Cytostatyki - na czym polega ich działanie? Poznaj podział i listę leków stosowanych w trakcie chemioterapii

Cytostatyki to środki, na których opiera się chemioterapia. Na czym polega ich działanie? Jakie skutki uboczne mogą wiązać się z leczeniem cytostatykami? Wyjaśniamy.

Cytostatyki - na nich opiera się chemioterapia

Cytostatyki to leki wykorzystywane w trakcie leczenia chorób nowotworowych. To właśnie na nich opiera się chemioterapia.

Cytostatyki działają na komórki dzielące się aktywnie. Niestety to wiąże się z wieloma skutkami niepożądanymi leczenia. Środki tego typu wpływają nie tylko na komórki nowotworowe, ale także na te zdrowe (np. komórki błon śluzowych lub szpiku kostnego). To budzi spore kontrowersje i niechęć wielu chorych do tego typu leczenia. Obecnie trwają prace nad cytostatykami nowej generacji, które działałyby na komórki nowotworowe wybiórczo.

Z reguły w trakcie chemioterapii stosuje się kilka cytostatyków o różnych mechanizmach działania. Leki atakują komórki z różnych stron, dzięki czemu ich działanie się uzupełnia. Taki zabieg zwiększa więc skuteczność leczenia.

Inne nazwy cytostatyków, z którymi możemy się spotkać, to m.in.:

• leki cytostatyczne
• leki cytotoksyczne
• leki przeciwnowotoworowe

Podawanie cytostatyków - kiedy?

Cytostatyki stosuje się w różnych sytuacjach. Oczywiście podstawowym założeniem u większości chorych jest wyleczenie. Niestety nie przy każdym typie raka jest to możliwe. Wówczas chemioterapia jest sposobem na złagodzenie przebiegu choroby i wydłużenie życia pacjenta.

Czy amigdalina leczy raka? [NaZdrowie]

Leczenie cytostatykami - na czym polega ich działanie?

Leki te w trakcie chemioterapii przenoszone są przez krew. W ten sposób docierają one do komórek nowotworowych w całym organizmie - hamują wówczas ich rozwój i podział.

Cytostatyki bezpośrednio uszkadzają DNA. Dzięki produkcji wolnych rodników tlenowych mogą one też zaburzać procesy przechodzące wewnątrz komórki. 

Leczenie raka "metodami alternatywnymi" kilkukrotnie zmniejsza szanse na przeżycie. Lekarze mają już dowody >>

Cytostatyki - zagrożenia, działania niepożądane

Jakie skutki uboczne mogą wiązać się z działaniem cytostatyków? Jednym z najpowszechniejszych jest łysienie, z którym wiele osób właśnie kojarzy chemioterapię. Dochodzi do niego na skutek ingerowania cytostatyków w podziały komórek nabłonka skóry. Jednak to nie koniec listy. Chemioterapia może wiązać się także z innymi uciążliwymi działaniami niepożądanymi. To m.in.:

• nudności
• wymioty
• anemia
• znaczne obniżenie odporności
• uszkodzenie nerek
• niepłodność

Cytostatyki - lista i podział

Podział cytostatyków został przeprowadzony na podstawie ich działania. Wyróżnia się trzy główne grupy: leki pochodzenia naturalnego, leki alkilujące i antymetabolity.

Antymetabolity - ich budowa przypomina związki chemiczne, które warunkują funkcjonowanie komórek rakowych. To m.in. cytarabina, kapecytabina, 5-fluorouracyl, gemcytabina, merkaptopuryna, tioguanina, pemetreksed, fludarabina, metotreksat.

Leki alikujące - w tym przypadku działanie środków polega na tworzeniu wiązań chemicznych wraz z frakcyjnymi grupami cząsteczek, które są kluczowe dla funkcjonowaniu komórki rakowej. To m.i n. prokarbazyna, temozolomid, busulfan, dekarbazyna, karboplatyna, oksaliplatyna, streptozocyna, cisplatyna, karmustyna, lomustyna, chlormetyna, melfalan, ifosfamid, estramustyna, chlorambucyl, cyklofosfamid.

Z kolei o cytostatyków naturalnego pochodzenia należą:

1. pochodne podofilotoksynowe (tenipozyd, etopozyd)
2. trucizny wrzeciona podziałowego (topotekan, irynotekan, paklitaksel, docetaksel, winkrystyna, winorelbina, winblastyna)
3. antybiotyki cytostatyczne (mitomycyna, mitoksantron, bleomycyna, daktynomycyna, idarubicyna, daunorubicyna, doksorubicyna, epirubicyna)
4. enzymy (asparaginaza)

Chemioterapia - co to jest, jak działa, jakie są jej rodzaje? Skutki uboczne chemioterapii >>

Cytostatyki - o tym pamiętaj

Cytostatyki to leki wykorzystywane w trakcie leczenia chorób nowotworowych. To właśnie na nich opiera się chemioterapia. Leki te w trakcie chemioterapii przenoszone są przez krew. W ten sposób docierają do komórek nowotworowych w całym organizmie - hamują jej rozwój i podział. Mają jednak także wpływ na zdrowe komórki. 

O czym jeszcze warto pamiętać?

• Cytostatyki bezpośrednio uszkadzają DNA. Dzięki produkcji wolnych rodników tlenowych mogą one też zaburzać procesy przechodzące wewnątrz komórki.
• Z reguły w trakcie jednej chemioterapii stosuje się kilka cytostatyków o różnych mechanizmach działania. Leki atakują komórki z różnych stron, dzięki czemu ich działanie się uzupełnia.
• Podział cytostatyków został przeprowadzony na podstawie ich działania. Wyróżnia się trzy główne grupy: leki pochodzenia naturalnego, leki alkilujące i antymetabolity.

Zobacz także:

• Powstał lek, który sprawia, że organizm chorego dosłownie "zjada i niszczy" nowotwory. Te złośliwe też
  
• "Aż 90 proc. nowotworów zależy od czynników zewnętrznych, nie genetycznych". Chorujemy na własne życzenie? Jak się chronić?
  
• Wygląda jak zabawka, a służy do wykrywania raka. Ten mikrolabirynt może pomóc chorym i lekarzom
  
• "Nowa nadzieja" dla chorych na glejaka. Dostają szczepionkę z fragmentami guza, która wydłuża im życie
• Cud? Nie, nauka. Dzięki nowej terapii lekarze uratowali 52-latkę z rakiem piersi, której zostały tygodnie życia