Norowirusy (NoV, NV) - należą do grupy wirusów ssRNA z rodziny Caliciviridae, charakteryzujących się brakiem otoczki lipidowej. Dawna nazwa wirusa to Norwalk albo Norwalk-like. W Wielkiej Brytanii nazywane są "zimową chorobą żołądka" - winter vomitting disease, ze względu na porę roku, w której wirus najczęściej atakuje.
Zakażenia norowirusami są jednak niezależne od pogody. Uznawane są za najczęstszą przyczynę biegunek u dorosłych oraz drugą w kolejności u małych dzieci.
Choroby wirusowe przenoszą się najczęściej drogą fekalno-oralną, a także drogą kropelkową. Norowirusy są odpowiedzialne za wywoływanie u ludzi wirusowego zakażenia układu pokarmowego - grypy żołądkowej. Dla niemowląt i małych dzieci, osób starszych oraz dla chorych z zaburzoną odpornością norowirusy stanowią ogromne zagrożenie. Odwodnienie organizmu, do którego w tych grupach ryzyka dochodzi bardzo szybko, może spowodować zaburzenia rytmu serca, ostrą niewydolność nerek, a nawet śmierć.
Norowirusy - jak dochodzi do zakażenia?
Norowirusy powodują często epidemie grypy żołądkowej w środowiskach zamkniętych lub półzamkniętych, takich jak szpitale, domy opieki, koszary, więzienia, ale także przedszkola, internaty czy szkoły.
Dzieje się tak, ponieważ norowirusy są niezwykle odporne na zwalczanie zwykłymi środkami czystości. Są w stanie przetrwać na powierzchni przedmiotów, ścian czy w zakamarkach łazienki nawet 7 dni. Są odporne na działanie temperatury do 60 stopni C. Zatem norowirusy są w stanie przetrwać zwykłe pranie w pralce łagodnymi detergentami. Nie mają też na niego wpływu związki chloru o stężeniu mniejszym niż 6,25 mg/l.
Norowirusem można się zarazić przez bezpośredni kontakt z chorą osobą. A także - przez styczność z przedmiotami, na których norowirus osiadł, wypicie zakażonej wirusem wody lub przez zjedzenie pokarmu, w który się znalazł. Wirus może dostać się do organizmu przez drogi oddechowe, gdy unosi się na przykład w łazience, której używał chory. Roznoszony bywa przede wszystkim za pośrednictwem brudnych rąk.
Norowirusy wywołują chorobę nawet jeśli wtargną do organizmu w niewielkiej ilości. Do zakażenia wystarczy od 10 do 100 cząsteczek wirusowych. Norowirus występuje też w wielu odmianach, więc może powodować wielokrotne zakażenia.
Norowirusy wywołują wirusowe zapalenie żołądka i jelit, popularnie zwane grypę żołądkową
Objawy grypy żołądkowej pojawiają się zazwyczaj po 1-2 dniach od zakażenia, chociaż bywa też, że norowirusowi wystarcza 12 godzin na uaktywnienie się w organizmie.
Zakażenie norowirusem objawia się:
- nudnościami
- gwałtownymi, chlustającymi wymiotami
- bólami brzucha
- wodnistą biegunką
- gorączką
U niektórych osób mogą pojawić się też skurcze żołądka oraz bóle mięśni, a nawet drgawki.
Grypa żołądkowa trwa przeciętnie od dwóch do trzech dni, ale u dzieci utrzymuje się dłużej, szczególnie biegunka, które może trwać aż tydzień. Ale nawet po ustąpieniu najintensywniejszych objawów choroby, wirus utrzymuje się w ciele do 7 dni i jest wydalany wraz z kałem. W organizmach dzieci oraz u chorych o obniżonej odporności, wirus utrzymuje się do czterech tygodni. To oznacza, że tak długo pozostają oni źródłem zakażenia.
Leczenie grypy żołądkowej
Leczenie polega na łagodzeniu skutków choroby, przede wszystkim na walce z odwodnieniem organizmu i na uregulowaniu poziomu elektrolitów we krwi. Najważniejsze jest więc nawadnianie chorego, szczególnie istotne u małych dzieci, które czasem wymagają nawet podłączenia do kroplówki. Dorośli mogą zażywać leki przeciw biegunce. Nie wolno jednak takich leków podawać dzieciom, ponieważ mogą wywołać u nich niedrożność jelit.
Norowirusy - zapobieganie zakażeniu
Norowirusy są bardzo zaraźliwe i nie ma przeciwko nim szczepionki. Jak zatem można się chronić przed norowirusami? Lekarze podkreślają, że najistotniejsze jest rygorystyczne przestrzeganie higieny osobistej, a szczególnie ważne jest częste i dokładne mycie rąk. Należy pamiętać o skrupulatnym myciu rąk po każdym pobycie w toalecie. Dokładnie myjemy ręce także przed przygotowywaniem posiłku i przed jedzeniem. Pamiętając, że wirus może przebywać w naszym organizmie jeszcze tydzień, a u dzieci nawet miesiąc, starajmy się ograniczać kontakt z osobami z grup zwiększonego ryzyka, jak chorzy z obniżoną odpornością, czy też maleńkie dzieci.
Pomieszczenia, w tym łazienki, powinny być często dezynfekowane nadtlenkiem wodoru lub związkami chloru. Trzeba ponadto zadbać o przygotowywanie posiłków z zachowaniem zasad czystości.
Producenci żywności natomiast muszą przestrzegać zasad związanych z przygotowywaniem żywności do sprzedaży, na przykład dbać o jakość wody stosowanej do mycia warzyw czy owoców, ponieważ mogą być skażone fekaliami.
