Trzustka – co robi i gdzie jej szukać?
Trzustka to gruczoł wydzielania wewnętrznego. Znajduje się w górnej części jamy brzusznej, blisko żołądka, jak i kręgosłupa. Dodatkowo znajduje się sąsiedztwie dwunastnicy, śledziony oraz wątroby. Narząd mierzy mierzy zazwyczaj 20 cm a jego szerokość nie przekracza 5 cm. Jej waga mieści się w przedziale od 60-125 gramów. Trzustka wytwarza przede wszystkim insulinę, która kontroluje poziom cukru we krwi. Jej niedobory mogą być spowodowane uszkodzeniem narządu, co przyczynia się do rozwoju cukrzycy. Dodatkowo produkuje sok trzustkowy (ok.1-3 litrów dziennie), który zawiera enzymy niezbędne do trawienia białek, tłuszczów oraz węglowodanów.
Usuniecie trzustki – kiedy jest konieczne?
Pankreatektomia, czyli usunięcie trzustki to zabieg, który najczęściej wykonywany jest u pacjentów z rakiem trzustki. Niekiedy resekcji gruczołu dokonuje się u pacjentów po poważnych i rozległych urazach, a także u tych, u których zniszczenie trzustki to konsekwencja nie leczenia innego nowotworu. Niekiedy w czasie operacji – zależności od stanu pacjenta i rozległości zmian – dodatkowo usuwa się:
- pęcherzyk żółciowy,
- śledzionę,
- część jelita cienkiego,
- węzły chłonne.
To jak rozległy będzie zabieg zależy przede wszystkim od umiejscowienia guza. Jeśli zmiana nowotworowa zlokalizowana jest w głowie trzustki konieczne jest usunięcie jej razem z dwunastnicą i pęcherzykiem żółciowym (to tzw. pankreatoduodenektomia). Wycięcie trzonu i ogona trzustki (częściowa pankreatektomia obwodowa, pankreatektomia subtotalna) wykonuje się jeśli guz znajduje się w trzonie lub ogonie trzustki. Podczas operacji usuwa się również śledzionę. Wycięcie całej trzustki z dwunastnicą i pęcherzykiem żółciowym to pankreatektomia totalna. Jeśli guz jest nieoperacyjny wykonuje się:
- zespolenia omijające: żółciowo-jelitowe (usunięcie pęcherzyka żółciowego i zespolenie drogi żółciowej z jelitem),
- żołądkowo-jelitowe (zespolenie żołądka z jelitem) – aby zlikwidować nudności i wymioty,
- neurolizę (zniszczenie włókien nerwowych) splotu trzewnego – aby złagodzić ból.
Usunięcie trzustki – powikłania
Wycięcie trzustki, jak każda inna operacja, pociąga za sobą pewne niebezpieczeństwo. Do najczęściej wstępujących powikłań należą:
- nadmierne krwawienie,
- infekcja,
- nieprawidłowa reakcja na znieczulenie tj. zawroty głowy, spadek ciśnienia krwi, duszności,
- przedostanie się enzymów trzustkowych do jamy brzusznej,
- uszkodzenie narządów jamy brzusznej.
Warto zaznaczyć, że powikłania znaczne częściej pojawiają u osób starszych, otyłych, palących papierosy, źle odżywiających się oraz chorujących na serce bądź płuca.
Choroby trzustki trudno zdiagnozować, dlatego bardzo wielu pacjentów rozpoczyna leczenie w sytuacji, gdy narząd jest już bardzo zniszczony. W przypadku osób chorujących na cukrzycę możliwe jest przeszczepienie wysp trzustkowych. Całkowite wycięcie gruczołu to ostateczność. Trzeba mieć na uwadze, że trzustka pełni bardzo ważną rolę w organizmie, wydziela hormony bez których ten nie może się obejść. W przypadku pacjentów, u których resekcja była jednym rozwiązaniem ratującym życie konieczne jest podawanie zastrzyków z insuliny, tak samo, jak u diabetyków oraz doustne przyjmowanie enzymów wydzielanych przez narząd, których organizm potrzebuje m.in. do prawidłowego trawienia.
