Badanie HBSC - na czym polega to badanie?
Badanie HBSC (Health Behaviour in School-aged Children) są to międzynarodowe badania nad zachowaniami zdrowotnymi młodzieży szkolnej, prowadzone pod patronatem WHO. W naszym kraju koordynowane są przez Zakład Zdrowia Dzieci i Młodzieży Instytutu Matki i Dziecka. Badania HBSC wykonywane są co cztery lata w 49 krajach, w tym w Polsce od 1990 roku. W ramach badania analizuje się stan zdrowia, aktywność fizyczną młodzieży szkolnej w wieku 11, 13 i 15 lat, styl życia, zachowania zdrowotne oraz zdrowie psychospołeczne dzieci.
Najnowszy raport HBSC ocenia zdrowie i kondycję uczniów w 2018 roku. Badanie objęło łącznie 7767 osób w wielu od 11 do 18 lat w czterech rocznikach szkolnych. Na podstawie tych badań Instytut Matki i Dziecka przygotował raport na temat aktywności fizycznej polskich nastolatków w wieku 11, 13 oraz 15 lat.
Polskie nastolatki coraz mniej ćwiczą. Konkurencją dla aktywności fizycznej jest smartfon
Wyniki badania są dość niepokojące: odsetek nastolatków aktywnych fizycznie na poziomie umiarkowanym lub intensywnym spadł ciągu ostatnich czterech lat o 7 punktów procentowych. Do takich wniosków doszli autorzy opracowania, porównując dane z 2014 (24,2 proc.) i 2018 roku (17,2 proc.). Zalecenia WHO, dotyczące tzw. umiarkowanej aktywności fizycznej, określają go jako ruch, w trakcie którego lekko przyspiesza akcja serca i pojawia się zadyszka. A więc, np. jak przy szybkim spacerze lub na lekcji WF-u. Zgodnie z wytycznymi WHO, nastolatki powinny w ten sposób ćwiczyć minimum godzinę dziennie. Tego typu aktywność fizyczna nastolatków gwałtownie maleje, szczególnie u 13-letnich chłopców.
Intensywna aktywność fizyczna młodzieży także, niestety, maleje. Za intensywną aktywność fizyczną uważa się bieganie, gry zespołowe, ćwiczenia aerobowe, co najmniej cztery razy w tygodniu. I tutaj wskaźniki są niepokojące. W 2014 roku około 40 proc. nastolatków ćwiczyło w ten sposób, w 2018 to już tylko 33 proc. Badacze podkreślają, że w dodatku im starsze dziecko, tym mniej ćwiczy. Najmniej ćwiczą dziewczęta w wieku 15 lat. Badacze wiążą ten fakt ze wzrastającą otyłością młodzieży. Jak piszą autorzy badania, od 2014 roku odsetek osób otyłych wśród nastolatków wzrósł o 2 punkty procentowe, głównie wśród chłopców w wieku 13 lat (wzrost aż o 4 punkty procentowe).
Powody malejącej aktywności fizycznej młodzieży związane są z spędzaniem większej ilości czasu przed komputerem czy ze smartfonem i tabletem. Młodzież, zajęta grami komputerowymi czy też aktywnością w mediach społecznościowych, ma mniej czasu na trening. Raport pokazuje, na przykład, że średnio na korzystanie z tych urządzeń młodzi ludzie poświęcają dziennie prawie trzy godziny, a co ciekawe, zbyt długo korzystają z urządzeń elektronicznych częściej dziewczęta niż chłopcy. Na przykład w weekend aż 74 proc. dziewcząt używa smartfona nadmiernie długo.
Zatem aktywność fizyczna ma konkurenta w postaci smartfona. Jednocześnie zmniejszyła się ilość zachowań ryzykownych wśród młodzieży, która rzadziej już się spotyka w "realu", a koncentruje na kontaktach elektronicznych. Badanie HBSC pokazało ponadto, że młodzież na nie najlepsze nawyki żywieniowe. Tylko co trzeci nastolatek zjada w odpowiednich ilościach warzywa i owoce, natomiast dwie trzecie zjada słodycze lub wypija słodzone napoje częściej niż raz w tygodniu. Dziewczęta zazwyczaj stosują w tym czasie restrykcyjne diety lub omijają pewne posiłki, na przykład śniadania.
Więcej można przeczytać na stronie Instytutu Matki i Dziecka. Raport do pobrania pod tym linkiem.
Zdrowie uczniów w 2018 roku na tle nowego modelu badań HBSC pod redakcją Joanny Mazur i Agnieszki Małkowskiej-Szkutnik, rozdział III, Dorota Kleszczewska, Anna Dzielska - Aktywność fizyczna młodzieży
