Hiperinsulinizm - co to za schorzenie i jak wygląda jego leczenie?

Hiperinsulinizm to schorzenie, które prowadzi do nadmiernej produkcji insuliny przez trzustkę. Co przyczynia się do rozwoju choroby i jak wygląda jej leczenie?

Insulina to hormon wytwarzany przez komórki B trzustki. Jego podstawowym zadaniem jest obniżanie poziomu glukozy we krwi. Kiedy poziom glukozy, np. po posiłku zaczyna się podnosić, aktywowana jest insulina, która sprowadza cukier do bezpiecznego poziomu. Ale ten mechanizm nie zawsze działa. U pacjentów z hiperinsulinizmem trzustka wydziela zbyt dużo hormonu. Dlaczego tak się dzieje? Zazwyczaj przyczyny są dwie - insulinooporność, która zwiększa ryzyko wystąpienia cukrzycy typu 2 (komórki nie reagują na insulinę) oraz hiperinsulinizm wynikający z zaburzeń wydzielania insuliny związany z hipoglikemią, czyli zbyt niskim stężeniem glukozy we krwi.

Warto pamiętać, że insulina odpowiada za gromadzenie glukozy w postaci glikogenu. Zbiera się on przede wszystkim w wątrobie i mięśniach. Część glukozy, która wnika do komórek tłuszczowych zostaje zmieniona w zapas tłuszczu. W przypadku osób, u których insuliny jest za dużo może dość do nadmiernego przybierania na wadze, a w konsekwencji do rozwoju nadwagi i otyłości.

Za rozwój hiperinsulinizmu odpowiada zazwyczaj styl życia. Dieta bogata w wysoko przetworzoną żywność, bogata w czerwone mięso, a zupełnie pozbawiona warzyw oraz brak ruchu to najprostsza droga do rozwoju schorzenia.

Hiperinsulinizm - objawy

Do najbardziej charakterystycznych objawów choroby należą:

• ból głowy,
• nocne poty,
• osłabienie,
• obniżona temperatura ciała,
• niskie ciśnienie,
• uczucie głodu,
• przyspieszona akcja serca,
• nadpobudliwość,
• poczucie lęku i dezorientacji,
• niekontrolowane skurcze mięśni.

Hiperinsulinizm - diagnoza

Najprostszym sposobem na potwierdzenie lub wykluczenie hipersplenizmu jest badanie krwi z oznaczeniem poziomu glukozy we krwi oraz insuliny. Badanie składa się z dwóch etapów. W pierwszej kolejności badania się stężenie glukozy we krwi na czczo zazwyczaj wynik jest prawidłowy. Następnie pacjentowi podaje się 75 proc. roztwór glukozy. Po dwóch godzinach pobiera się kolejną próbkę do badania. U pacjentów z hiperinsulinizmem poziom glukozy po teście obciążenia glukozy jest zazwyczaj bardzo niski, dzieje się tak, ponieważ trzustka zaczyna wytwarzać bardzo dużo insuliny, aby zneutralizować działanie glukozy.  

Hiperinsulinizm - leczenie

Walka z hiperinsulinizmem zależy przede wszystkim od czynnika, który doprowadził do rozwoju choroby. Jeśli schorzenie jest wrodzone konieczne jest zmniejszenie częstotliwości występowania hipoglikemii, czyli zbyt niskiego poziomu glukozy we krwi. W przypadku dzieci podaje się bardzo duże ilości glukozy i leki, które zmniejszają produkcję insuliny. Czasem konieczny jest zabieg operacyjny i wycięcie fragmentu trzustki lub całego narządu.

U pacjentów, u których hiperinsulinizm wynika z insulinooporności w pierwszej kolejności zaleca się choremu przejście na dietę. Polega ona przede wszystkim na wyeliminowaniu z codziennego menu wysoko przetworzonej żywności, czerwonego mięsa, słodkich napojów gazowanych oraz produktów bogatych w tłuszcze trans. Tłuszcz trzeba zastąpić węglowodanami, ale posiłki nie mogą składać się tylko z nich (przy ich wyborze należy się kierować tzw. indeksem glikemicznym - wskaźnik ten określa, jak szybko po zjedzeniu danego produktu podnosi się poziom glukozy we krwi, im niższy tym lepszy). Zaleca się także rezygnację z cukrów złożonych, tj. kasz, ryżu, a także pieczywa. Warto też ograniczyć ilość białka, które szybko podnosi poziom glukozy we krwi. Najlepiej jeść 3 posiłki dziennie - nie więcej - aby trzustka nie musiała stale wytwarzać insuliny, która obniża stężenie cukru.

Może się zdarzyć, że nieprawidłowe stężenie cukru ma związek z obecnością guza w obrębie trzustki, wtedy konieczny jest zabieg operacyjny i jego usunięcie.

Hiperinsulinemia to stan, którego nie można lekceważyć. Pozostawiony bez leczenia może doprowadzić do hipoglikemii, czyli obniżonego poziomu glukozy we krwi. Zbyt intensywne wydzielanie insuliny to także prosta droga do rozwoju cukrzycy typu 2. Podnosi także prawdopodobieństwo wystąpienia chorób układu sercowo-naczyniowego, w tym choroby wieńcowej. Dlaczego tak się dzieje? Nadmiar insuliny niszczy komórki nabłonka wyściełającego naczynia krwionośne. Hiperinsulinemia może także przyczynić się do rozwoju zespołu policystycznych jajników (PCOS), hipertrójglicerydemii, niedoczynności tarczycy, chronicznego zmęczenia oraz problemów z ciśnieniem.