Cykl rozwojowy motylicy wątrobowej
Motylica wątrobowa ma charakterystyczny kształt, przypominający nieco kształt liścia. Jest przezroczysta, chociaż jej ciało ma wyraźnie biało-szarą barwę. Motylica jest pokryta kolcami, dzięki którym może przyczepić się do ścian narządów wewnętrznych żywiciela. Najczęściej motylica umiejscawia się w wątrobie, skąd jej nazwa, ale czasami bytuje również w drogach żółciowych albo innych narządach, takich jak węzły chłonne, trzustka czy narządy układu moczowego. Poza tym, ciało motylicy pokryte jest osłoną, która chroni pasożyt przed strawieniem w układzie pokarmowym.
Przywra rozprzestrzenia się w postaci jaj, z których wylęgają się larwy. Żywicielem pośrednim larw są ślimaki zamieszkujące podmokłe tereny oraz małe zbiorniki stojącej wody. W ciele ślimaków larwy zmieniają postać i wydostają się na zewnątrz. Finalnie motylica osiada w organizmie żywiciela ostatecznego, gdzie rozmnaża się. Nowe jaja wydostają się z organizmu żywiciela z kałem. Żywicielem ostatecznym motylicy zawsze jest ssak roślinożerny, na przykład owce, kozy, króliki, konie czy bydło. Niestety, motylicą może zarazić się również człowiek. Do zakażenia dochodzi najczęściej na skutek picia wody pochodzącej ze strumieni lub jezior, w której znajdują się jaja motylicy. Zakazić można się również poprzez żucie trawy, na której znajdują się larwy albo jedzenie nieumytymi rękoma, którymi wcześniej dotykało się trawy lub wody.
Żeby uniknąć zakażenia motylicą, warto przestrzegać podstawowych zasad higieny. Po każdej wizycie w toalecie, a także po powrocie do domu oraz przed posiłkami należy dokładnie umyć ręce wodą z mydłem. Poza tym, w przypadku używania wody z naturalnych zbiorników do mycia się, picia lub mycia owoców i warzyw, przed użyciem należy zagotować wodę. Ważne jest również poddawanie obróbce cieplnej mięsa, które może być zakażone.
Motylica wątrobowa - objawy zakażenia
W wielu przypadkach zakażenie motylicą przebiega bezobjawowo, a jeśli daje objawy zazwyczaj nie są one charakterystyczne i łatwo je pomylić z objawami zwykłego zakażenia. Najczęstsze objawy to:
- Gorączka
- Osłabienie organizmu
- Bóle brzucha
- Nudności
- Wymioty
- Zaburzenia apetytu
- Problemy trawienne
- Biegunki
- Zaparcia
- Pokrzywka.
W trakcie postępowania choroby często dochodzi do powiększenia wątroby. Poza tym, w przypadkach, gdy pasożyt umiejscawia się w drogach żółciowych i blokuje swobodny przepływ żółci, powikłaniem może być żółtaczka.
Motylica wątrobowa u człowieka - diagnostyka
Aby możliwe było podjęcie odpowiedniego i skutecznego leczenia, konieczna jest dokładna diagnostyka choroby. Podstawową metodą jej wykrywania jest badanie kału. Jeśli doszło do zakażenia, w kale osoby chorej obecne są jaja przywry. Niestety, metoda ta jest skuteczna jedynie wtedy, gdy motylica osiąga dojrzałość płciową i rozmnaża się, co ma miejsce zwykle około 3 miesięcy po zakażeniu. We wczesnym stadium choroby skuteczne jest badanie serologiczne krwi. Stwierdzenie obecności motylicy jest możliwe również na podstawie badania OB, określenia poziomu aminotransferaz wątroby oraz stężenia eozynofilów we krwi.
Jeśli pacjent skarży się na bóle w okolicach wątroby albo stwierdza się powiększenie tego narządu, najczęściej wykonuje się badanie USG, rezonans magnetyczny albo tomografię. Badania obrazowe pozwalają na zauważenie nieprawidłowości, takich jak występowanie ubytków w wątrobie, zwężenia dróg żółciowych lub zapalenie pęcherzyka żółciowego.
Motylica wątrobowa - leczenie
Leczenie zakażenia motylicą opiera się na przyjmowaniu leków przeciwpasożytniczych. Leki te powodują usuwanie przywr z organizmu żywiciela. Jeśli choroba jest w zaawansowanym stadium, a motylica nie została w porę wykryta, konieczna może się okazać hospitalizacja, jednak w większości przypadków terapię przeprowadza się w warunkach domowych. Oprócz stosowania środków farmakologicznych, poleca się stosowanie preparatów ziołowych, na przykład takich, które zawierają komosę piżmową, ostropest, orzech czarny lub olejek z goździka korzennego. Preparaty takie przyspieszają usuwanie pasożytów z organizmu, a dodatkowo ułatwiają regenerację wątroby.
