Wątroba to narząd, którego podstawowym zadaniem jest oczyszczanie organizmu. Neutralizuje szkodliwe działanie alkoholu czy leków. Wytwarza żółć, która jest niezbędna do trawienia, rozkłada pokarmy na proste związki, dzięki czemu organizm może jest przyswoić. Produkuje także substancje odpowiedzialne za prawidłową krzepliwość krwi. Magazynuje żelazo, witaminy i substancje energetyczne (tłuszcze, węglowodany).
Problemy zaczynają się w momencie, gdy przestajemy o nią dbać i nadużywamy m.in. alkoholu, który stanowi jeden z podstawowych czynników wywołujących choroby wątroby, także raka, ale nie jedyny. Rozwojowi zmian nowotworowych w obrębie wątroby sprzyjają:
- wirusowe zapalenie wątroby, przede wszystkim typu B i C,
- wrodzone hepatopatie,
- stłuszczenie wątroby,
- uszkodzenie wątroby alkoholem i nikotyną,
- zbyt wysokie stężenie żelaza w organizmie.
Wpływ na rozwój raka wątroby mogą mieć także mikrocystyny, czyli toksyny sinicowe, które mogą trafiać do organizmu wraz ze źle oczyszczoną wodą i źle przygotowanym jedzeniem. Kiedy trafią do organizmu osiadają w kanale żółciowym i stopniowo niszczą wątrobę. Te groźne patogeny znajdują się przede wszystkim w spleśniałej żywności. Prawdopodobieństwo rozwoju raka wątroby rośnie u osób, które przyjmują anaboliki oraz pań stosujących estrogeny.
Rak wątroby dzieli się na pierwotne (rak wątrobowokomórkowy, czyli takie, które powstały z komórek wątroby lub dróg żółciowych) oraz wtórne (guzy powstałe wskutek przerzutów z innych narządów).
Pierwotny rak wątroby (wątrobowokomórkowy) plasuje się na piątym miejscu pod względem częstości występowania nowotworów złośliwych oraz na trzecim w kolejności przyczyn zgonów z powodu wszystkich nowotworów złośliwych.
Rak wtórny wątroby pojawia się zazwyczaj u osób, które już chorują na raka. Zmiany wątrobie pojawiają się zazwyczaj przy nowotworach okrężnicy i odbytnicy. Ale nie tylko. Zdarza się, ze pojawia się przy nowotworach płuc, układu moczowo-płciowego lub piersi.
Objawy raka wątroby
Niestety rak wątroby bardzo długo rozwija się bez objawowo. Pierwsze, zauważalne przez chorego dolegliwości pojawiają się w momencie, gdy choroba jest już bardzo zaawansowana. Objawy raka wątroby, na które najczęściej skarżą się pacjenci:
- ból z prawej strony pod żebrami,
- gorączkę,
- brak apetytu,
- znaczy spadek wagi.
Dodatkowo znacznie powiększa się obwód brzucha, co przemawia za wodobrzuszem. Niekiedy pojawiają się obrzęki nóg, zażółcenie skóry oraz krwawienia z przewodu pokarmowego.
Jeśli doszło już do przerzutów zazwyczaj nie pojawiają żadne dodatkowe dolegliwości. Część pacjentów odczuwa jedynie większe osłabienie.
Rak wątroby - jak go wykryć?
Ponieważ rak wątroby daje o sobie znać stosunkowo późno, to najczęściej bywa rozpoznawany przypadkowo. Podczas diagnostyki zupełnie innego schorzenia. Czasem zdarza się, że podczas zwykłego badania palpacyjnego lekarz wyczuje niepokojącą zmianę.
W takich sytuacjach, aby jednoznacznie określić rodzaj i charakter zmiany konieczne są badania obrazowe. Zazwyczaj diagnostykę zaczyna się od badania USG jamy brzusznej, następnie lekarz a może zlecić tomografię komputerową oraz rezonans magnetyczny.
Raka wątroby mogą potwierdzić badanie krwi z oznaczeniem białka AFP i DCP. U części pacjentów rozpoznanie raka bywa trudne, dotyczy to przede wszystkim tych chorych, którzy mają zdiagnozowaną marskość narządu. Bardzo często wywołane przez nią zmiany zasłaniają nowotwór. W takich sytuacjach jedynym i zarazem najlepszym rozwiązaniem jest pobranie wycinka do badania histopatologicznego, którego wynik zazwyczaj nie pozostawia żadnych wątpliwości.
Rak wątroby – leczenie. Czy raka wątroby da się wyleczyć?
Niemal w 90 proc. przypadków raka wątroby można wyleczyć, ale tak się nie dzieje. Ogromna większość pacjentów trafia do lekarza zbyt późno, a im później, tym gorsze są rokowania.
U pacjentów z małym rakiem wątrobowokomórkowego konieczna jest operacja i wycięcie zmiany. Poza zabiegiem medycyna oferuje chorym także chemioterapię (radioterapia nie jest stosowana, ponieważ narząd bardzo źle toleruje promieniowanie) i podawanie za jej pośrednictwem cytostatyki bezpośrednio do wątroby. Niekiedy korzysta się z tzw. kriochirurgii (na guza działa się temperaturą do minus 180oC) bądź termoablacji (guza "spala się" w temperaturze 65-85oC).
Jeśli doszło już do przerzutów, ale stan chorego na to pozwala, także wykonuje się operację, wtedy guz usuwa się z szerokim marginesem zdrowej tkanki. Bardzo rozległe i rozproszone zmiany zazwyczaj nie są ruszane. Jedyne co lekarze mogą zaoferować w takich przypadkach to leczenie paliatywne.
W niektórych przypadkach szansą dla pacjentów jest jedynie przeszczep wątroby.
Warto pamiętać, że raka wątroby, zwłaszcza wątrobowokomórkowego, można uniknąć. Wystarczy zaszczepić się przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu B. Mimo że chorobę może wywołać także wirus typu C i choć nie ma na niego szczepionki, to przestrzegając szeroko pojętych zasad higieny można uniknąć zakażenia. Na szczęście, nawet gdy dojdzie do zakażenia, dzięki nowoczesnym lekom WZW C można bardzo skutecznie leczyć.
Dodatkowo warto unikać jedzenia żywności nieznanego pochodzenia, kupowanej na egzotycznych bazarach, która może zawierać rakotwórcze toksyny. Ograniczyć spożywanie alkoholu i rzucenie palenia. Warto także raz w roku wykonać badanie krwi z oznaczeniem prób wątrobowych, czyli enzymów ALAT i AspAT. To właśnie ich stężenie świadczy o tym, czy narząd pracuje prawidłowo.
To również może cię zainteresować:
