Rak tarczycy rozwija się przede wszystkim u kobiet między 20. a 40. rokiem życia. Może także pojawić się u dzieci, dane pokazują, że odpowiada za jedną trzecią wszystkich zachorowań na raka. U niewielkiej grupy pacjentów, tj. 5-10 proc. rozpoznaje się raka anaplastycznego lub rdzeniastego raka tarczycy. Oba występują stosunkowo rzadko i dotykają osoby w 7-8 dekadzie życia.
Na szczęście raka tarczycy niemal w 90 proc. przypadków daje się całkowicie wyleczyć, ale kluczowe jest wczesne rozpoznanie zmiany. Co sprzyja rozwojowi tego nowotworu? Lekarze zgodnie podkreślają, że mechanizm jego tworzenia nie jest do końca znany, jednak podejrzewa się, że olbrzymie znaczenie może mieć:
- niedobór jodu,
- nadmiar jodu,
- nadmierna stymulacja tarczycy przez TSH,
- działanie promieniowania jonizującego, np. u chorych w radioterapii nowotworów grasicy czy okolic szyi, oraz u osób napromieniowanych w wyniku eksplozji nuklearnej,
- uwarunkowania genetyczne – badania pokazują, że wpływ na rozwój raka tarczycy mogą mieć geny RAS, RET, MET oraz aktywność tzw. genów supresorowych i zaburzenia w stężeniu substancji, które pobudzają jej do pracy, tj. TSH, cytokininy, naskórkowy czynnik wzrostu EGF,
- niektóre rzadkie choroby dziedziczne.
Rodzaje raka tarczycy
Medycyna wyróżnia cztery rodzaje raka tarczycy: brodawkowaty, pęcherzykowy, rdzeniasty i anaplastyczny. Niekiedy mówi się jeszcze o chłoniaku, mięsaku, włókniakomięsaku. Blisko u 10 procent chorych z wolem guzkowym, w usuniętym miąższu tarczycy stwierdza się obecność raka (rak utajony).
Rak brodawkowaty tarczycy
To najczęściej występujący rodzaj raka tarczycy. Rozwija się powoli, jest łagodny. Najczęściej pojawia się u młodych kobiet. Nowotwór ten bardzo rzadko przekracza torebkę gruczołu tarczowego, ale może dawać przerzuty do węzłów chłonnych. Bardzo często nie daje żadnych objawów lub ukrywa się pod postacią wola (w takich sytuacjach mówi się o raku utajonym). Jeśli jego średnica nie przekracza centymetra mówi się o mikroraku tarczycy.
Rak pęcherzykowy tarczycy
Stanowi niemal 20 procent nowotworów złośliwych tarczycy, diagnozowany jest zazwyczaj u osób między 40 a 50 rokiem życia i najczęściej spowodowany jest niedoborami jodu, czyli pierwiastka, który odpowiada za prawidłowe funkcjonowanie tarczycy. Rośnie bardzo powoli i może dawać przerzuty do płuc lub kości. Nacieka na torebkę, miąższ gruczołu i naczynia krwionośne.
Rak rdzeniasty tarczycy
Rak rdzeniasty tarczycy stanowi ok. 5 procent wszystkich raków tarczycy. Schorzenie pojawia się u osób po 50. roku życia. Zazwyczaj jest wieloogniskowy i atakuje oba płaty gruczołu tarczycowego. Rak może „przenosić się" naczyniami limfatycznymi i dawać przerzuty do węzłów chłonnych szyi i śródpiersia. Jeśli przedostanie się do krwiobiegu zmiany nowotworowe mogą pojawić się w kościach, wątrobie i płucach. Czasem zdarza się się współistnieje z innymi nowotworami dokrewnymi.
Medycyna dzieli raka rdzeniastego na dwa rodzaje:
- rak rdzeniasty tarczycy sporadyczny – dotyczy 75 proc. wszystkich chorych z rakiem rdzeniastym tarczycy;
- rak rdzeniasty tarczycy uwarunkowany genetycznie – jest dziedziczny i pojawia się u 25 proc. wszystkich pacjentów z rakiem tarczycy.
Rak niezróżnicowany, czyli rak anaplastyczny tarczycy
To najgroźniejsza odmiana raka tarczycy. Szacuje się, że dotyczy on maksymalnie 10 proc. wszystkich chorych z rakiem tarczycy. Najczęściej pojawia się u osób po czterdziestce. Rozwija się bardzo szybko i atakuje oba płaty gruczołu. Przerzuty w jego przypadku najczęściej pojawiają się w płucach, kościach, mózgu oraz węzłach chłonnych.
Warto pamiętać, że rak tarczycy nie zawsze jest samodzielną jednostką chorobową. Zdarza się, że jego obecność spowodowana jest obecnością zupełnie innego nowotworu. Przerzuty do tarczycy dają najczęściej raki zlokalizowane w obrębie nerek, płuca, piersi, jajnika oraz czerniaki. Niestety w takich przypadkach rokowanie jest bardzo złe.
Objawy raka tarczycy
Niestety, objawy raka tarczycy są mało charakterystyczne. Dlatego tak ważne jest dokładne obserwowanie i nie lekceważenie sygnałów, które wysyła organizm. Warto też pamiętać, że tylko wczesna diagnoza daje szansę na pełne wyleczenie. Zatem na co wrócić uwagę? Zaniepokoić powinny przede wszystkim:
- chrypka (najczęściej spowodowana jest podrażnieniem strun głosowych),
- powiększone węzły chłonne szyi,
- duszność i problemy z oddychaniem,
- kłopoty z przełykaniem pokarmu.
Rak tarczycy – diagnoza
Podstawowym badaniem u każdego pacjenta, u którego podejrzewa się raka tarczycy jest USG narządu. Zdaniem specjalistów każdy niezależnie od wieku czy predyspozycji powinien wykonywać je raz na dwa lata. Badanie ultrasonograficzne pozwala wykryć nawet najmniejsze zmiany w tarczycy, których nie można wyczuć podczas badania palpacyjnego. Jeśli wynik badania będzie budził wątpliwości, konieczne będzie pobranie wycinka do badania histopatologicznego. Warto też pamiętać, że nie każdy guz jest nowotworem.
Rak tarczycy – leczenie
Najskuteczniejszą metoda leczenia raka tarczycy jest operacja. Jej zakres zależy jednak od rodzaju nowotworu i stopnia jego rozwoju. Jeśli lekarz zdecyduje o usunięciu całego gruczołu, chory do końca życia, będzie musiał przyjmować leki hormonalne, które zastąpią hormony, które normalnie wytwarza tarczyca.
Jeśli wycięta została tylko część stosuje się leczenie jodem promieniotwórczym (radioaktywnym izotopem jodu). Terapia ma na celu zniszczyć pozostałości tkanek tarczycy. Jeśli to nie pomaga wprowadza się tzw. teleterapię – radioterapię ze źródła zewnętrznego.
To również może cię zainteresować:
