Rak tarczycy – rokowania, statystyki, podstawowe informacje
Statystyki twierdzą, że kobiety chorują na raka tarczycy o wiele częściej niż mężczyźni – różnica jest czterokrotna. Rocznie choruje około 2 tysiące nowych osób. Gdy w grę wchodzi rak tarczycy, rokowanie jest dość dobre, przynajmniej na tle innych nowotworów. Szanse na przeżycie 5 lat szacuje się u mężczyzn na 76,8%, a u kobiet aż na 90,7%.
Najczęściej występuje rak tarczycy brodawkowaty. Charakteryzuje się on powolnym wzrostem, dość pomyślnym rokowaniem i rzadko występującymi przerzutami odległymi. Niestety gdy w grę wchodzi rak tarczycy, przerzuty do bliskich okolic (węzłów chłonnych szyjnych) pojawiają się dość często. Drugi wariant tego nowotworu to rak pęcherzykowy o mniej specyficznych objawach. Typ wysokokomórkowy charakteryzuje się o wiele gorszym rokowaniem; na szczęście występuje stosunkowo rzadziej. Odróżnienie łagodnego gruczolaka od raka pęcherzykowego jest dla patologów poważnym wyzwaniem. Inne rodzaje nowotworu tarczycy to bardzo złośliwy rak rdzeniasty tarczycy (MTC), który bywa warunkowany przez czynniki genetyczne, oraz jeden z najzłośliwszych ludzkich nowotworów, czyli rak anaplastyczny.
W przypadku walki z rakiem tarczycy, bardzo istotna jest szybka diagnoza. Błyskawiczne działanie to najlepsza znana taktyka. Dlatego osoby, które miały u siebie w rodzinie przypadki takiego nowotworu, powinny zdecydować się na diagnostykę genetyczną, a w razie wskazań: na operację profilaktyczną. Warto zadbać o swoje doedukowanie w tym zakresie. Światowy Dzień Tarczycy przypada na 25 maja – ten sam dzień, w którym zaczyna się europejski Tydzień Walki z Rakiem.
Jakie są przyczyny raka tarczycy?
Niestety, nie są one do końca jasne. Specjaliści przekonują jednak, że istnieje kilka bezsprzecznych czynników ryzyka. Należą do nich między innymi:
- nieprawidłowe ilości wchłanianego przez organizm jodu: nadmiar przy raku brodawkowatym oraz niedobór przy nowotworze pęcherzykowatym,
- wspomniane czynniki genetyczne oraz wybrane, rzadkie choroby dziedziczne,
- wystawienie na promieniowanie jonizujące – szczególną ostrożność powinni zachować pacjenci poddający się radioterapii nowotworów okolic szyi i grasicy, a także osoby napromieniowane na skutek nuklearnego wybuchu,
- jeśli chodzi o rak tarczycy a TSH, hormon ten może nadmiernie stymulować pracę gruczołu i przyczyniać się do wystąpienia nowotworu.
Rak tarczycy – objawy
Jak już podkreślaliśmy, odpowiednio wczesna diagnoza jest absolutnie kluczowa dla powodzenia podjętego leczenia. Gdy tylko pojawią się pierwsze objawy raka tarczycy bądź wystąpią jakiekolwiek sytuacje, które wzbudzą Twoje podejrzenia lub niepokój, od razu skonsultuj się z lekarzem. Stawka jest zbyt wysoka, żeby pozwalać sobie na opieszałość. Alarmujące objawy raka tarczycy nie są zbyt charakterystyczne, ale poniższa lista może okazać się pomocna:
- guzy tarczycy – mogą być pojedyncze albo mnogie. Należy zwracać uwagę, czy mają tendencję do wzrostu,
- duszności,
- powiększone węzły chłonne w okolicach szyi,
- zaburzenia czynności połykania,
- chrypnięcie głosu będące efektem podrażnienia strun głosowych.
Diagnozowanie nowotworu tarczycy
Odpowiadając na pytania lekarza, należy wziąć pod uwagę wszystkie, także pozornie nieistotne objawy. Rak tarczycy musi następnie zostać potwierdzony przez wykonanie odpowiednich badań; konieczne jest także rozpoznanie konkretnej odmiany nowotworu. Oto najważniejsze etapy diagnozy:
- badanie fizykalne – lekarz może spróbować wyczuć ewentualne zmiany nawet za pomocą dotyku,
- USG tarczycy – podstawowe badanie kontrolne, które powinniśmy wykonywać raz na każde dwa lata. Takie badanie ultrasonograficzne potrafi wykryć nawet bardzo małe zmiany w gruczole, które nie zostały wychwycone poprzez dotyk – kiedy lekarz stwierdzi ich obecność, powinien odesłać pacjenta pod opiekę endokrynologa,
- biopsja tarczycy – pozwala ona ustalić, czy wykryte guzki są nowotworami złośliwymi. Okazuje się bowiem, że tylko część zmian wykrytych podczas badania USG jest tego typu – na szczęście reszta to miany łagodne,
- badanie histopatologiczne usuniętej zmiany – przy obecnym stanie rozwoju medycyny dopiero pooperacyjny test usuniętego guzka daje stuprocentową pewność, jaki był jego charakter.
Rak tarczycy – leczenie
Leczenie nowotworu tarczycy polega najczęściej na operacji. To, jak szeroki jest jej zakres, zależy od rodzaju raka i od wieku, w jakim jest pacjent. Lekarz musi także podjąć decyzję o tym, czy chce usuwać tylko część gruczołu, czy może całą tarczycę. Gdy operacja będzie polegać na całkowitym usunięciu gruczołu, pacjent będzie musiał przyjmować leki hormonalne.
Aby zniszczyć pozostałości tkanek tarczycy, wdrażane jest leczenie przy użyciu radioaktywnego izotopu jodu. Do przeprowadzenia terapii jodem promieniotwórczym konieczna jest izolacja pacjenta; wszystko dlatego, że substancja ta jest radioaktywna. Kiedy ta metoda zawiedzie, możliwa jest jeszcze teleterapia ze źródła zewnętrznego.
Rodzaje raka tarczycy
Wiesz już, że można wyróżnić cztery główne typy nowotworu tarczycy. Nie wyczerpują one oczywiście całej listy (oprócz nich występują chociażby chłoniak, włókniakomięsak, mięsak), ale ze względu na częstość zachorowań przyjrzyjmy się wspomnianej czwórce odrobinę bliżej.
- Brodawkowaty rak tarczycy – odnotowuje się go u ponad połowy chorych na nowotwór tego gruczołu; dwa razy częściej u kobiet, zwykle u osób w młodym wieku. Jest najłagodniejszy i wzrasta stosunkowo powoli; często jest wieloogniskowy i może dawać przerzuty do węzłów chłonnych. Zdarza się, że przebiega jako rak utajony (wykrywa się go wówczas po zbadaniu miejsca po gruczole usuniętym z uwagi na wole) albo zupełnie bez objawów. Jeśli nowotwór brodawkowaty ma średnicę poniżej jednego centymetra, mówi się o nim jako o mikroraku tarczycy.
- Pęcherzykowy rak tarczycy – stanowi mniej więcej 20% wszystkich nowotworów złośliwych tego gruczołu. Atakuje zwykle osoby m. 40. a 50. rokiem życia w związku z niedoborem jodu. Zazwyczaj pojawia się tylko jeden guz, który rozrasta się powoli i może dawać przerzuty przez naczynia krwionośne do płuc. Pęcherzykowaty rak tarczycy daje także przerzuty do kości.
- Rdzeniasty rak tarczycy – stanowi 5% wszystkich nowotworów gruczołu, jest wieloogniskowy i pojawia się najczęściej po pięćdziesiątce. Rak rozwija się w wolnym tempie w obu płatach, po czym daje przerzuty drogami limfatycznymi do węzłów chłonnych śródpiersia i szyi. Z kolei przerzuty drogą krwi dotyczą zwykle płuc, kości i wątroby. Zdarza się, że ten typ raka współistnieje z rakiem innych gruczołów dokrewnych. W 75% przypadków mówimy o nowotworze rdzeniastym sporadycznym, a w 25% - uwarunkowanym genetycznie.
- Anaplastyczny rak tarczycy – stanowi 5-10% wszystkich nowotworów tarczycy. Charakteryzuje się wysokim stopniem złośliwości; często radykalne leczenie jest uniemożliwione, a rokowania – bardzo słabe. Występuje zwykle u osób po czterdziestce. Rozwija się w obu płatach tarczycy i szybko nacieka okoliczne tkanki. W szybkim tempie dochodzi do przerzutów do węzłów chłonnych i z krwią do mózgu, kości oraz płuc.
Warto pamiętać, że rak tarczycy może także wystąpić na skutek przerzutów innych nowotworów do tego gruczołu. Z tego powodu występuje aż 5% zachorowań. Przyczyną może być czerniak, rak nerki, jajnika, płuca czy piersi. Ponieważ nowotwór pierwotny jest zwykle w fazie zaawansowanej i doszło już do przerzutów drogą krwi, rokowanie jest bardzo niekorzystne. Pamiętaj – wczesna diagnoza to jedyna szansa w walce z rakiem tarczycy.
To również może cię zainteresować:
Guzki tarczycy - czym są, skąd się biorą, a także w jaki sposób się je diagnozuje oraz leczy?
