Tracheotomia - na czym polega zabieg?
Tracheotomia bywa zabiegiem wykonywanym w nagłych przypadkach, gdy dochodzi do zablokowania górnych dróg oddechowych. Może się tak zdarzyć na skutek wypadku, urazu i innych tego typu okoliczności. Wtedy jest to zabieg ratujący życie. Tracheotomię wykonuje się także jako planowy zabieg, po badaniach laryngologicznych, wskazujących na narastającą niedrożność górnych dróg oddechowych.
Istnieją dwie metody wykonywania tracheotomii - metoda klasyczna oraz przezskórna. Zabiegu, na ogół, dokonuje się w znieczuleniu ogólnym. Nacinane są tkanki na środku szyi i przez powstały otwór wprowadza się rurkę tracheostomijną. Nacięcie jest na ogół pionowe, robione poniżej chrząstki pierścieniowatej krtani. Po przecięciu mięśni powierzchniowych szyi i mięśni podgnykowych chirurg dochodzi do gruczołu tarczowego, odsuwając go, znajduje chrząstki tchawicy. W chrząstkach wycina niewielką dziurę, przez którą wprowadza rurkę tracheostomijną do tchawicy.
Tracheotomia - wskazania do wykonania tracheotomii
Tracheotomię wykonuje się w sytuacji, gdy górne drogi oddechowe blokują przeszkody, takie jak guzy, polipy i inne narośle w krtani lub przedmioty fizyczne.
Wskazania do tracheotomii:
- ciężkie urazy twarzoczaszki
- oparzenia dróg oddechowych
- rak krtani
- rak tchawicy
- wady wrodzone krtani i tchawicy
- obustronne porażenie fałdów głosowych spowodowane uszkodzeniem nerwów krtaniowych
- zaleganie wydzieliny oskrzelowej
- przed rozległą operacją jamy ustnej, gardła i krtani
- gdy istnieje konieczność przewlekłej sztucznej wentylacji (respirator)
- w czasie przedłużającej się intubacji lub gdy brak możliwości wykonania intubacji
Tracheotomia - powikłania w trakcie zabiegu oraz po tracheotomii
W trakcie wykonywania tracheotomii może dość do znacznego krwawienia w wyniku uszkodzenia większych naczyń krwionośnych. Istnieje też niebezpieczeństwo uszkodzenia nerwu krtaniowego wstecznego, uszkodzenia chrząstki pierścieniowatej, wytworzenia się przetoki tchawiczo-przełykowej, odmy opłucnowej lub odmy śródpiersia.
Może także dojść do powikłań pooperacyjnych, spowodowanych złym umiejscowieniem rurki tracheostomijnej albo jej wysunięciem się z tchawicy. Ponadto rurka może ulec zapchaniu przez skrzepy krwi czy wydzielinę lub wnikającą do tchawicy treść żołądkową.
Tracheotomia niesie ze sobą ryzyko zakażenia rany. Dodatkowo mogą pojawić się komplikacje w postaci utworzenia się przetoki tchawiczo-przełykowej, przetoki skórno-tchawiczej, odleżyn w tchawicy, zwężenie się krtani i tchawicy oraz zaburzenia przełykania.
Rurka tracheostomijna wprowadzana jest do tchawicy, gdzie specjalny balon utrzymuje ją na miejscu. Na zewnątrz natomiast zakończona jest rodzajem kołnierzyka, który jest umocowany na szyi. Najważniejszą sprawą jest niedopuszczenie do zakażenia rany i higiena skóry wokół otworu. Opatrunek pod rurką musi być często zmieniany, a powietrze wokół chorego nawilżane, co przeciwdziała wysychaniu błon śluzowych. Ponadto trzeba odsysać wydzielinę pojawiającą się w oskrzelach. Do rurki tracheostomijnej może dostać się wydzielina, a także skrzepy krwi bądź treść żołądkowa i doprowadzić do zatkania. W takiej sytuacji trzeba możliwie szybko wymienić rurkę wewnętrzną, a czasem także zewnętrzną. Większe ryzyko powikłań dotyczy osób palących papierosy, otyłych lub niedożywionych. Powikłania częściej też spotykają osoby chorujące na cukrzycę oraz alkoholików. Częste są także powikłania u małych dzieci.
Przed usunięciem rurki tracheostomijnej wykonuje się tzw. test 24-godzinny i sprawdza, czy pacjent może już oddychać samodzielnie. Rurkę usuwa się w warunkach laboratoryjnych.
