Punkcja stawu - wskazania i przeciwwskazania
Punkcję stawu przeprowadza się przede wszystkim w celach diagnostycznych. Pobrany ze stawu płyn jest poddawany analizie, na podstawie której określa się przyczyny zwyrodnień - np. infekcja stawu, choroba reumatoidalna. Płyn można poddać badaniom biochemicznym, bakteriologicznym oraz enzymatycznym. Punkcja stawów ma szczególnie istotne zastosowanie u pacjentów, u których przyczyn bólu stawów dotychczas nie udało się ustalić.
Punkcję można również potraktować jako metodę leczenia bólu stawów. Dzięki niej można podać lek (np. kortyzol) bezpośrednio do jamy stawu. Można również usunąć ze stawu nadmiar płynu oraz dostarczyć płyny poprawiające jakość chrząstki stawowej (kwas hialuronowy).
W ramach punkcji może również zostać przeprowadzona synwiektomia, czyli zabieg polegający na nakłuciu stawu, by podać substancję niszczącą błonę maziową.
Badania nie należy przeprowadzać, jeżeli w pobliżu stawu wykryto zakażenie, objawiające się m.in. ropieniem na skórze (istnieje ryzyko przedostania się drobnoustrojów do wnętrza stawu). Punkcji nie zleca się również pacjentom ze skazą krwotoczną i przyjmującym niektóre leki zmniejszające krzepnięcie krwi.
Punkcja stawu - przygotowanie
Badanie nie wymaga szczególnego przygotowania. Poza sprawdzeniem, czy nie występują przeciwwskazania do przeprowadzenia zabiegu, wystarczy nie nadwyrężać się przez kilka dni i chronić przed urazami.
Punkcja stawu - przebieg
Pacjent w trakcie punkcji jest znieczulany miejscowo (zastrzykiem lub przez zamrożenie skóry). Lekarz wprowadza do stawu wyjałowioną igłę. Następnie pobiera do strzykawki płyn stawowy, który już na pierwszy rzut oka najczęściej pozwala ocenić jego stan. W razie potrzeby lekarz wykonuje dalsze badania lub/i wprowadza leki przeciwbólowe, przeciwzapalne czy inne. Pobrany płyn stawowy jest kierowany do dalszych badań laboratoryjnych.
Po usunięciu igły miejsce wkłucia jest zabezpieczana opatrunkiem. Przez dwa dni po przeprowadzeniu badania staw należy chronić przed przeciążeniem.
Ewentualne powikłania punkcji stawu
W większości przypadków dobrze przeprowadzona punkcja stawu jest zabiegiem bezpiecznym i nie wiąże się z przykrymi powikłaniami. Po kilku godzinach może wystąpić ból, który mija w ciągu 24 godzin. W rzadkich przypadkach występuje zakażenie stawu, które objawia się bólem trwającym od jednego do dwóch dni. Jeżeli ból nie ustąpi, a dodatkowo pojawią się objawy ogólne (gorączka), należy skontaktować się z lekarzem. W marginalnych przypadkach zdarza się uszkodzenie chrząstki stawowej lub przekłucie naczynia krwionośnego, skutkujące krwawieniem do wnętrza stawu.
