Średni cykl menstruacyjny trwa 28 dni. Liczy się go od pierwszego dnia jednej miesiączki do pierwszego dnia drugiej miesiączki. Kalendarzyk owulacji najlepiej sprawdza się u kobiet, u których menstruacja jest regularna. Wówczas dosyć łatwo stwierdzić, kiedy wypadają dni płodne. Sprawy komplikują się, jeśli z różnych powodów kobieta nie miesiączkuje regularnie. Nawet wtedy można jednak z dużym prawdopodobieństwem wyliczyć termin jajeczkowania - należy wtedy kupić specjalny termometr.
Do zapłodnienia może dojść wówczas, gdy komórka jajowa połączy się z plemnikiem. Jest to możliwe tylko kilka dni w miesiącu. Dlaczego? Po pierwsze komórka jajowa, która wydostaje się z jajnika podczas owulacji (jajeczkowania) żyje tylko 24 godziny. Poza tym ograniczona jest także żywotność plemników. Mogą one "poczekać" na komórkę jajową tylko kilka dni.
Kalendarzyk owulacyjny pozwala wskazać, kiedy dojdzie do owulacji. Dzięki temu kobieta wraz z partnerem mogą wyliczyć dni płodne i - w zależności od życiowych planów - albo wzmóc starania o ciążę, albo specjalnie powstrzymać się od współżycia.
Po jajeczkowaniu, jeśli komórka jajowa nie została zapłodniona, organizm kobiecy dostaje o tym informację i rozpoczyna się przygotowywać do miesiączki. Cykl kończy się krwawieniem menstruacyjnym.
Dni płodne pojawiają się w środku cyklu. Tak jest u każdej kobiety. Problemem w uśrednianiu obliczeń jest to, że kobiety mają różne długości cykli. Owulacja wystąpi w innym dniu, jeśli cykl trwa 28 dni, i w innym dniu jeśli trwa 35 dni. Z tego powodu każda kobieta powinna badać swoje ciało i notować wszystkie niezbędne daty.
Przy obliczaniu dni płodnych najłatwiej wziąć pod uwagę trzy fazy cyklu menstruacyjnego. Mowa tu o:
W przypadku, gdy kobieta miesiączkuje z regularnością co 28 dni, dni płodne (czyli faza 2) przypadają na 10-18 dzień cyklu.
Pierwsza faza cyklu, czyli faza niepłodności względnej określa dni poprzedzające owulację. Jej długość jest względna - zależy od czasu, w którym dojrzewa komórka jajowa. U kobiet, które mają długi cykl, faza ta oznacza bezpłodność, u kobiet miesiączkujących często pod koniec tej fazy mogą się zacząć dni płodne.
Faza płodności to faza jajeczkowania. Wtedy właśnie trwają dni płodne. Faza trwa ok. 5-10 dni. Pomimo tego, że komórka jajowa żyje 24 h, należy przyjąć margines bezpieczeństwa (właśnie 5-10 dni), ponieważ w organizmie kobiety mogą przeżyć plemniki z wcześniejszych stosunków.
Faza bezwzględnej niepłodności to faza już po jajeczkowaniu. Trwa ok. dwóch tygodni.
Do owulacji dochodzi mniej więcej na 13-14 dni przed krwawieniem miesiączkowym. Teoretycznie wystarczy więc odliczyć je od daty ostatniej miesiączki i z dużym prawdopodobieństwem ustalić, kiedy nastąpi kolejne jajeczkowanie. Należy jednak mieć na uwadze kilka kwestii. Po pierwsze, owulacja może się spóźnić przez zaburzenia hormonalne. Czasami wystarczy stres, by opóźniła się miesiączka. Czynnikiem, który jest w stanie zmienić termin jajeczkowania jest też dieta, wysiłek fizyczny, przeziębienie.
Warto regularnie obliczać dni płodne. Kalendarz owulacji online lub specjalny program pomogą w ustaleniu dni płodnych z dużym prawdopodobieństwem. Warto też mierzyć temperaturę wewnątrz pochwy. Dzięki temu uda się wyznaczyć dzień owulacji.