Łupież to efekt nadmiernego złuszczania się skóry głowy. Jego charakterystycznym objawem są drobne, jasne płatki złuszczonego naskórka, które z włosów osypują się na ubrania. Dodatkowo mogą się również pojawić zaczerwienienie, podrażnienie i świąd skóry głowy.
Szacuje się, że problem łupieżu dotyka od 40 procent do nawet połowy populacji. Nie u każdej osoby choroba ta przebiega jednak tak samo. Eksperci wyróżniają bowiem kilka typów choroby, spośród których wyróżnić można dwa najczęstsze - łupież suchy i łupież tłusty.
Tłusty czy suchy?
Objawem łupieżu suchego są drobne, białe płatki złuszczonej skóry, pojawiające się na włosach (i osypujące na ubranie) Fot. Shutterstock
Łupież suchy powstaje zwykle u osób, których skóra głowy jest przesuszona i ma skłonność do podrażnień oraz atopii. Schorzenie jest często efektem zakażenia np. grzybami (Malassezia globosa) lub też niszczących zabiegów fryzjerskich. W tym przypadku płatki łupieżu są drobne, jasne i suche.
Łupież tłusty (łupież łojotokowy) pojawia się po okresie dojrzewania i dotyka osób, których skóra ma tendencję do przetłuszczania się. Wśród przyczyn tego typu schorzenia wymienia się również niewłaściwą pielęgnację (np. używanie nieodpowiednich kosmetyków, ich nadużywanie lub niedokładne spłukiwanie czy też mycie włosów w zbyt gorącej wodzie), ale także zaburzenia gospodarki hormonalnej. Na skórze głowy powstają tłuste, mokre łuski o żółtym kolorze. Schorzeniu często towarzyszą stan zapalny, silne pieczenie i świąd.
W przypadku łupieżu tłustego na skórze głowy powstają tłuste, mokre łuski o żółtym kolorze Fot. Shutterstock
Łupież częściej dotyka również ludzi młodych, szczególnie pomiędzy 20. a 40. rokiem życia. Częściej pojawia się u mężczyzn niż u kobiet. Większą skłonność do niego mają także alergicy. Zazwyczaj atakuje zimą, gdy trwa sezon grzewczy i skóra jest przesuszona, a my nosimy grube czapki. Najrzadziej zaś pojawia się latem, gdy skóra głowy może swobodnie oddychać. Łupież może również współwystępować z innymi chorobami, np. z zapaleniem trzustki lub wątroby czy też z cukrzycą.
Jak się pozbyć łupieżu?
Nieleczony lub niewłaściwie leczony łupież jest nie tylko przyczyną silnego dyskomfortu. W niektórych przypadkach związane z nim rogowacenie skóry głowy (zwłaszcza w przypadku łupieżu tłustego) może być nawet przyczyną osłabienia i wypadania włosów.
Z tego powodu, gdy zaobserwujemy u siebie to schorzenie, najlepiej jak najszybciej zakupić skuteczne preparaty lub - gdy dolegliwości są bardzo nasilone - udać się do dermatologa czy trychologa. W cięższych przypadkach specjalista pomoże ustalić przyczyny choroby, zaleci odpowiednie dla naszej skóry kosmetyki (zwykle specjalistyczne, o delikatnym działaniu) oraz doradzi, jak właściwie myć głowę. Leczenie łupieżu, zwłaszcza nasilonego, jest zwykle procesem długotrwałym. Jeśli jednak będziemy systematyczni, może dać bardzo dobre efekty.
Łupież i związane z nim rogowacenie skóry głowy mogą być przyczyną nadmiernej utraty włosów. Fot. Shutterstock
Gdy łupież nie jest jeszcze zbyt nasilony, najpewniej pomogą preparaty o działaniu miejscowym. Do podstawowych środków pielęgnacyjnych dla osób z łupieżem należą trychologiczne szampony przeciwłupieżowe i maści do skóry głowy. Warto sięgać po kosmetyki o udowodnionym działaniu, które znajdziemy w aptece. Zazwyczaj zawierają one takie substancje jak siarczek selenu, który pomaga ograniczać namnażanie grzybów, łagodzący świąd pantenol, flutrimazol czy pirytonian cynku o działaniu przeciwgrzybiczym oraz przeciwzapalny ketokonazol.
W aptece warto rozejrzeć się zwłaszcza za szamponami z dodatkiem octopiroxu. Jest to substancja o bardzo szerokim spektrum działania. Z jednej strony bowiem ogranicza ona rozwój drożdży i bakterii, a przy tym reguluje wydzielanie sebum i likwiduje łojotok. Przy tym pomaga oczyścić skórę z łusek łupieżu, a jednocześnie zapobiega jej nadmiernemu złuszczaniu.
Szampon przeciwłupieżowy w okresie leczenia trzeba stosować zwykle mniej więcej co drugi dzień (czyli około trzech razy w tygodniu). W oczyszczaniu skóry głowy, zwłaszcza przy łupieżu tłustym, przydają się także specjalistyczne peelingi, które pomagają złuszczyć zrogowaciały naskórek i pozbyć się nieatrakcyjnych, żółtych łusek.
W przypadku nasilonego łupieżu specjalista może sięgnąć po mocniejsze środki, zazwyczaj w postaci sterydów, związków siarki lub kwasu salicylowego. Trzeba jednak pamiętać, że po zakończeniu terapii i ustąpieniu objawów należy prowadzić leczenie podtrzymujące. Polega ono np. na stosowaniu szamponu przeciwłupieżowego i peelingu trychologicznego raz w tygodniu.
Właściwa pielęgnacja to podstawa
Jeśli masz skłonności do łupieżu, pamiętaj, by głowę myć letnią wodą i nie używać nadmiaru kosmetyków Fot. Shutterstock
Osoby, u których wystąpił łupież, powinny szczególnie troskliwie pielęgnować skórę głowy. Przede wszystkim należy często myć włosy, by nie dopuścić do nadmiernego gromadzenia się obumarłego naskórka i łoju na skórze głowy. Może to z kolei nasilać nieprzyjemne objawy i powodować nawracanie łupieżu - podobnie jak nadużywanie kosmetyków do stylizacji. Dlatego - jak we wszystkim - ważny jest zdrowy rozsądek i odpowiednie metody. Głowę należy również myć za każdym razem po intensywnym wysiłku fizycznym, by zmyć pot i brud.
Do mycia używamy letniej wody (zbyt ciepła zaburza równowagę hydrolipidową), a także niewielkiej ilości delikatnych, odpowiednio dobranych kosmetyków, które za każdym razem porządnie spłukujemy. Po umyciu najlepiej pozostawić włosy, by powoli same wyschły. Jeśli musimy je wysuszyć suszarką, warto użyć takiej, która ma tryb suszenia "na zimno". Nie powinniśmy natomiast kłaść się spać z mokrymi włosami, ponieważ ciepło i duża wilgotność sprzyjają rozwojowi grzybów.
Pielęgnacja włosów to jednak nie wszystko. W okiełznaniu choroby może pomóc także odpowiednia dieta. Dobrze, jeśli będzie zawierała produkty bogate w witaminy z grupy B, cynk, selen oraz wielonienasycone kwasy tłuszczowe. Ponieważ wystąpienie łupieżu może być również spowodowane nasilonym stresem, warto spróbować sobie z nim poradzić, np. zapoznając się z technikami relaksacyjnymi lub udając po pomoc do specjalisty.
