Kamienie kałowe - co to jest i jak się je leczy?

Kamienie kałowe występują najczęściej u osób nieaktywnych fizycznie oraz stosujących dietę ubogą w błonnik i pijących zbyt małe ilości płynów. Najskuteczniejszą metodą leczenia kamieni kałowych są lewatywy, jednak w ciężkich przypadkach konieczne jest przeprowadzenie zabiegu polegającego na mechanicznym usunięciu kamieni z odbytnicy. Po usunięciu kamieni bardzo ważna jest profilaktyka, w tym przede wszystkim zdrowa dieta oraz aktywność fizyczna.

Kamienie kałowe - co to jest?

Kamienie kałowe to zaawansowana postać zaparć, czyli zbite masy niewydalonego stolca, które zalegają w odbytnicy i nie można ich wydalić mimo prób parcia. Kamienie powstają, gdy zaparcie występuje przez dłuższy czas, co skutkuje stopniowym stwardnieniem stolca i pogłębieniem problemów z wypróżnianiem. Kamienie powstają, gdy pacjent przez dłuższy czas, na przykład kilka, kilkanaście dni, nie może się wypróżnić. Masa kamieni może dochodzić nawet do kilkunastu kilogramów.

Kamienie kałowe - przyczyny powstawania

Przyczyny powstawania kamieni kałowych są związane przede wszystkim z niezdrowym stylem życia, który prowadzi do ciężkich zaparć. Główne przyczyny pojawiania się kamieni kałowych to:

• Siedzący tryb życia, brak aktywności fizycznej
• Otyłość
• Picie zbyt małej ilości płynów
• Dieta uboga w błonnik
• Dieta bogata w produkty przetworzone oraz słodycze.

Kamienie kałowe wynikające z unieruchomienia pojawiają się najczęściej u osób starszych, niesprawnych ruchowo albo unieruchomionych z powodu ciężkich, przewlekłych chorób, ale również u osób, które mają siedzącą pracę i unikają ruchu.

Inne przyczyny niezwiązane z dietą oraz trybem życia to:

• Przeszkody występujące w obrębie jelita, na przykład guzy
• Zbyt częste stosowanie leków przeczyszczających, które przyczyniają się do spowolnienia perystaltyki jelit
• Stosowanie leków, które wpływają na spowolnienie perystaltyki jelit, na przykład morfiny
• Zaburzenia neurogenne
  

Do powstawania kamieni kałowych mogą się przyczyniać również zaburzenia gospodarki hormonalnej występujące na przykład przy niedoczynności tarczycy, a także zaburzenia gospodarki jonowej organizmu.

Kamienie kałowe pojawiają się również często u dzieci, które świadomie powstrzymują się przed oddaniem stolca. Taka sytuacja występuje, gdy dziecko z jakichś powodów wstydzi się i wstrzymuje defekację przez kilka dni, a nawet tygodni, co prowadzi do zalegania mas kału w odbytnicy. Podobny może być powód pojawiania się kamieni kałowych u osób, które cierpią na żylaki odbytu. W takiej sytuacji żylaki powodują niechęć do regularnego wypróżniania się, a to z kolei prowadzi do zaparć, konieczności silnego parcia i powstawania guzków krwawniczych.

Kamienie kałowe - objawy

Z pojawieniem się w odbytnicy kamieni kałowych wiąże się wiele nieprzyjemnych dolegliwości, w szczególności:

• Niemożliwość wypróżnienia się mimo parcia na stolec
• Wstrzymanie wypróżnienia przez kilka lub kilkanaście dni
• Częste bóle brzucha
• Wzdęcia
• Bóle występujące w okolicach odbytu
• Brak apetytu
• Wymioty, nudności

Gdy w odbytnicy występują kamienie kałowe, podczas prób oddania stolca może dochodzić do podrażnienia śluzówki, powstawania wrzodów oraz krwawienia z odbytu. Czasami podczas prób oddania stolca z odbytu wydobywa się ciecz, którą można pomylić z biegunką. W skrajnych przypadkach powikłaniem kamieni kałowych jest powstawanie hemoroidów, wypadanie odbytu, powstawanie uchyłków jelita oraz stanów zapalnych jelita spowodowanych długotrwałym zaleganiem resztek pokarmów.

Jak się pozbyć kamieni kałowych?

Istnieje kilka sposobów na pozbycie się kamieni kałowych. Najczęściej stosowane są lewatywy, które rozmiękczają stolec i ułatwiają jego wydalenie. Jeżeli wlewki do jelita grubego okażą się nieskuteczne, konieczne jest mechaniczne usunięcie kamieni kałowych. Zabieg jest przeprowadzany w znieczuleniu miejscowym lub ogólnym i jest wykonywany przez lekarza chirurga, który ręcznie lub za pomocą kleszczy usuwa kamienie kałowe.

Zarówno po zabiegu usuwania kamieni kałowych, jak i w celu zapobiegania ich powstawaniu, niezwykle ważna jest odpowiednia dieta i regularna aktywność fizyczna. Szczególnie ważne jest codzienne wypijanie minimum 2 litrów płynów, a także jedzenie warzyw i owoców oraz innych produktów bogatych w błonnik.

Korzystny wpływ na układ trawienny mają również produkty zawierające probiotyki, takie jak kefiry czy jogurty. U osób ze skłonnościami do powstawania kamieni kałowych poleca się stosowanie środków farmakologicznych, które zmiękczają kał, na przykład parafiny.