Co to jest hipoksja? Co ją wywołuje i jak można leczyć hipoksję?

Hipoksja to stan, w którym za mało tlenu dostarczane jest do komórek organizmu. Przypadłość ta najczęściej pojawia się u osób, które mają problemy z układem krążenia, np. chorują na serce lub niedokrwistość (anemię). Jak wygląda diagnoza hipoksji i jak skutecznie ją leczyć?

Co to jest hipoksja? Niewystarczająca ilość tlenu, w konsekwencji niedotlenienie sprawia, że organizm nie może prawidłowo funkcjonować. Czasem zdarza się, że poszczególne narządy i części ciała nie dostają dość tlenu, wskutek uszkodzenia naczyń krwionośnych, które odpowiadają za jego transport i rozprowadzanie po organizmie.

Hipoksja - jakie daje objawy?

Wystąpienie hipoksji może być spowodowane różnymi czynnikami, w zależności od tego, co ją wywołało medycyna dzieli ją na:

• hipoksemiczną (spowodowana jest nieprawidłowym przepływem tlenu w płucach),
• anemiczną (pojawia się u osób, które zatruły się tlenkiem węgla, krwotokach lub kiedy zmniejszeniu ulega pojemność tlenowa krwi),
• krążeniową (kiedy przepływ krwi w narządach ulega spowolnieniu),
• hipotoksyczną (może ją wywołać zatrucie cyjankiem potasu, kiedy związek przestaje być utleniany w tkankach).

Do najbardziej charakterystycznych objawów hipoksji należy tzw. sinica centralna. Skóra chorega nabiera bardzo charakterystycznego niebieskiego zabarwienia. Dodatkowo kolor zmienienia język, usta oraz błony śluzowe. U osób z hipoksją obserwuje się także wzrost poziomu erytrocytów, co sprawia, że krew nie krzepnie prawidłowo. Czasem pojawia się krwioplucie. Ogromna grupa chorych uskarża się na bóle głowy, połączone z zawrotami głowy, zaburzenia widzenia, omamy słuchowe, dekoncentrację. Dodatkowo ciągle czują się zmęczeni i senni. Jeśli taki stan utrzymuje się bardzo długo może dojść do uszkodzenia nerek, a nawet – w skutek niedotleniania mózgu – zagrażać życiu.

Anatomia człowieka: płuca

Hipoksja wysokościowa

Specyficzną odmianą hipoksji jest hipoksja wysokościowa, nazywana także chorobą wysokościową. Schorzenie pojawia się osób, które bardzo długo przebywają na znacznych wysokościach, gdzie nasycenie powietrza tlenem jest znacznie mniejsze. Schorzenie pojawia się najczęściej u osób, które znajdują się na wysokości powyżej 2,5 tys. metrów n.p.m. (w niektórych przypadkach, u osób bardziej wrażliwych  nieprzyjemne dolegliwości pojawiają już po przekroczeniu wysokości 1,5 tys. metrów n.p.m.) Ze względu na rozrzedzenie atmosfery, ilość tlenu nie jest wystarczająca do prawidłowej pracy organizmu.

Do najbardziej charakterystycznych objawów choroby wysokościowej należą:

• nudności,
• wymioty,
• wzmożone zmęczenie.

Dodatkowo osoby, u których doszło do hipoksji pojawiają zawroty głowy oraz duże problemy z zaśnięciem. Im dłużej chory pozostaje na dużej wysokości, tym bardziej intensywne stają się dolegliwości.

Z czasem zaczynają także mieć poważne kłopoty z koncentracją, niekiedy występują u nich halucynacje, wzrost tętna i ciśnienia krwi, a także objawy typowe dla tzw. hipoksji przewlekłej, czyli: zaburzenia krzepnięcia, utrata wagi itp.

W skrajnych przypadkach, kiedy choroba ma wyjątkowo ostry i gwałtowny przebieg, może dojść do obrzęku mózgu i obrzęku płuc. Pacjenci w takim stanie wymagają natychmiastowej pomocy lekarskiej przetransportowania do szpitala. Bez pomocy hipoksja może doprowadzić do śmierci chorego.

Aby uniknąć takich sytuacji i nie narażać nikogo na utratę zdrowia czy życia podczas wyprawy w wysokie przeprowadza się aklimatyzację na niższych wysokościach, dzięki organizm łatwiej znosi kolejne zmiany ciśnienia mniejsze stężenie tlenu w powietrzu. W jego trakcie, jak i z każdą kolejną zmianą wysokości, bardzo ważne jest, aby uważnie obserwować swoje ciało, rozpoznawać pierwsze niepokojące symptomy i szybko reagować, kiedy organizm zaczyna odmawiać posłuszeństwa.

Trzeba mieć także świadomość, że hipoksja dotyczy nie tylko tych osób, które wspinają się w wysokich górach. Zamiana ciśnienia i niedotlenienie bardzo często pojawia się także u nurków. W ich przypadku obniżenie ciśnienia parcjalnego tlenu w mieszaninie oddechowej jest konieczne, aby nie doszło do zatrucia organizmu. Jeśli mieszanina została źle dobrana lub jest została ona użyta nie niewłaściwej głębokości prawdopodobieństwo wystąpienia hipoksji jest bardzo duże.

Hipoksja - leczenie

Bez względu na to, co spowodowało hipoksję, konieczna jest tlenoterapia, czyli podanie 100 proc. tlenu przy odpowiednim przepływie. W przypadku pacjentów, u których schorzenie jest wynikiem urazów lub stanów chorobowych, aby leczenie było skuteczne konieczne wyeliminowaniu pierwotnej przyczyny. Ostra hipoksja wymaga udzielenia natychmiastowej pomocy medycznej.