Najpierw zapoznajmy się z definicją tej substancji. Węgiel aktywowany (węgiel aktywny) to bezpostaciowa porowata substancja, składająca się przede wszystkim z węgla pierwiastkowego. To dobrze nam znana sadza oraz grafit, zawierający ponadto popiół, tlenki metali alkalicznych i krzemionkę. Węgiel aktywowany charakteryzuje silnie rozwinięta powierzchnia (w stosunku do niewielkiej masy) i porowata struktura, a to nadaje mu jego cenną właściwość: jest świetnym adsorbentem wielu związków chemicznych. Stosowany jest do oczyszczania i odbarwiania produktów w przemyśle chemicznym, spożywczym, w kosmetologii oraz w lecznictwie.
Węgiel aktywny wytwarza się z surowców, które mają w swoim składzie duże ilości węgla pierwiastkowego (pierwiastek chemiczny C), takich jak drewno, węgiel kamienny i węgiel brunatny, torf, skorupy orzecha kokosowego. Proces, w wyniku którego powstaje węgiel aktywny, dzieli się na dwa etapy: karbonizacji oraz aktywacji. Karbonizacja odbywa się w temperaturze 600-650 stopni Celsjusza przy niewielkim dostępie powietrza. Substancja zyskuje wtedy porowatą strukturę, która ulega jeszcze wzmocnieniu w procesie aktywacji - w temperaturze 800-950 stopni Celsjusza traktuje się ją parą wodną lub ditlenkiem węgla, albo ich mieszaniną. Potem następuje etap oczyszczania węgla i przygotowywania do dalszego użytku. Węgiel aktywny może być np. impregnowany określonymi związkami chemicznymi, aby spełniał lepiej swoją adsorpcyjną funkcję.
Dla porządku wspomnijmy jeszcze, że węgiel aktywowany chętnie wykorzystuje przemysł chemiczny, producenci różnych urządzeń, w tym pochłaniaczy gazów i filtrów, wykorzystywany jest w elektronice, do konstruowania kondensatorów, itd.
Węgiel leczniczy zażywamy, gdy dopadnie nas biegunka, niestrawność. Węgiel aktywowany pomaga w usuwaniu bakterii i toksyn z organizmu po zatruciach pokarmowych. Dzięki swojej porowatej strukturze, adsorbuje niechciane związki i pomaga organizmowi pozbyć się ich. Bywa także pomocny przy uporczywych wzdęciach. Czasem, ale dopiero po konsultacji z lekarzem, stosuje się węgiel aktywny w zatruciach innymi substancjami chemicznymi, np. lekami.
Węgiel aktywny ma postać czarnych, dobrze nam znanych, tabletek. Zażywamy je zgodnie z załączoną do leku ulotką, najczęściej kilka razy dziennie, popijając wodą. Można tabletkę po prostu połknąć, ale efektywniej zadziała, jeśli ją rozkruszymy i w takiej postaci połkniemy. Nie zażywajmy węgla w czasie posiłku, bo osłabimy wtedy działanie leku.
Węgla aktywowanego nie stosujemy, gdy mamy:
A także:
Uwaga: nie wolno podawać węgla aktywowanego niemowlętom.
Zażywanie tej substancji może spowodować zaparcia, zaburzenia w pracy żołądka i jelit, czasem wymioty. Barwi nasz kał na czarno. Wchodzi w interakcje z niektórymi substancjami, np. z barbituranami, dlatego inne leki można zażyć po, co najmniej, dwóch godzinach. Więcej szczegółów znajdziecie zawsze na ulotce dołączonej do opakowania.
Właściwości węgla aktywowanego docenia także przemysł kosmetyczny. Węgiel, adsorbując (wiążąc) toksyny, bakterie i inne zanieczyszczenia z naszej skóry, oczyszcza ją, działa przeciwzapalnie, stabilizuje wydzielanie sebum, pomaga w złuszczaniu naskórka. Mimo swojej ciemnej barwy znakomicie rozjaśnia skórę, czy też umyte nim zęby. Lubi go cera trądzikowa, tłusta, z zaskórnikami. Korzystnie i łagodząco wpłynie też na cerę wrażliwą.
Skóra głowy, potraktowana kosmetykiem z dodatkiem węgla aktywnego, będzie lepiej sobie radziła z łupieżem. Węgiel aktywowany pomocny jest ponadto przy nadmiernym przetłuszczaniu się włosów.
Węgiel aktywny wybiela zęby, ponieważ wchłania znajdujące się na szkliwie zanieczyszczenia, pozostałości po kawie, herbacie, winie czerwonym i pokarmach. Węgiel aktywny zęby czyści w sposób delikatny, nie narusza szkliwa. Możemy, po prostu, posypać węglem aktywnym w proszku szczoteczkę i oczyścić zęby.
Najłatwiej do celów kosmetycznych użyć węgla aktywnego w proszku. Można go kupić w aptece. Ma formę kapsułek wypełnionych sproszkowanym węglem.
Węgiel aktywny w proszku przyda nam się do zrobienia domowej maseczki dla pielęgnacji skóry trądzikowej i z zaskórnikami. Ponieważ ma właściwości oczyszczające i bakteriobójcze pomoże skórze tłustej i zanieczyszczonej. Przygotowujemy na bazie węgla aktywnego w proszku maseczkę, która pozostawiamy na co najmniej 10 minut na skórze. Mieszamy proszek z jogurtem, wodą, glinką kosmetyczną - sposobów jest wiele.
W sklepach kosmetycznych znaleźć można sporo produktów z dodatkiem węgla aktywnego, takich jak szampony, maseczki czy pasty do zębów.