Mięczak zakaźny - choroba nie tylko dzieci

Mięczak zakaźny jest chorobą skóry o podłożu wirusowym, która, choć najczęściej dotyka dzieci, dotyczy także dorosłych. Wirus powodujący zakażenie to wirus ospy - nie należy jednak mylić go z ospą wietrzną.

Do zarażenia mięczakiem dochodzi w podobny sposób, co do zarażenia ospą wietrzną. Dorośli najczęściej zarażają się drogą płciową.

Zakażenie mięczakiem zakaźnym nie jest uciążliwe pod kątem złego samopoczucia czy innych, nieprzyjemnych objawów, takich jak gorączka, ból czy swędzenie, jednak bardzo łatwo jest się nim zarazić. Na zakażenie szczególnie narażone są osoby, u których występuje spadek odporności.

Jak rozpoznać, czy powstałe wykwity na skórze to właśnie mięczak zakaźny? Objawy to przede wszystkim twarde półprzeźroczyste guzki, barwy masy perłowej, z zagłębieniem w części środkowej, z których przy ucisku wydobywa się kaszkowata treść. Mięczak zakaźny charakteryzuje bardzo duża zakażalność, szczególnie wśród dzieci i osób z obniżoną odpornością. Zmiany lokalizują się twarzy, rękach oraz okolicach narządów płciowych. 

Mięczak zakaźny - przyczyny 

Wirusem odpowiedzialnym za tworzenie się mięczaka zakaźnego jest MCV - molluscum contagiosum virus z grupy wirusów ospy. W największej grupie ryzyka zakażenia się są osoby o obniżonej odporności, na co w największym stopniu wpływają: zakażenie wirusem HIV (nawet 20 % nosicieli dotkniętych jest zmianami spowodowanymi przez wirus wywołujący mięczaka zakaźnego), a także cukrzyca.

Zwiększone prawdopodobieństwo zakażenia wirusem MCV pojawia się także u osób leczonych przewlekle kortykosteroidami, preparatami immunosupresyjnymi, a także wśród osób borykających się z atopowym zapaleniem skóry. Ponieważ wirus rozprzestrzenia się przez dotyk, na jego "złapanie" narażeni są także masażyści, kosmetyczki, pracownicy basenów i kąpielisk, a także sportowcy.

Najczęściej na mięczaka zakaźnego chorują dzieci w wieku przedszkolnym, wśród dorosłych pojawia się znacznie rzadziej i rozprzestrzenia się zazwyczaj drogą płciową.

Mięczak zakaźny - jak dochodzi do zakażenia? 

Najczęstszą drogą zakażenia wirusem mięczaka zakaźnego może być bezpośredni kontakt z osobą już zakażoną. Do rozprzestrzeniania się wirusa dochodzi także drogą kropelkową, a nawet przez wspólne używanie tych samych przedmiotów (naczynia, ubrania, ręczniki, zabawki, sprzęty sportowe).

Wśród osób aktywnych seksualnie, bardzo często do zakażeń dochodzi również drogą płciową. Co ważne - w przypadku mięczaka zakaźnego, osoba zakażona zaraża przez cały czas występowania zmian na skórze. Wraz z całkowitym zniknięciem ich z powierzchni skóry, znika również zdolność zarażania. Zmiany usytuowane są na komórkach nabłonka płaskiego - egzystują tylko na poziomie naskórka i nie rozprzestrzeniają się w głębszych warstwach skóry. 

Mięczak zakaźny - objawy choroby 

Mięczak zakaźny, tak jak inne choroby skóry, daje o sobie znać poprzez charakterystyczne wykwity na skórze. Pierwsze objawy zakażenia wirusem pojawiają się stosunkowo późno, bowiem dopiero po 2-3 miesiącach od zakażenia. Pierwszym symptomem jest wysypka w formie nielicznych grudek. Im mniejsza odporność, tym więcej grudek może się pojawić. Początkowo wysypka składa się z niewielkich grudek, które z czasem rozrastają się do kilku milimetrów - nawet 10. Inne objawy, pozwalające rozpoznać mięczaka zakaźnego, a także odróżnić go od innego rodzaju zmian na skórze, to: 

  • zagłębienia w środkowej części wyprysków, zwane "pępkowatym"
  • zmiany przybierają kolor skóry, bądź mogą być białe, szarobiałe, perłowe lub woskowe
  • po naciśnięciu zmiany wydobywa się z nich kaszowata treść
  • u niewielkiego odsetka zarażonych, zmiany mogą być otoczone obwódką
  • zmiany nie powodują uciążliwych dolegliwości, tj. swędzenia, pieczenia, uczucia rozgrzania
  • po ustąpieniu mogą pozostawiać niewielkie blizny
  • pojawiają się na wewnętrznej stronie ud, w okolicy łonowej i narządów płciowych, a także na nich samych, u dzieci zaś zmiany pojawiają się najczęściej na twarzy, tułowiu i kończynach. 

W prawidłowym rozpoznaniu obecności wirusa i dla wdrożenia odpowiedniego leczenia, a także zminimalizowania ryzyka zarażania innych, niezbędna jest wizyta u dermatologa, który określi rodzaj zmian. Zdiagnozowanie zmian możliwe jest na podstawie objawów i zwykle nie wymaga dodatkowych badań. Czasem jednak wykonuje się badanie cytologiczne, dla potwierdzenie diagnozy w stu procentach. 

Mięczak zakaźny - czym leczyć? 

Zmiany wywołane przez mięczaka zakaźnego zwykle ustępują samoistnie w ciągu kilku miesięcy. Jednak z uwagi na łatwość zarażania innych, warto podjąć leczenie, które może odbywać się na kilka sposobów. Jeśli guzki pojawiające się na skórze i/lub narządach płciowych są duże, a także jest ich sporo, lekarz może zdecydować o wdrożeniu leczenia zabiegowego. Zalicza się do niego:

  • elektrokoagulację
  • łyżeczkowanie
  • laseroterapię laserem CO2
  • krioterapię
  • leczenie chirurgiczne
  • mechaniczne usuwanie treści guzków z zastosowaniem nalewki jodowej.

Jeśli jednak guzki są małe i nie jest ich wiele, leczenie zwykle poprzestaje na tym niezabiegowym. Zalicza się do nich stosowanie poszczególnych preparatów o działaniu drażniącym, które wywołują reakcję zapalną w zmianach, doprowadzając w ten sposób do wygojenia się ich. Do takich preparatów zalicza się na przykład:

  • kwas salicylowy (5%)
  • kwas mlekowy (5%)
  • roztwór wodorotlenku potasu (5-10 %)
  • nalewkę jodową
  • azotan srebra. 

Skuteczność leczenia poszczególnymi preparatami uzależniona jest od indywidualnych kwestii. Niektóre z nich można bowiem stosować u dzieci już od 2-go roku życia (jak na przykład roztwór wodorotlenku potasu), inne zaś u dorosłych. Istotne jest także przyjmowanie danego preparatu przed odpowiedni czas, a także w odpowiednich ilościach - za duże mogą spowodować nadmierny stan zapalny w miejscu aplikacji, co powoduje konieczność przerwania kuracji. 

To również może cię zainteresować:

Choroby zakaźne u dzieci

Herpeswirus VZV - wirus ospy wietrznej i półpaśca

Wirus bostoński u dorosłych - objawy, przyczyny, leczenie choroby bostońskiej

Więcej o: