Artroza coraz częściej dotyka także ludzi młodych i jest chorobą której nie da się wyleczyć, a jedynie łagodzić jej objawy. Schorzenie to ma charakter przewlekły i postępujący.
Według lekarzy reumatologów, artroza jest chorobą reumatyczną. Dotyka ona najczęściej tych stawów, które są nadmierne obciążane masą ciała np. stawy kolanowe. Na jej wystąpienie ma również uprawiany sport i wykonywana praca. Choroba ta obejmuje także ręce, stopy oraz kręgosłup szyjny i lędźwiowy.
Chrząstka stawowa to elastyczna tkanka, która składa się z macierzy okołokomórkowej chrząstki oraz wody. Pokrywa ona powierzchnię stykających się ze sobą kości, zapobiegając ich ścieraniu. Jest odporna na tarcie i poślizg.
Staw otoczony jest przez torebkę stawowo-więzadłową, w której znajduje się substancja - synowium. Błona maziowa odżywia chrząstkę składnikami odżywczymi i produkuje maź stawową - jest ona bezbarwnym, lekkim płynem składającym się z krwi i kwasu hialuronowego, który daje jej lepkość, umożliwiając poślizg.
Do prawidłowego występowania mazi stawowej niezbędna jest aktywność fizyczna. Obciążenie stawu jest postawą do zaopatrywania chrząstki w składniki odżywcze, a ich wymiana możliwa jest tylko podczas ruchów.
Przyczyny powstania artrozy
Patogeneza powstania choroby zaczyna się od uszkodzenia chrząstki stawowej, w wyniku której następuje wydzielenie substancji chemicznych, pogłębiających ten problem. W chrząstce zaczynają pojawiać się pęknięcia, staje się ona coraz cieńsza, doprowadzając do utraty wody, czego wynikiem jest pogorszenie jej elastyczności. Duży wpływ na uszkadzanie stawów mają wady postawy, wpływające na złe ustawianie kręgosłupa czy stawu biodrowego. Na postęp artrozy wpływa również nadwaga i otyłość. Nadmierne kilogramy mają wpływ na obciążenie kręgosłupa, bioder i kolan. Długotrwałe obciążanie stawów np. w wyniku wykonywanej pracy także są przyczyną rozwoju choroby. Na skutek tych czynników, powierzchnia stawowa traci sprężystość i zaczyna ulegać mikrourazom.
Zarówno brak ruchu jak i jego nadmiar może spowodować wystąpienie choroby. Artroza często dotyczy sportowców wyczynowych, którzy przez długie lata intensywnych treningu obciążają swoje stawy.
Zmiany zwyrodnieniowe skutkują pojawieniem się bólu, w różnych intensywnościach. Początkowo pojawia się on po nadmiernych i długotrwałym wysiłku. Ustępuje sam i często nawraca zwiększając czas trwania.
Najczęstszymi przyczynami artrozy są:
- naturalne zużywanie i starzenie się stawów
- wiek
- mikrourazy
- czynniki genetyczne
- choroby ogólnoustrojowe współistniejące takie jak otyłość, cukrzyca, reumatoidalne zapalenie stawów
- wady wrodzone
- zakażenia
Artroza - objawy
Objawy tej choroby są dość charakterystyczne. Prawie zawsze pojawia się ból stawów (głęboki i narastający podczas aktywności fizycznej lub zmian pogody).
Kolejnym objawem jest sztywność stawów, odczuwalne trzeszczenie lub tarcie podczas ruchu. Ostatecznie dochodzi do silnego bólu podczas chodzenia, ograniczenie ruchomości stawów oraz przykurcze mięśniowe.
Artroza najczęściej dotyka stawów kolanowych. Nieleczona może doprowadzić do chronicznego bólu stawów, a w ostateczności nawet uniemożliwić poruszanie się. Dolegliwości narastają wraz z ruchem i postępem choroby, doprowadzając do problemów z chodzeniem. Artroza stawu kolanowego objawia się sztywnością i ograniczeniem jego ruchomości. Częstym skutkiem jest szpotawość.
Drugim najczęściej atakowanym stawem jest staw biodrowy. Choroba objawia się ograniczoną ruchomością i prowadzi do problemów ze stawianiem nóg. Chory stara się przyjmować bezbólowe pozycje, ograniczające zgięcie i rotacje kończyny. Ból stawu biodrowego pojawia się po wewnętrznej i zewnętrznej stronie biodra, promieniuje do pachwiny, pośladków lub kolan, a także ogranicza siadanie i wstawanie.
Dolegliwości związane z artrozą są długotrwałe i bardzo uciążliwe, niezależnie od tego jakich stawów dotyczą.
Artroza stawu skokowego występuje dużo rzadziej niż zwyrodnienia kolana czy biodra. Rozwija się zazwyczaj na podłożu zaburzeń czynności stawu skokowego lub innej części stopy. Zaburzenia te powstają na skutek wcześniejszych urazów lub wrodzonych deformacji kości. Tak samo jak w innych stawach, dochodzi do zwyrodnienia i zniszczenia części chrzęstnej stawu.
Artroza - rozpoznanie
W celu zdiagnozowania schorzenia niezbędne jest wykonanie zdjęcia rentgen. Pokazuje ono zwyrodnienia chrząstki, szparę pomiędzy stawem, a kością i ewentualne narośla kostne. Dodatkowym badaniem artrozy kolan jest USG. Umożliwia zobaczenie stanu chrząstki oraz jej powierzchni - niepokojące kiedy będzie ona nierówna i chropowata.
Leczenie artrozy
W celu złagodzenia dolegliwości towarzyszących chorobie, należy przede wszystkim unikać przeciążeń stawów. Bardzo ważna jest stabilizacja stawów podczas uprawiania różnych sportów. Często stosuje się fizjoterapię, w której przeprowadza się zabiegi i ćwiczenia mające na celu uśmierzenie bólu, a także działają przeciwzapalnie. Efektywne jest stosowanie krioterapii, laseroterapii oraz ultradźwięków.
W przypadku występowania nadwagi lub otyłości niezbędna jest redukcja wagi, aby zmniejszyć obciążenie stawów.
Obecnie skutecznym leczeniem jest zastosowanie tzw. kinesiotapingu czyli odpowiednich plastrów odciążających stawy, dzięki którym zmniejsza się stan zapalny oraz ból podczas wykonywania czynności ruchowych.
Niestety nie ma farmakologicznego leczenia w artrozie. Dostępne są jedynie preparaty działające przeciwzapalnie i przeciwbólowo. Stosuje się także leki wpływające na tkankę chrzęstną stawową, które w pewien sposób hamują jej niszczenie, wspomagają odbudowę i zmniejszają dolegliwości bólowe.
Pacjenci z silnymi bólami, nawracającymi stanami zapalnymi oraz wysiękami są kwalifikowani do leczenia chirurgicznego, które ma na celu oczyszczenie lub całkowitą wymianę stawu.
W przypadku oczyszczania stawu, usuwa się zniszczoną błonę maziową, co skutkuje redukcją bólu i poprawieniem funkcji stawu.
Endoprotezoplastyka jest zabiegiem polegającym na wycięciu chorega stawu (jego fragmentu) oraz wszczepieniu elementu sztucznego (protezy).
