Dorosły człowiek potrzebuje od 7-8 godzin ciągłego snu. Bez tego nie tylko zegar biologiczny, ale i organizm zaczynają szwankować. Badania pokazują, że osoby, które śpią tylko połowę zalecanego czasu częściej są otyłe, mają zaburzenia hormonalne (tarczyca i nadnercza nie pracują jak trzeba), są bardziej zestresowane oraz są bardziej narażone na rozwój cukrzycy (brak snu sprawia, że organizm nie reaguje na wytwarzaną przez trzustkę insulinę, przez co we krwi rośnie poziom glukozy).
Sen a układ krążenia - jak niedobory snu wpływają na układ krążenia
Brak snu ma niebagatelny wpływ także na układ krążenia. Badanie jednoznacznie pokazują, że niedobór snu oraz bezsenność wpływają przede wszystkim na ciśnienie. U osób, które śpią za mało:
- ciśnienie tętnicze i tętno mierzone po nieprzespanej nocy są wyraźnie podwyższone, im dłużej trwają zaburzenia snu, tym, trudniej jest opanować nadciśnienie, a tego rodzaju problemy z ciśnieniem mogą doprowadzić do udaru mózgu lub zawału serca;
- nie obserwuje się spadku ciśnienia po nocy, mają wysokie ciśnienie rano;
- są bardziej narażone na rozwój przerostu lewej komory serca oraz zaburzeń rytmu;
- częściej zmagają się z chorobą wieńcową (częściej też umierają z jej powodu), badania pokazują, że skarżą się na ból wieńcowy dwa razy częściej niż osoby, które nie mają problemu ze snem
Co to jest bezsenność i jakie są jej rodzaje?
Według szacunków Światowej Organizacji Zdrowia bezsenność odpowiada za 90 proc. wszystkich zaburzeń. Tym samym jest ona zaliczana do chorób cywilizacyjnych i nieleczona może być bardzo niebezpieczna, dlatego nie można jej lekceważyć i trzeba ją leczyć. Szacuje się, że w Polsce co czwarta osoba niedosypia, a co druga po 40. roku życia ma poważne problemy ze snem, które wymagają pomocy specjalisty. Z bezsennością częściej zmagają się kobiety - prawdopodobnie winne temu są zaburzenia hormonalne, które szczególnie dokuczliwe są w okresie menopauzy.
Ale nie jest to reguła, zdarza się, że bezsenność pojawia się już bardzo młodych osób. Badania pokazują, że dotyka ona aż 20 proc, osób, które mają mniej niż 25 lat. W zależności od tego, co wywołało bezsenność dzieli się ją na - zewnątrzpochodną i wewnątrzpochodną.
Bezsenność zewnątrzpochodna - związana jest z higieną snu, np. niewygodnym łóżkiem, źle dobranym materacem, zbyt wysoką temperaturą w sypialni, hałasem dobiegającym z ulicy. U pacjentów z taką bezsennością bardzo często wystarczy usunąć czynnik uniemożliwiający spokojny nocny wypoczynek, czyli np. przestawić łóżko czy wywietrzyć sypialnię.
Bezsenność wewnątrzpochodna - niejednokrotnie związana jest z zaburzeniami psychiczno-emocjonalnymi (nerwicą, depresją), ale także niektórymi chorobami, np. tarczycy, schorzeniami reumatycznymi, cukrzycą, nowotworami, chorobami układu krążenia, układu oddechowego, bezdech senny.
Jak rozpoznać bezsenność?
O bezsenności można mówić, gdy pojawiają się:
- problemy z zaśnięciem,
- kłopoty z utrzymaniem snu, tj. częste wybudzanie się w nocy lub nad ranem,
- bardzo wczesne budzenie się,
- uczucie niewyspania po wybudzeniu i złe samopoczucie.
Już krótkotrwała bezsenność odbija się na zdrowiu. Przypadłość powoduje przede wszystkim:
- zmęczenie,
- rozdrażnienie,
- bóle głowy,
- spowolnienie reakcji,
- trudności ze skupieniem uwagi,
- podsypianie w ciągu dnia.
Osoby, które cierpią na bezsenność często reagują nieadekwatnie do sytuacji. Nawet błahostka potrafi wyprowadzić je z równowagi. Zdarza się, że w jednej w chwili są bardzo zdenerwowane i agresywne, a po chwili są smutne i płaczliwe.
Za te nieprzyjemne skutki bezsenności odpowiedzialna jest zwiększona aktywność neuronów w tej części mózgu, która odpowiada za stany emocjonalne i reakcje na bodźce. Bardzo często zmiany psychiczne wywołane bezsennością mogą doprowadzić do rozwoju:
- nerwicy,
- depresji,
- stanów lękowych.
Ich leczenie często jest trudne i długotrwałe.
Leczenie bezsenności
Bezsenność to schorzenie, które można i trzeba leczyć. Ale w pierwszej kolejności potrzebne są badania, które pozwolą określić przyczynę bezsenności czy zaburzeń snu, a także jakość snu. Pacjenci zostają 2-3 dni w szpitalu. Umieszcza się ich w specjalnym pokoju z kamerą na podczerwień, wyposażonym w specjalny aparat do mierzenia czynności pracy mózgu oraz mięśni i w ten sposób analizuje się jakość snu pacjenta.
Walką z niedoborami snu zajmują się neurolodzy oraz psychiatrzy. Jednym ze sposobów walki z niedoborami snu jest przyjmowanie leków nasennych. Jeśli bezsenność ma podłoże psychiczne konieczne może być wprowadzenie terapii.
