Apatia - skąd się bierze i jak sobie z nią poradzić?

Każdy miewa gorsze i lepsze dni. Jednak sytuacji, kiedy czujemy ciągłą niechęć, zmęczenie, unikamy kontaktów towarzyskich, a to, co kiedyś cieszyło przestaje sprawiać radość, nie można bagatelizować. To mogą być objawy apatii, a ten stan wymaga zdecydowanych działań.

Podanie sztywnych objawów apatii nie jest możliwe. Każdy z nasz jest inny i ma różne usposobienie, mimo to każda zmiana zachowania, która pojawia się bez wyraźnego powodu i długo się utrzymuje powinna wzbudzić niepokój i skłonić do bardziej zdecydowanych działań. 

Apatia - objawy

U osoby z apatią najczęściej obserwuje się:

• przygnębienie, otępienie i ciągłe odczuwanie smutku. Osobę z apatią bardzo ciężko jest rozweselić czy skłonić do uśmiech
• ignorowanie sygnałów, które wysyła ciało, zdarza się, że chorzy nie przyjmują większej wagi do jedzenia, unikają posiłków, nie przyjmują wystarczającej ilości płynów, wszystkie podstawowe funkcje są u nich mocno osłabione, często też nie reagują na bodźce zewnętrzne, u części osób znacząco zmniejsza się odporność na ból
• unikanie kontaktów z ludźmi, chorzy bardzo często rezygnują nie tylko z nawiązywania nowych kontaktów, ale odcinają się od osób, które dawniej były dla nich bliskie, tj. przyjaciół i rodziny
• problemy z koncentracją oraz dużą niechęć do podejmowania nowych wyzwań, chorzy unikają zadań, które wymagają od nich aktywności intelektualnej
• unikanie aktywność fizycznej, rekreacji czy czynności, które wymagają większego wysiłku, ale nie tylko. Chorzy z apatią przestają o siebie dbać, zupełnie nie przejmują się tym jak wyglądają i jak mogą odbierać ich inni
• zaburzenia snu, chorzy albo są nadmiernie senni i ciągle czują się zmęczeni, albo cierpią na bezsenność, mają problemy z zasypianiem, ich sen jest bardzo niespokojny i często wybudzają się w nocy

Apatia - co może ją powodować?

Stany obniżonego nastroju są zupełnie naturalne.Problem zaczyna się jednak wtedy, gdy tak stany pojawiają się wyraźnego powodu, utrzymują się bardzo długo lub nie mijają wcale. Może się zdarzyć, że apatia jest ostatnim sygnałem, że dzieje się coś niepokojącego.

Co ciekawe, nie zawsze musi to być zapowiedź problemów psychicznych. Podobne objawy może dawać m.in. cukrzyca, choroby układu krążenia czy zaburzenia hormonalne. Niekiedy apatia może towarzyszyć przewlekłym problemem z układem ruchu i bólem, który się z nimi wiąże. Może być także efektem ubocznym przyjmowanych leków. Dlatego bardzo ważne jest, aby rozważyć każdą możliwość 

Apatia może pojawić się także u osób, które stosują zbyt restrykcyjną dietę. Zaburzenia nastroju w takich sytuacjach są bardzo wyraźnych sygnałem, że plan dietetyczny został ułożony nieprawidłowo i konieczna jest jego modyfikacja. W przeciwnym razie może dojść do poważnego wyniszczenia organizmu.

Przyczyną problemów może być także przewlekły stres i nieumiejętność radzenia sobie z nim. Zdarza się, że osoby, które nie wiedzą jak radzić sobie z napięciem lub wstydzą się poprosić o pomoc specjalistę popadają w apatię.

Apatia bardzo często pojawia się także u osób, które przeżyły traumę. Trudne doświadczenia sprawią, że niektóre osoby, aby odciąć się od bolesnych wspomnień czy przeżyć „wyłączają” się z życia społecznego i zamykają w sobie.

Nie można też zapominać o tym, że znaczne obniżenie nastroju może się nasilać wraz z wiekiem. Uświadomienie sobie upływu czasu i faktu, że dawna siła i możliwości odeszły bezpowrotnie - dla niektórych osób starszych bywa trudne do zniesienia.

W sytuacji, gdy wszystkie powyższe czynniki zostaną wykluczone konieczna jest konsultacja z psychologiem lub psychiatrą. Apatia może być jednym z objawów depresji, choroby afektywnej dwubiegunowej czy schizofrenii. A te wymagają leczenia pod okiem odpowiedniego specjalisty.

Apatia – jak wygląda leczenie?

Niezależnie od tego, co doprowadziło do rozwoju apatii, nie można jej lekceważyć i konieczne jest szybkie działanie. Próby poprawienia humoru choremu czy zmuszanie go do czegoś, no co ten nie ma często ani ochoty, ani siły często mija się z celem i przynosi efekty odwrotne od zamierzonych.

Nawet jeśli apatia nie będzie miała związków z chorobą czy zaburzeniem psychicznym i tak warto skonsultować się z psychologiem lub psychiatrą. Tylko oni mogą ocenić stan pacjenta i zdecydować o dalszym postępowaniu.

Rodzina i najbliżsi chorego muszą mieć świadomość, że powrót do zdrowia i dawnej formy to proces, który może trwać bardzo długo. Może się też zdarzyć, że nie przyniesie spodziewanych rezultatów i chory już nigdy nie będzie tym samym człowiekiem, co sprzed choroby. Mimo to muszą się oni uzbroić w cierpliwość i wspierać pacjenta w walce z chorobą.