Badania układu równowagi (wideonystagmografia, videonystagmografia) to badanie, wykonywane w celu zdiagnozowania przyczyn zawrotów głowy i zaburzeń równowagi.
Badania układu równowagi, określane też badaniem VNG, polega na rejestracji ruchów gałek ocznych za pomocą niezwykle czułej, działającej na podczerwień, wideokamery. W trakcie badania pacjentowi nakłada się na oczy specjalne gogle, w których znajduje się kamera. Pacjent śledzi w niej ruchy punktów świetlnych. Kamera rejestruje ruchy gałek ocznych i przekazuje do analizy komputerowej. Badanie jest przeprowadzane jest w różnych pozycjach ciała. Dodatkowo wykonuje się czynności, mające na celu pobudzenie błędnika, takie jak wlewanie ciepłej i zimnej wody do uszu.
Za pomocą tej metody diagnostycznej bada się osobno działanie błędnika w lewym oraz prawym uchu.
W mięśniach oraz w stawach znajdują się tzw. proprioreceptory, odpowiedzialne za odbieranie i przesyłanie do mózgu informacji o położeniu ciała. Do tych informacji dodawane są bodźce odbierane przez narząd wzroku. Wewnątrz ucha wewnętrznego natomiast umiejscowiony jest błędnik, rejestrujący ruchy głowy. Te wszystkie informacje przekazywane są do móżdżku i mózgu, które to narządy poddają je analizie i na tej podstawie wnioskują o położeniu ciała. Zaburzenia równowagi związane są z nieprawidłowościami w funkcjonowaniu powyższych elementów.
Wideonystagmografia bada, czy błędnik spełnia właściwie swoją funkcję i jak wpływa na ruchy gałek ocznych.
Błędnik jest częścią narządu słuchu i znajduje się w tzw. wewnętrznej części ucha. Rejestruje ruchy głowy i przekazuje dane do mózgu, który je analizuje i "informuje" oczy o ruchach głowy. Mięśnie gałki ocznej utrzymują wtedy narząd wzroku w odpowiednim położeniu i możliwe jest skupienie się na jakimś punkcie. Jeżeli w trakcie badania zaburzy się pracę błędnika poprzez naprzemienne wlewanie do ucha ciepłej i zimnej wody, dostajemy tzw. oczopląsu. To mimowolne, rytmiczne ruchy gałek ocznych.
Zawroty głowy, które są podstawowym wskazaniem do wykonania badania wideonystagmografii, mogą mieć wiele przyczyn, takich jak:
Wideonystagmografia skupia się na analizie zaburzeń w funkcjonowaniu błędnika i pozwala zlokalizować ewentualne uszkodzenie w obrębie tego narządu. Może też być wykorzystywana przy badaniu ubytku słuchu.
Badanie układu równowagi - VNG - składa się z następujących testów:
Badanie trwa zazwyczaj 1-1,5 godziny.