Hipoproteinemia i znaczenie stężenia białek w osoczu
Hipoproteinemia to stan, w którym stężenie białka całkowitego we krwi jest niższe niż 60 g/l. Gdy stężenie białek przekracza poziom 80 g/l, mówimy o hiperproteinemii. Dlaczego właściwy poziom białek we krwi jest taki ważny?
Białko we krwi pełni w organizmie bardzo ważne role. Jest odpowiedzialne między innymi za:
- procesy krzepnięcia krwi,
- dystrybucję płynów między przestrzeniami pozanaczyniową i wewnątrznaczyniową,
- pełnienie funkcji enzymatycznej,
- transportowanie leków, metabolitów, hormonów we krwi.
Poza tym białka biorą udział w reakcjach odpornościowych organizmu, a także są częścią tak zwanego układu buforującego, czyli takiego, który jest odpowiedzialny za utrzymanie pH na poziomie 7,35 i zachowanie równowagi kwasowo-zasadowej organizmu.
Stężenie białka całkowitego we krwi pozwala ocenić ogólny stan zdrowia pacjenta. Na podstawie wyników tego stężenia, biorąc pod uwagę również inne badania, można wywnioskować wiele na temat wydolności wątroby, stanu odżywienia organizmu, a także ocenić utratę białek przez skórę, przewód pokarmowy czy nerki. Zaburzenia w poziomie białek mogą również świadczyć o toczącym się w organizmie procesie nowotworowym.
Zazwyczaj wykonuje się badanie białka całkowitego, na które składają się białka transportowe i utrzymujące krew wewnątrz naczyń krwionośnych (tak zwane albuminy), białka odpornościowe (gamma-globuliny) oraz alfa- i beta-globuliny, które pełnią w organizmie różne funkcje. Badanie stężenia poszczególnych składowych białka całkowitego może dać dużo informacji na temat procesu chorobowego dotykającego pacjenta. Oprócz stężenia poszczególnych frakcji białek ważne są proporcje między poszczególnymi białkami.
Za prawidłowy poziom białka całkowitego we krwi uznaje się 60-80 g/l. Gdy stężenie jest niższe niż 60 g/l mówi się o hipoproteinemii, natomiast gdy stężenie przekracza 80 g/l można mówić o hiperproteinemii. Normy w poszczególnych laboratoriach, w których wykonywane jest badanie krwi mogą się nieco różnić, dlatego ostateczną diagnozę zawsze należy zostawić lekarzowi.
Typy i przyczyny hipoproteinemii
Nie każda hipoproteinemia jest taka sama. Schorzenie dzieli się na dwa typy: hipoproteinemię rzekomą i prawdziwą. Forma rzekoma występuje u osób przewodnionych, czyli takich, u których występuje nadmiar wody w organizmie, na skutek czego w osoczu zmniejsza się stężenie białek. Hipoproteinemia prawdziwa występuje u osób, które mają prawidłowy poziom nawodnienia organizmu. W takim przypadku niedomiar białek może być spowodowany różnymi przyczynami. Możliwe przyczyny to:
- zbyt mała podaż białek wynikająca z niedożywienia, jadłowstrętu albo zbyt małej ilości białka w diecie,
- nieprawidłowe wchłanianie białek z przewodu pokarmowego,
- utrata białek przez nerki (skrobiawica, zespół nerczycowy, kłębuszkowe zapalenie nerek), przewód pokarmowy (stany zapalne przewodu pokarmowego, uchyłki, nowotwory przewodu pokarmowego), płuca (rozstrzenie oskrzeli), skórę,
- przewlekłe krwawienie z narządów powodujące utratę białek,
- uszkodzenie nerek, wątroby, jelit,
- zaburzenie wchłaniania białek w jelicie (biegunki, stany po usunięciu fragmentu jelita),
- niedostateczna biosynteza białka (uszkodzenie miąższu wątroby),
- wzmożony katabolizm białkowy.
Zmniejszenie stężenia białek we krwi może towarzyszyć również różnym nieprawidłowościom, takim jak:
- nadczynność tarczycy,
- posocznica (sepsa),
- marskość wątroby,
- choroby nowotworowe,
- cukrzyca.
Stężenie białek zmniejsza się również na skutek występowania na skórze rozległych oparzeń, pęcherzycy, łuszczycy oraz stanów zapalnych z wysiękiem, podczas których dochodzi do nadmiernej utraty białek przez skórę. Hipoproteinemia może pojawić się również na skutek rozległych urazów ciała. Czasami zbyt niskie stężenie białek we krwi jest spowodowane błędem podczas pobrania krwi, w wyniku którego dochodzi do zbytniego rozcieńczenia krwi.
O hipoproteinemii mówi się, gdy stężenie białek jest niższe niż 60 g/l, natomiast jeżeli stężenie to jest niższe niż 45 g/l ma się do czynienia z krytycznym poziomem białka całkowitego. U pacjentów z tak niskim stężeniem białka całkowitego dochodzi do spadku poziomu wypełnienia łożyska naczyniowego, czyli ucieczki wody do tkanek oraz obrzęków.
Leczenie hipoproteinemii
Ze względu na to, że hipoproteinemia może jedynie świadczyć o innych schorzeniach i kłopotach zdrowotnych, nie można mówić o leczeniu tego stanu. Aby stężenie białek we krwi wróciło do normy należy zlikwidować przyczynę zbyt niskiego poziomu białek.
