitnienia i suszy powiązane w pęczki w przewiewnym miejscu. W skład ziela (Origani Herba) wchodzi olejek eteryczny. Znajdziemy w nim fenole, a także octan tymolu oraz p-cymen. Do tego seskwiterpeny, katechinę, kwasy fenolowe oraz flawonoidy. Olejek otrzymywany jest przez destylację parą wodną ze świeżego lub suszonego ziela. Jest to tradycyjny roślinny produkt leczniczy, którego stosowanie opiera się na długoletniej tradycji.
Do sporządzania naparów natomiast wykorzystuje się suszone ziele oregano, czyli lebiodki. Ma ona wzmagać wydzielanie śliny, soku żołądkowego oraz żółci, dzięki czemu poprawia trawienie i przyswajanie składników odżywczych. W pewnym stopniu zwiększa także wydzielanie śluzu przez błony śluzowe górnych dróg oddechowych. Uważa się także, że działa dobrze na nerki zwiększając łagodnie wydzielanie moczu oraz poprawia działanie gruczołów potowych. Flawonoidy, znajdujące się w zielu, powodują rozkurczanie się mięśni gładkich narządów wewnętrznych, w tym oskrzeli, jelit, dróg żółciowych, moczowodów, a także macicy w czasie miesiączki. Ma działanie wiatropędne. Znajdujący się z oregano olejek eteryczny, zawierający m.in. garbniki i fenole, ma działanie bakteriobójcze, a także przeciwbiegunkowe.
Ziele oregano poleca się jako łagodny środek przy nieżycie żołądka, a także przy zaburzeniach w wydzielaniu żółci, czy też w razie złej pracy wątroby. Inne zastosowania to: niestrawność i wzdęcia oraz zaburzenia w pracy jelit, Może też posłużyć jako środek moczopędny. Tradycyjnie też używa się ziela oregano do łagodzenia objawów nieżytu górnych dróg oddechowych oraz do odkrztuszania, a także do płukania jamy ustnej, czy też do kąpieli łagodzących świąd.
Lecznicze właściwości oregano ciągle są w fazie badań i wzbudzają spore zainteresowanie. Wciąż pojawiają się nowe informacje i wyniki badań nad zastosowaniem tego ziela. Można znaleźć doniesienia o potwierdzonym działaniu olejku z oregano w jelitowej infekcji pasożytniczej Trypanosoma cruzi, potwierdzenie grzybobójczego działania olejku lebiodkowego, w tym działanie na Candida albicans, a także na niektóre bakterie gram-ujemne i Gram-dodatnie.
Oregano jako przyprawa
Oregano uwielbiają Włosi, Grecy i Turcy. Ale i inne kuchnie świata polubiły tę przyprawę. Oregano wchodzi na przykład w skład ziół prowansalskich. Włosi nie wyobrażają sobie bez niej pizzy. Oregano świetnie komponuje się ze smakiem sałatek z warzyw, a szczególnie z pomidorów, zup i potraw rybnych oraz mięsnych. Znawcy kuchni uważają, że szczególnie korzystne jest połączenie z bazylią, tymiankiem, majerankiem i pieprzem, a także z oliwkami czy też z sosami winegret. Oregano używa się także do aromatyzowania wódek, wermutów i likierów.
Oregano w kosmetologii
Lebiodkę wykorzystuje się do produkcji płynów do kąpieli i do pielęgnacji włosów, a także past do zębów i płynów do płukania ust.
