Borowina - pochodzenie
Borowina to naturalny surowiec leczniczy, biologicznie czynny rodzaj torfu, wykorzystywany w lecznictwie do łagodzenia stanów zapalnych i bólu. Borowiny w naszym kraju używa się w zabiegach sanatoryjnych już od 1858 roku. To wtedy, po raz pierwszy, kuracjusze przybywający do Krynicy, mogli zażyć leczniczych kąpieli w borowinie.
Torf jest w istocie skałą osadową, tyle że dość miękką, ponieważ zawiera szczątki roślinne jeszcze nie w pełni przetworzone. Do humifikacji, czyli przekształcenia się obumarłych części roślin w torf, dochodzi w warunkach beztlenowych, na terenach zalanych wodą. Właściwości powstałego w ten sposób torfu zależą od gatunków roślin oraz czynników zewnętrznych, takich jak temperatura, stopień zawilgocenia, obecność innych składników, np. piasku, czy związków żelaza. Człowiek już wieki temu zaczął wydobywać i użytkować torf. Wykorzystywano go jako opał i do użyźniania gleby. Odkryto także właściwości lecznicze torfu i zaczęto wykorzystywać, najpierw w medycynie ludowej, potem w leczeniu sanatoryjnym, a także do produkcji kosmetyków, jak chociażby preparatów torfowych S. Tołpy.
Borowina, czyli nie odwodniony torf leczniczy, po wydobyciu ma postać gruboziarnistej masy, którą poddaje się obróbce. Borowina jest rozdrabniana na maleńkie ziarenka i mieszana z wodą, aż powstaje rodzaj błota, który łatwo rozprowadzić na skórze lub w którym można się zanurzyć. Rozdrobiona na proszek borowina służy m.in. do wyrobu pasty borowinowej.
Borowina - skład i właściwości
Borowina zawiera kwasy organiczne i sole mineralne, dzięki czemu wykazuje silne działanie przeciwzapalne, ściągające, bakteriostatyczne oraz bakteriobójcze. W składzie borowiny znajdziemy także wiele składników mineralnych, mających korzystny wpływ na skórę. Wśród składników borowiny wymienia się: bituminy, wosk, żywicę, pektyny, celulozę, hemicelulozę, kwasy huminowe i humusowe. Składniki biologiczne czynne, znajdujące się w borowinie, to enzymy, antybiotyki oraz substancje o działaniu hormonalnym (testosteron, progesteron, estradiol, kortyzol i estriol). Wśród soli mineralnych najwięcej w borowinie znajdziemy siarczanów magnezu, związków glinu, potasu, sodu, żelaza, krzemu oraz wapnia. Ponadto różne mikroorganizmy, w tym bakterie i grzyby.
Działanie borowiny polega na miejscowym podnoszeniu temperatury ciała, nawet do 42 stopni C. Pod jej wpływem naczynia krwionośne rozszerzają się, dotleniając głębiej położone tkanki i przyspieszają przemianę materii. Zmniejsza się napięcie mięśni, a więc i ból towarzyszący napiętym tkankom. Po zabiegu poprawia się elastyczność mięśni i ruchomość stawów. Kąpiele w borowinie pobudzają wyraźnie krążenie krwi, powodując chwilowe podniesienie się ciśnienia krwi, przyspieszają tętno i oddech. Borowina pomaga też we wchłanianiu wysięków, likwiduje obrzęki i wspiera leczenie pourazowe.
Borowina - rodzaje zabiegów borowinowych
Borowina do zabiegów jest podgrzewana do odpowiedniej temperatury i służy do wykonywania:
- kąpieli borowinowych
- zabiegów miejscowych: zawijania i okładów
Do zwalczania skutków urazów mechanicznych, przeciążeń stawów i podskórnych wylewów stosuje się zimne okłady z borowiny. W tym celu schładza się je do temperatury około 2-5 stopni C.
Przy schorzeniach kobiecych, np. przy zapaleniach pochwy i szyjki macicy, a także do łagodzenia objawów menopauzy, stosuje się specjalne tampony borowinowe.
Przy nadkwaśności żołądka poleca się natomiast borowinę do picia, specjalnie spreparowaną i odfiltrowaną substancję płynną z torfu. Borowina może służyć ponadto do zabiegów jonoforezy.
Kąpiele borowinowe, zabiegi zawijania i okłady z użyciem torfu dostępne są w wielu uzdrowiskach oraz w wyspecjalizowanych zakładach kosmetycznych.
Borowina - jakie schorzenia leczy?
Kąpiele, zawijania i okłady w borowinie pomagają przy:
- schorzeniach i stanach pourazowych narządów ruchu, w bólach i obrzękach po stłuczeniach, złamaniach i zwichnięciach
- przy chorobie zwyrodnieniowej kręgosłupa i stawów
- w chorobach reumatoidalnych
- przy zapaleniach okołostawowych
- przewlekłym niedokrwieniu kończyn dolnych
- w nerwobólach
- przewlekłe zapalenia skóry
Borowinę wykorzystuje się także do leczenia chorób kobiecych, takich jak niedorozwój macicy, niedoczynność hormonalna jajników i inne.
Poza tym borowina działa łagodząco przy łuszczycy, regeneruje i wygładza naskórek, oczyszcza skórę i stymuluje procesy regeneracyjne.
Borowina - przeciwwskazania
Nie powinno się stosować zbiegów borowinowych w ostrych stanach zapalnych, przy żylakach i innych chorobach powodujących kruchość naczyń krwionośnych. Osoby z nadciśnieniem lub dużym niedociśnieniem, z miażdżycą, niewydolnością krążeniową, z chorobami serca powinny unikać tego typu zabiegów. Ponadto, kąpiele borowinowe są niewskazane dla osób z chorobami nerek, z cukrzycą, z niedokrwistością.
Kobiety w ciąży oraz karmiące piersią także nie powinny korzystać z zabiegów z borowiną, ponieważ brak jest danych na temat działania borowiny na organizm ciężarnej osoby.
