Gorzknik kanadyjski - roślina lecznicza z amerykańskich lasów
Gorzknik kanadyjski (łac. Hydrastis canadensis), jest rośliną kiedyś pospolicie występującą w lasach Ameryki Północnej. Po odkryciu jego właściwości leczniczych gorzknik został prawie całkowicie wytrzebiony. Jest byliną z rodziny jaskrowatych, wysokości około 20-30 cm, z grubym, żółtym kłączem. Ma dość duże, ząbkowane liście i pojedynczy jasny kwiat. Rośnie w łanach, rośliny połączone są ze sobą kłączami.
Z amerykańskich lasów gorzknik kanadyjski zaczął znikać na początku XX wieku, gdy informacja o jego właściwościach leczniczych obiegła świat. Podpatrzono bowiem Indian, którzy nieco sproszkowanego kłącza dodawali do niedźwiedziego sadła i używali do leczenia wielu chorób.
Gorzknik kanadyjski znajduje się pod ochroną. Próbuje się też odbudować jego populację przez zakładanie plantacji. Surowcem zielarskim jest kłącze gorzknika kanadyjskiego oraz korzeń.
Gorzknik kanadyjski - skład kłącza i właściwości
Najcenniejszą częścią gorzknika, z punktu widzenia zielarza, jest kłącze. Gorzknik kanadyjski zawiera bowiem berberynę (ok. 3 proc.) i hydrastynę (2,5 proc.) oraz kanadynę. Są to alkaloidy o właściwościach przeciwzapalnych i przeciwbakteryjnych. Alkaloidy roślinne mają też zdolność obniżania ciśnienia krwi, zwalczają cholesterol, pilnują poziomu glukozy we krwi.
Gorzknik kanadyjski zawiera ponadto: kwasy tłuszczowe, sole mineralne, olejki eteryczne, fitosterole, kwas chlorogenowy, żywicę.
Fitosterole, naturalny tłuszcz roślinny, są pogromcami złego cholesterolu w organizmie, który dzięki nim jest szybciej metabolizowany, a jego nadmiar usuwany z organizmu. Kwas chlorogenowy jest natomiast naturalnym przeciwutleniaczem, posiada zdolność zwalczania bakterii i grzybów, kontroluje wydzielanie glukozy do krwi oraz wzmaga wrażliwość komórek na insulinę.
Gorzknik kanadyjski - zastosowanie
Gorzknik kanadyjski wspiera walkę z chorobami pochodzenia wirusowego, bakteryjnego czy grzybicznego, takimi jak:
- przeziębienia, infekcje wirusowe górnych dróg oddechowych
- grypa
- zapalenia układu moczowego
- zapalenia jamy ustnej i dziąseł
- zapalenia spojówek
- infekcje żołądkowe, wymioty i biegunki
- infekcje narządów płciowych pochodzenia grzybicznego lub bakteryjnego
Gorzknik kanadyjski stosuje się także w chorobach układy pokarmowego, do zwalczania wzdęć, zaparć, czy kolki jelitowej, a także przy problemach z wątrobą.
Roślinę poleca się ponadto w chorobach kobiecych, pomaga przy obfitych krwawieniach miesiączkowych, powoduje jednak też samoistne skurcze macicy, co jest niebezpieczne dla kobiet w ciąży.
Napar z gorzknika kanadyjskiego służy przy problemach ze skórą, np. przy trądziku czy wysypkach. Łagodzi, na przykład, dolegliwości skórne w półpaścu.
Gorzknik kanadyjski - przeciwwskazania
Naparów z gorzknika kanadyjskiego nie mogą pić kobiety w ciąży, karmiące piersią. Nie podajemy go też małym dzieciom, do trzeciego roku życia. Nie zaleca się go pić osobom z nadciśnieniem, hipoglikemią, niewydolnością enzymatyczną oraz z chorobami autoimmunologicznymi, takimi jak toczeń i stwardnienie rozsiane.
Berberyna, znajdująca się w gorzkniku, wchodzi w interakcje z niektórymi lekami, w tym z cyklosporyną. Ponieważ berberyna znajduje się w lekach przeciwcukrzycowych, picie gorzknika diabetycy muszą najpierw skonsultować z lekarzem, aby nie dopuścić do nadmiaru związku w organizmie. Hydrastyna natomiast, znajdująca się w gorzkniku, zażywana w nadmiarze obniża ciśnienie tętnicze i może wywołać skurcze mięśni szkieletowych. Nie należy też przesadzać z ilościami pitego naparu oraz robić przerwę w zażywaniu po dwóch-trzech tygodniach.
Gorzknik kanadyjski - sposób zażywania
Gorzknik kanadyjski jest do kupienia w formie suszu oraz tabletek. Kosztuje około 50-80 zł w zależności od opakowania. Z powodu obecności berberyny i hydrastyny ma charakterystyczny gorzki smak.
