Rak - jaki występuje najczęściej, ilu z nas na niego umiera, jak mu zapobiegać?

mmr 20.02.2017 11:31

Rak to druga na świecie przyczyna zgonów - w 2015 roku z powodu raka umarło 8,8 milionów osób*. 1 na 6 śmierci na świecie jest związana ze złośliwą chorobą nowotworową. Według szacunków podczas następnych 20 lat liczba zachorowań na raka zwiększy się o 70%.

W 2015 roku na raka umarło przeszło 8,8 milionów osób

Sturti / iStock

Rak - dlaczego na niego chorujemy?

Na pytanie "skąd bierze się rak?" nie ma jednoznacznej odpowiedzi. Groźna dla organizmu mutacja komórek, która powoduje chorobę, może mieć wiele przyczyn - promieniowanie, trujące substancje, bakterie, wirusy. Niebagatelnym czynnikiem podwyższającym ryzyko zachorowania na raka jest starzenie się - im człowiek starszy, tym większe prawdopodobieństwo wystąpienia nowotworu. Na zachorowanie mają również wpływ nasze geny, na które nic nie możemy poradzić.

Kliknij tutaj, żeby przeczytać o różnicach pomiędzy rakiem a nowotworem.

Z badań wynika, że 1/3 przypadków zachorowania na raka jest w jakimś stopniu stymulowanych przez 5 szkodliwych czynników: wysokiego BMI, niewystarczającego udziału owoców i warzyw w diecie, braku aktywności fizycznej, palenia tytoniu i picia alkoholu. Z tego wszystkiego na czoło wysuwają się papierosy - są odpowiedzialne za około 22% zgonów związanych z rakiem.

> Sprawdź: Widziałeś kiedyś płuca palacza? Zrób je z butelki na własny użytek i zobacz, co się stanie

Następnym wrogiem są wirusy - 15% nowotworów złośliwych zdiagnozowanych w 2012 roku to choroby pochodzenia wirusowego. Mowa tu przede wszystkim o HPV (wirus brodawczaka ludzkiego), HBV (wirus zapalenia wątroby typu B), HCV (Wirus zapalenia wątroby typu C), EBV (wirus Epsteina-Barr) i Hp (Helicobacter pylori). Ryzyko rozwoju nowotworu znacznie podwyższa zakażenie wirusem HIV.

Dołącz do Zdrowia na Facebooku!

Który rak zabija najwięcej osób?

Czarna lista typów raka najczęściej kończących się śmiercią to:

rak płuc (1,69 milionów zgonów)
rak wątroby (788 tysięcy zgonów)
rak jelita grubego (774 tysiące zgonów),
rak żołądka (754 tysiące zgonów),
rak piersi (sutka) (571 tysięcy zgonów).

> Przeczytaj: Istnieje związek między wirusem HPV a rakiem płuc

Jak chronić się przed rakiem?

Możemy zapobiec wystąpieniu od 30 do 50% raków. Profilaktyka polega przede wszystkim na unikaniu czynników ryzyka oraz regularnym robieniu badań kontrolnych. Aby zmniejszyć ryzyko zachorowania na raka należy:

rzucić palenie zarówno papierosów tradycyjnych, jak i elektronicznych,
ograniczyć picie alkoholu,
dbać o wagę - nadwaga i otyłość szkodzą,
uprawiać sport (jakąkolwiek aktywność fizyczną),
zwracać uwagę na dietę - przyjmować odpowiednie ilości owoców i warzyw,
współżyć z zachowaniem środków ostrożności (z prezerwatywą),
unikać zbyt długiej i niezabezpieczonej ekspozycji na promienie UV,
ograniczać do minimum styczność ze szkodliwym promieniowaniem.

Rakowi można zapobiec również poprzez profilaktykę i natychmiastowe leczenie zakażeń HBV, HCV i HPV (dostępne są szczepienia przeciwko HBV i HPV; mogą zapobiec prawie milionowi zachorowań na raka rocznie). Ryzyko zachorowania na nowotwór złośliwy zwiększa również przebywanie na terenach, gdzie powietrze jest zanieczyszczone - w miarę możliwości należy ich unikać (a jeśli się nie da, ograniczać przebywanie na świeżym powietrzu w przypadku zwiększenia smogu itd.).

Kluczową rolę w zapobieganiu i przeciwdziałaniu rakowi gra wczesne wykrycie choroby. Im późniejsze stadium nowotworu złośliwego, tym mniejsze szanse na wyleczenie. Wczesna diagnoza równa się efektywniejszemu leczeniu i większemu prawdopodobieństwu powrotu do zdrowia. Leczenie początkowych stadiów raka jest również tańsze. Badanie umożliwiające wczesne wykrycie raka to na przykład cytologia, badanie na obecność HPV oraz mammografia. Pomagają nawet proste czynności - codzienne kontrolowanie piersi czy okresowe sprawdzanie kondycji prostaty.