Metformina to związek chemiczny z grupy biguanidów, który jest wykorzystywany przede wszystkim w leczeniu cukrzycy typu 2 i insulinooporności. Lekarstwa, które go zawierają, można kupić w Polsce już za 4 zł, a zwykle ich cena nie przekracza kilkunastu złotych.
Oprócz ceny, metformina ma również inną ważną zaletę - jest bezpieczna i rzadko wywołuje skutki uboczne. Dzięki odkryciu zespołu naukowców z John Hopkins University i University of Pennsylvania wiemy też, że może się okazać dużą pomocą w leczeniu uzależnienia od nikotyny.
Jej skuteczność objawia się przede wszystkim w tym, że pomaga uzależnionemu przetrwać objawy odstawienia nikotyny (zwłaszcza niepokój i stres) - to właśnie one sprawiają, że palacz znów wraca do nałogu albo w ogóle nie potrafi z niego zrezygnować.
Skomplikowany proces, prosty efekt
Jak to możliwe? To dość skomplikowany proces, dla którego zrozumienia potrzebne jest wyjaśnienie, czym jest kinaza białkowa aktywowana przez AMP (AMPK). To enzym, który jest "czujnikiem" stanu metabolicznego (inaczej homeostazy, czyli zdolności organizmu do utrzymywania wewnętrznych parametrów na stałym poziomie - np. temperatury na poziomie 36,6 stopni Celsjusza).
Kiedy nałogowy palacz dostarcza sobie nikotyny, żeby z jej pomocą złagodzić stres, tzw. szlak AMPK jest aktywny - dlatego zapalenie papierosa faktycznie pozwala się uspokoić palącemu. Po tym, kiedy rzuci palenie, ten proces jest stłumiony. To zaś sprawia, że występują objawy odstawienia - m.in. silny niepokój, z którym trudno sobie poradzić.
Metformina też pobudza ten enzym, dzięki czemu szlak AMPK znów jest aktywny. W efekcie stres związany z odstawieniem nikotyny również ulega stłumieniu, czyli innymi słowy palacz nie odczuwa objawów, które normalnie towarzyszą rzucaniu palenia. Dzięki temu łatwiej wytrwać mu w swoim postanowieniu.
Na razie badacze pod kierunkiem prof. Sangwona Kima wykazali skuteczność metforminy w testach na myszach, u których wywołali uzależnienie od nikotyny. Po dwutygodniowej kuracji metforminą okazało się, że wychodzenie z nałogu nie wywołało u gryzoni żadnych negatywnych skutków odstawienia.
Naukowcy nie zaobserwowali też żadnych skutków ubocznych, na które skarży się wiele osób rzucających palenie, czyli irytacji, nadmiernego apetytu, wahań wagi czy zmiany poziomu glukozy we krwi.
Wyniki ich eksperymentu są tak obiecujące, że podobny test zostanie przeprowadzony na ludziach. Jeśli skuteczność zostanie potwierdzona, to rozwiązanie może stać się prawdziwym wybawieniem dla palaczy, którzy chcą skończyć z nałogiem.
20 tys. śmierci dziennie
O potencjale tego odkrycia najlepiej świadczą zresztą statystyki dotyczące palenia tytoniu. Światowa Organizacja Zdrowia szacuje, że do 2025 roku na świecie będzie 1,6 mld palaczy, a już teraz każdego dnia z powodu tego nałogu umiera prawie 20 tys. osób (7 mln rocznie).
Dlatego każdy bezpieczny sposób, który jest skuteczny w walce z uzależnieniem od nikotyny, jest na wagę złota. Dosłownie, bo leczenie chorób, które są wynikiem palenia papierosów kosztuje rocznie miliardy dolarów.
Źródła: John Hopkins Medicine, PNAS.
Zobacz też:
- Finowie bliscy wynalezienia szczepionki na cukrzycę typu 1. Może zapobiec połowie zachorowań
- Koniec z igłami? Nowe urządzenie do bezbolesnego pomiaru glukozy jest w fazie testów
- Widok płuc palacza - najlepsza motywacja do rzucenia palenia
- E-papierosy zdrowszą alternatywą dla tytoniu? Właśnie okazało się, że zawierają rakotwórcze metale ciężkie
