Ziarnina - czym jest ziarnina?
Ziarnina (³ac. granulatio) to tkanka ³±czna wraz z sieci± naczyñ w³osowatych, która tworzy siê na powierzchni rany (ubytku) w skórze. Ziarnina wype³nia ubytek, który powsta³ w wyniku uszkodzenia mechanicznego, oparzenia albo zaka¿enia i dotyczy tkanek, które nie s± zdolne do odrostu. Z ziarninowaniem mamy do czynienia po rozleg³ych operacjach, po porodach, a tak¿e po innych uszkodzeniach skóry w wyniku urazów lub d³u¿szego dra¿nienia rany, np. przy kolczykowaniu.
Ziarnina zaczyna pojawiaæ siê oko³o 4 dni po zranieniu. Do tworzenia siê ziarniny przyczyniaj± siê fibroblasty, czyli komórki znajduj±ce siê w skórze w³a¶ciwej, odpowiedzialne za produkcjê kolagenu, elastyny i kwasu hialuronowego. Ziarnina to przej¶ciowy etap w procesie leczenia ubytku, który zamyka ranê i nastêpnie umo¿liwia pokrywanie jej nab³onkiem. W nastêpnym etapie ziarnina przekszta³ca siê w tkankê bliznowat±.
Nazwanie tego etapu samoleczenia siê rany, który po ³acinie brzmi granulatio (ziarninowanie), zawdziêczamy austriackiemu chirurgowi Theodorowi Billroth, który w 1865 roku nazwa³ tak proces pokrywania siê rany delikatn± struktur±, przypominaj±c± ziarenka (³ac. granula). Szkliste, przezroczyste "ziarenka", pojawiaj±ce siê na powierzchni rany, zawieraj± sieæ maleñkich naczynek w³osowatych w kszta³cie pêtelek. Na nich osadzaj± siê nowe komórki i je¿eli nic nie zak³óci tego procesu, obszar objêty nowymi komórkami stopniowo siê powiêksza i zakrywa ubytek w skórze. Komórki mno¿± siê i powêkszaj±, tworz±c czerwonaw±, b³yszcz±c± powierzchniê. Tak siê dzieje, gdy nic nie zak³óca procesu gojenia siê rany.
Je¿eli natomiast dochodzi do ponownych urazów i na przyk³ad, w wyniku nieprawid³owego opatrywania rany, ziarnina jest usuwana, odrywana, proces gojenia siê zostaje zak³ócony. Mo¿e te¿ doj¶æ do zaka¿enia rany i rozwoju bakterii pod powierzchni± ziarniny. Widzimy wtedy, ¿e ziarnina zmienia wygl±d i pokrywa siê maziowatymi nalotami, jest g±bczasta, blada lub niebieskawa.
Ziarnina - gdzie i kiedy wystêpuje?
Pokrywanie siê ran ziarnin± zdarza siê najczê¶ciej:
- po rozleg³ej operacji, gdy lepiej zostawiæ ranê z otwartymi brzegami, aby ³atwiej j± by³o opatrywaæ i zapobiegaæ zaka¿eniom
- po wyrwaniu zêba zêbodó³ leczy siê sam poprzez ziarninowanie
- po porodzie, w wyniku pêkniêcia krocza i z³ego gojenia siê rany
- po niektórych operacjach ginekologicznych
- po kolczykowaniu. Ziarnina czêsto towarzyszy zabiegom piercingu. Rany w uchu, pêpku, nosie, w okolicy brwi mog± zostaæ zaka¿one i ich leczeniu towarzyszy wtedy powstawanie ziarniny.
Ziarnina - jak d³ugo trwa proces leczenia ran?
Je¿eli rana pokrywa siê ziarnin± nale¿y bardzo dbaæ o jej odpowiednie opatrywanie, aby nie dopu¶ciæ do zaka¿enia. Opatrunki powinny byæ zmieniane pocz±tkowo nawet dwa razy dziennie. Rozleg³e rany odka¿a siê, a ponadto podaje siê profilaktycznie antybiotyk. Najlepsze s± tzw. wilgotne opatrunki z ja³owych gazików albo opatrunki ¿elowe. Niewielkie rany, na przyk³ad po kolczykowaniu, nale¿y regularnie przemywaæ ¶rodkiem odka¿aj±cym.
Proces ziarninowania jest d³ugi i zale¿y od rozleg³o¶ci i g³êboko¶ci rany oraz od samego procesu samoleczenia. Wszelkie nadka¿enia i wtórne uszkodzenia delikatnej struktury rany, na przyk³ad przy zmianie opatrunku, wyd³u¿aj± proces gojenia siê rany.
Ziarnina a blizny
Niestety, gojenie siê ran poprzez ziarninowanie, oznacza blizny. Miejsce pokryte ziarnin±, a pó¼niej naskórkiem, zazwyczaj ró¿ni siê kolorem i czasem struktur±, która mo¿e byæ wypuk³a (blizna hipertroficzna) lub zawieraæ mniejsz± ilo¶æ kolagenu ni¿ skóra wokó³ (blizna atroficzna). Do radzenia sobie z bliznami mo¿na wykorzystaæ metody oferowane przez medycynê estetyczn±, takie jak: dermabrazja, laseroterapia, mikroig³owanie, peeling chemiczny, farmakoterapia iniekcyjna, radioterapia, czy te¿ krioterapia i inne metody.
