Gangrena rozwija się zazwyczaj na dwa sposoby. W pierwszy to bezpośredni kontakt z bakterią o nazwie Clostridia, głównie w wyniku urazu. Zakażenie może także wywołać gram-dodatnia bakteria Clostridium septicum. Drugi sposób to gdy infekcja zaczęła się w układzie pokarmowym o rozprzestrzenia się po organizmie.
W pierwszym przypadku bakteria wnika do organizmu przez ranę lub uszkodzoną tkankę, jednak to zdecydowanie za mało, aby doszło do rozwoju gangreny. Aby choroba się rozwinęła, miejsca wniknięcia patogenu musi odpowiednio wyjałowione, to najlepsze warunki rozwoju dla bakterii beztlenowych. Wtedy mogą one zacząć uwalniać toksyny, które są bardzo niebezpieczne.
Wywołany przez nie rozpad tkanek może doprowadzić do niewydolności nerek, hemolizy (obumierania) czerwonych krwinek, zahamowania akcji serca oraz wstrząsu.
Zgorzel może pojawić się także wskutek:
- niedożywienia,
- nadużywania alkoholu,
- poważnych urazów, np. złamania otwartego, zmiażdżenia,
- cukrzycy typu 2,
- stosowanie kortykosteroidów,
- nowotworów złośliwych układu pokarmowego,
- choroby hematologiczne połączone z immunosupresją,
- zastrzyki domięśniowe (do tej pory było niewiele takich przypadków),
- cesarskiego cięcia czy aborcji.
Czasem zdarza się, że bakterie wywołujące gangrenę znajdują się jedzeniu, które zostało źle przygotowane. W takich przypadkach mogą wywołać silne wymioty oraz biegunki.
Gangrena - jakie daje objawy?
Pierwsze objawy gangreny są stosunkowo charakterystyczne, a ich pojenie się powinno skłonić do jak najszybszej konsultacji z lekarzem. Zgorzej wywołuje przede wszystkim silny ból w miejscu wcześniejszego zranienia czy w obrębie rany. Skóra w tym miejscu jest obrzęknięta, rana brzydko pachnie (zapach gnicia) oraz wydobywa się z niej krwistobrunatna wydzielina. Skóra wokół rany wydaje charakterystyczne trzaski, dodatkowo pod jej powierzchnią wyczuwalne są pęcherze wypełnione gazem. Reszta kończyny jest zimna, nie ma w niej czucia ani tętna. Dodatkowo chorzy mają gorączkę, są osłabieni, ich skóra zmienia zabarwienie i staje się żółta. Niekiedy pojawiają się nieżyt żołądkowo-jelitowy, przyspieszenie tętna, przyspieszenie oddechu, spadek ciśnienia krwi, zamroczenia, a nawet utrata przytomności.
Toksyny te są bardzo niebezpieczne. Mogą doprowadzić do niewydolności nerek, serca, a nawet śmierci chorego. Dlatego konieczna jest natychmiastowa konsultacja z lekarzem.
Gangrena - jak ją rozpoznać?
Mimo że objawy zgorzeli mogą wydawać się bardzo charakterystyczne i oczywiste do rozpoznania, to postawienie prawidłowej diagnozy nie jest takie proste i wymaga przeprowadzenia szeregu badań. Przede wszystkim konieczna jest morfologia, ocena pracy nerek, wątroby. Niezbędne jest także prześwietlenie, dzięki któremu można potwierdzić (lub wykluczyć) obecność gazów w tkankach miękkich. Konieczna jest także hodowla kultur bakterii na próbce pobranej ze skóry lub na próbce krwi. Dodatkowo wykonuje się badanie moczu, kinazę kreatynową (wysokie stężenie tego białka świadczy o uszkodzeniu mózgu, serca lub mięśni szkieletowych, u zdrowych osób stężenie kinazy jest bardzo niskie) oraz badania immunologiczne (to szereg badań, które pozwalają ocenić działanie układu odpornościowego).
Gangrena - jak wygląda jej leczenie?
Aby wyleczyć gangrenę konieczna jest hospitalizacja, żadne domowy próby leczenia czy zbijania gorączki nic tu nie pomogą i chory powinien bardzo szybko trafić do szpitala. Choremu podaje się antybiotyk, często konieczne jest także wykonanie zabiegu operacyjnego i usunięcie tkanek martwych lub uszkodzonych przez toksyny. W sytuacjach, gdy zmiany są już bardzo rozległe konieczna jest amputacja kończyny. W leczeniu gangreny niekiedy korzysta się także z tlenoterapii hiperbarycznej. Konieczne jest także leczenie objawów wstrząsu.
Gangrena pozostawiona bez leczenia, może doprowadzić nawet do śmierci, dlatego nigdy nie wolno lekceważyć jej objawów. Wizyta u lekarza jest absolutnie konieczna jeśli rana została zanieczyszczona ziemią, czy też zawiera ciało obce pochodzenia organicznego. Dotyczy to przede wszystkim tych osób, których rany są konsekwencją złamania otwartego lub gdy doszło do zmiażdżenia kończyny.
