Prostata, czyli gruczoł krokowy lub stercze, wchodzi w skład męskich narządów płciowych. Mieści się blisko pęcherza moczowego oraz otacza jeden z odcinków cewki moczowej. Jeśli choruje, to najczęściej mówi się o:
- zapaleniu ostrym lub przewlekłym,
- łagodnym rozroście gruczołu krokowego,
- nowotworze złośliwym.
Skąd się bierze nowotwór? Zdaniem specjalistów o tym, czy u mężczyzny dojdzie do rozwoju raka prostaty, w dużej mierze decydują uwarunkowania genetyczne. Szacuje się, że u panów, których brat lub ojciec zmagali się rakiem prostaty, występuje większe ryzyko zachorowania. Jeśli chorował tylko jeden członek rodziny ryzyko jest dwukrotnie wyższe, jeśli dwaj – wzrasta ono aż jedenastokrotnie.
Co gorsza, rak prostaty rozwija się bardzo powoli. Zdarzają się sytuacje, że guz kształtuje się przez blisko dziesięć lat. W pierwszej fazie choroby nowotwór ogranicza się tylko do prostaty, z czasem jednak zaczyna naciekać, co pociąga za sobą pojawienie się przerzutów. Te najczęściej diagnozowane są w węzłach chłonnych oraz narządach odległych, zwłaszcza w kościach.
Objawy raka prostaty
Najbardziej typowe objawy raka prostaty, to:
- częste oddawanie moczu, także w nocy,
- trudności w oddawaniu moczu (trudności w rozpoczęciu oddawania moczu, słaby lub przerywany strumień),
- wrażenie niepełnego opróżnienia pęcherza.
W przypadku pacjentów, u których choroba jest już bardziej zaawansowana obserwuje się przede wszystkim:
- krwiomocz,
- uczucie pieczenia przy oddawaniu moczu,
- bóle w podbrzuszu,
- nietrzymanie moczu,
- zaburzenia wzwodu,
- bóle okolicy lędźwiowej oraz krocza,
- obecność krwi w spermie,
- bóle oraz krwawienia z odbytu.
Kiedy choroba przestała ograniczać się tylko gruczołu krokowego i zaczęły pojawiać się przerzuty, chorzy zaczynają skarżyć się na bóle kostne, patologiczne złamania kości, porażenie kończyn i inne objawy ucisku na rdzeń kręgowy, powiększenie węzłów chłonnych, zaburzenia krzepnięcia oraz wyniszczenie nowotworowe.
Rak prostaty – diagnoza
Jeśli analiza objawów sugeruje, że przyczyną problemów jest układ moczowy, a konkretnie gruczoł krokowy, lekarz w pierwszej kolejności zleci badanie PSA. To glikoproteina produkowana jedynie przez komórki nabłonkowe prostaty, tym samym zaburzenia w jej stężeniu uznaje się jeden z najbardziej miarodajnych wskaźników, że w obrębie gruczołu dzieje się coś niepokojącego. Trzeba jednak zaznaczyć, że niewłaściwy wynik nie zawsze wiąże się z rakiem prostaty. Delikatny wzrost może wynikać ze stanu zapalnego lub być konsekwencją urazu do którego doszło, np. podczas wykonania ultrasonografii przezodbytniczej. Dopiero bardzo wysokie wahania sugerują nowotwór. Jednak ostateczną odpowiedź na pytanie czy pacjent ma raka prostaty czy też inne schorzenie daje badanie histopatologiczne pobranego wycinka.
Wskazaniem do tego badania, poza nieprawidłowym stężenia PSA są:
- nieprawidłowości wykryte w sterczu na podstawie badania palcem przez odbytnicę; czułość badania per rectum w wykrywaniu tego nowotworu jest ograniczona – potwierdzenie istnienia raka na podstawie biopsji uzyskuje się bowiem tylko u niespełna 50 proc. mężczyzn, u których wynik badania był nieprawidłowy; mimo to badanie per rectum powinno być wykonywane profilaktycznie u wszystkich mężczyzn po 50 roku życia, bez względu czy pacjent zgłasza problemy z układem moczowo-płciowym czy też nie;
- zmiany w gruczole krokowym ujawnione przez ultrasonografię przezodbytniczą.
Biopsja służy nie tylko ocenie rodzaju zmiany, ale w przypadku raka pozwala określić czy zmiana jest złośliwa czy też nie, oraz jak jest rozległa.
Rak prostaty – leczenie
Jeśli choroba ogranicza się tylko do prostaty gruczołu krokowego stosuje się tzw. leczenie radykalne. Polega ona m.in. na:
- całkowitym wycięciu prostaty wraz z pęcherzykami nasiennymi i węzłami chłonnymi miednicy (prostatektomia radykalna);
- radykalne napromienianie stercza z pól zewnętrznych;
- radioterapia polegająca na wprowadzeniu (czasowym lub na stałe) radioizotopu do gruczołu krokowego (brachyterapia).
W przypadku nowotworów bardziej rozległych lub tych, które zaczęły już naciekać operacja i radykalne wycięcie zmiany nie już możliwe. Aby zapanować nad chorobą w pierwszej kolejności podaje się terapię hormonalną, czyli męskie hormony – androgeny, które stymulują jego rozwój oraz hormony, które zmniejszą oddziaływania androgenów na stercz. W niektórych przypadkach podczas zabiegu operacyjnego całkowicie usuwa się jądra.
Każdy mężczyzna musi mieć świadomość, że tylko wczesne wykrycie zmiany kwalifikuje do radykalnego leczenia raka prostaty. Niestety, w Polsce aż 30 proc. chorych trafia do lekarza, gdy choroba jest bardzo mocno zaawansowana. Dlatego tak ogromne znaczenie ma to, aby mężczyźni po 50 roku życia mieli wykonywane profilaktycznie badanie per rectum i regularnie sprawdzali stężenie PSA w surowicy krwi.
To również może cię zainteresować:
