Terapia skoncentrowana na rozwiązaniach pomimo tego, iż popularność zyskuje dopiero w ostatnim czasie, zaistniała już wiele lat temu. Tą metodę leczenia opracował pod koniec lat 70. ubiegłego wieku w Stanach Zjednoczonych Steve de Shazer. Ma ona korzenie w nurcie humanistycznym Miltona Eriksona. W Polsce ten rodzaj terapii jest stosowany od lat 90. ubiegłego wieku. Obecnie tego typu terapia jest stosowana coraz szerzej przez ośrodki, które zajmują się zdrowiem psychicznym.
TSR - na czym polega?
Głównym założeniem terapii tego typu jest szukanie rozwiązania problemów lub trudnych sytuacji przez znajdowanie mocnych stron pacjenta i przekonanie go o możliwości ich wykorzystania. W przeciwieństwie do wielu innych metod terapii, TSR koncentruje się na tym, co teraz i na tym, co będzie. Podczas terapii unika się wracania do przeszłych wydarzeń i analizowania przeszłości. Co ważne, podczas terapii TSR nie podąża się zgodnie z założonym z góry planem i nie stosuje się strategii działania. Terapia ma na celu motywowanie do zmian, wspomaganie ich, a w efekcie opracowanie najlepszego wyjścia z danej trudnej sytuacji. Jeśli uczestnik terapii przychodzi do specjalisty z kilkoma problemami, które chce rozwiązać, to on sam decyduje, na którym problemie chce się skupić w danym momencie i w jakiej kolejności będzie rozwiązywał swoje kłopoty.
Ważną różnicą między terapią skoncentrowaną na rozwiązaniach a większością terapii jest to, że terapeuta nie jest osobą, którą należy traktować jako eksperta. Ma on za zadanie wspierać pacjenta i podpowiedzieć mu jaka droga będzie najlepsza, aby osiągnąć założony cel. Jest on jedynie specjalistą od sposobu prowadzenia terapii. Jego zadaniem jest dobre zrozumienie osoby, która poddaje się terapii i pomóc jej w wypracowaniu sposobu radzenia sobie z problemami. Terapeuta daje jedynie wskazówki, które mają pomóc w dążeniu do celu i rozwiązaniu problemów, jednak nie wyznacza konkretnych celów, jakie należy osiągnąć.
Poza tym, specjalista nie rozpoczyna terapii od rozłożenia problemu na czynniki pierwsze, poznania jego podłoża i przyczyn, które mogą leżeć w przeszłości. Najważniejsze jest skupienie się na teraźniejszości, na umiejętnościach, emocjach, możliwościach i celach. Podczas terapii możliwy jest powrót do przeszłości, ale jedynie po to, aby klient przypomniał sobie, kiedy problem, z którym przychodzi miał mniejsze nasilenie albo nie istniał wcale. W takich chwilach z przeszłości poszukuje się sposobu, w jaki dana osoba radziła sobie z problemem. Poza tym, ważne jest, aby w chwilach z przeszłości, w których pojawiał się problem odnaleźć pozytywne aspekty. Dzięki takiemu podejściu klient ma zauważyć, że wszystko w życiu się zmienia, nic nie jest stałe, a nawet w najgorszych chwilach znaleźć można coś pozytywnego.
Na podstawie tego, w jaki sposób dawniej klient radził sobie z problemem terapeuta stara się znaleźć sposób na osiągnięcie oczekiwanego celu. Odnajdowanie dobrych stron w trudnych chwilach ma również przekonać pacjenta, że dawniej potrafił radzić sobie ze swoimi kłopotami, więc teraz również sobie z nimi poradzi.
Kto może skorzystać z terapii skoncentrowanej na rozwiązaniach?
Terapia skoncentrowana na rozwiązaniach jest metodą, którą można zastosować w wielu sytuacjach. Poddanie się takiej terapii zaleca się między innymi osobom, które:
- Mają problemy ze zdrowiem psychicznym,
- Są ofiarami albo sprawcami przemocy,
- Mają trudne relacje z rodziną,
- Są uzależnione,
- Mają w swoim otoczeniu osoby silnie uzależnione,
- Doświadczyły traumatycznych przeżyć, takich jak utrata pracy, utrata bliskiej osoby, wypadek.
Terapia tego typu nie jest jednak przeznaczona dla wszystkich osób. Taka metod terapii ma wielu przeciwników, którzy zaznaczają, że terapii tego typu nie można stosować u niektórych osób z problemami psychicznymi. Klient, który poddaje się terapii TSR musi być otwarty na to, aby wyznaczać sobie cele i znaleźć w sobie metodę radzenia sobie z kłopotami. W tej terapii bardzo ważne jest to, aby terapeuta zaakceptował perspektywę klienta i pokierował go na podstawie rozpoznania jego zasobów. W każdej sytuacji należy pamiętać, że takiej terapii nie należy traktować jako rozwiązanie wszystkich problemów i jedyną możliwość poprawy jakości życia.
