Pszczoła - opis, gatunki, budowa. Pszczoła a osa

W Polsce występuje prawie pięćset gatunków pszczół. Wśród nich ta najbardziej znana - pszczoła miodna. Jak odróżnić pszczołę od osy? Czy to prawda, że pszczoła żądląc umiera?

Pszczoła miodna: charakterystyka

Jest to jeden z najlepiej poznanych owadów. Uważane są za... zwierzęta domowe. Pszczoły miodne tworzą społeczeństwa (w gnieździe może żyć około 80 tysięcy osobników), w których każdy z osobników pełni jakąś rolę.

  • Na czele stoi królowa, która składa jaja
  • Najliczniejszą grupę stanowią robotnice (samice niezdolne do rozrodu) - wykonują one różne prace, m.in. zbierają pyłek i nektar, czyszczą ul
  • Trutnie to samce, które wylęgają się z niezapłodnionych jaj - pełnią jedynie funkcje prokreacyjne

Jak wygląda pszczoła miodna?

W zależności od tego, czy mamy do czynienia z królową, robotnicą czy trutniem, wygląd pszczoły się różni. Największa jest królowa, ma około 17-20 milimetrów, a najmniejsze - robotnice, które mają około 13-15 milimetrów. Samce są pomiędzy, osiągają wielkość około 14-16 milimetrów.

Ciało pszczoły pokryte jest włoskami, a na tylnych odnóżach znajduje się koszyczek, do którego zczesywany jest pyłek. Zbieranie nektaru umożliwia gryząco-liżący aparat gębowy.

Pszczoła miodna: występowanie

Ten gatunek rozprzestrzeniony jest na całym świecie, obecnie większość populacji jest hodowana przez człowieka.

Pszczoła miodna: znaczenie

Owadopylne rośliny są zapylane m.in. przez pszczoły. To dzięki nim rośliny wydają kwiaty i owoce.

Dlaczego pszczoły miodne giną?

Populacja pszczół w ostatnich latach znacząco się zmniejsza, ma na to wpływ przede wszystkim działalność człowieka, m.in. stosowane powszechnie opryski, czy ubożenie różnorodności biologicznej.

Pszczoła królowa

Królowa nazywana jest także matką, ponieważ tylko ona składa jaja w danej społeczności. Która pszczoła będzie królową? Wszystko zależy od pokarmu. Larwa, która ma w przyszłości być królową karmiona jest mleczkiem dłużej niż pozostałe.

Pszczoła olbrzymia

Ten gatunek występuje w południowej i południowo-wschodniej Azji. Królowa ma około 23 milimetrów, robotnice około 19 milimetrów, a trutnie - około 17 milimetrów. On znanych nam pszczół miodnych różnią się nie tylko wielkością, ale i wyglądem. Błony w ich skrzydłach są ciemniejsze, są one mniej krępe, gładsze, a paski na ich ciałach nie są tak naprzemiennie rozłożone.

Zagrożone pszczoły olbrzymie atakują całym rojem, potrafią gonić napastnika przez kilka kilometrów. W ich woreczkach jadowych znajduje się więcej jadu niż u pszczoły miodnej.

Miód produkowany przez pszczoły olbrzymie jest czarny.

Pszczoła żądło

Żądło pszczoły zakończone jest małymi haczykami - po użądleniu wbijają się w skórę, a pszczoła nie może wyciągnąć żądła. Aby się uwolnić wyrywa je ze swojego ciała, co kończy się dla niej śmiercią.

Po użądleniu - usunięcie żądła

Żądło należy niezwłocznie usunąć, ale podważając je, a nie ściskając (np. pęsetą) - możemy wtedy wycisnąć jad, który znajduje się w zbiorniczku jadowym

Użądloną osobę - nawet, jeśli nie jest uczulona na jad - należy przez pewien czas obserwować, a jeśli pojawi się np. wysypka lub duszność należy zgłosić się na pogotowie.

Objawy użądlenia możemy złagodzić przykładając w miejsce użądlenia kawałki lodu, okłady z sody oczyszczonej lub kawałek cebuli.

Użądlenie pszczoły - wstrząs anafilaktyczny

Użądlenie pszczoły - podobnie, jak innych owadów błonkoskrzydłych - może wywołać wstrząs anafilaktyczny. Jest to bardzo silna reakcja alergiczna, która może pojawić się u osób uczulonych (w przypadku użądlenia) na jad danego owada. Wstrząs anafilaktyczny zagraża życiu, konieczne jest jak najszybsze podanie adrenaliny. Jeśli wiemy, że jesteśmy uczuleni na jad, zawsze warto mieć ze sobą ampułkę z lekiem.

Użądlenie może być groźne nie tylko dla osób uczulonych na jad - jeśli pszczoła użądli w okolice jamy ustnej, gardła, szyi lub nosa konieczne jest wezwanie pogotowia. Opuchlizna, która pojawia się po użądleniu może powodować problemy z oddychaniem.

Pszczoła a osa

W przeciwieństwie do pszczoły, osa może użądlić wielokrotnie - jej żądło jest gładkie, bez problemu wydostawane jest z miejsca ukąszenia. Pszczoła i osa różnią się także wyglądem - osa jest smuklejsza, dłuższa, a także mniej owłosiona od dość krępej pszczoły.

  • Ciało pszczoły pokryte jest bardzo gęsto żółtymi włoskami (w zależności od gatunku mogą one pokrywać całe ciało lub jedynie jego część).
  • Pszczoły są też ciemniejsze od os. Te owady różni także miejsce zakładanie gniazd. Pszczoły - jeśli nie żyją w ulach - najczęściej mają gniazda na drzewach, osy zakładają je w różnych miejscach, również w ziemi.
  • Pszczoły żyją w grupie, a wśród os znajdują się także samotnice.
  • Pszczoły żywią się jedynie pokarmem roślinnym, osy - także zwierzęcym.

Chcesz zostać bohaterem dzisiejszego dnia? Pomóż pszczołom >>

Czym się różni pszczoła od osy?

Bibliografia:

Zahradnik Jiri, "Przewodnik. Owady", MULTICO Oficyna Wydawnicza, Warszawa 1996, str. 240
Twardowski Jacek, Twardowska Kamila, "250 polskich gatunków. Atlas owadów", Wydawnictwo SBM, Warszawa 2015, str. 185

To także może cię zainteresować:

Więcej o: